Prognozowane przeciętne wynagrodzenie w nadchodzącym roku ma wynieść 6935 zł. Oznacza to, że przedsiębiorców czeka jedna z największych podwyżek składek ZUS w historii.
Czym są ubezpieczenia społeczne i kogo obejmują?
W myśl art. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm. - dalej USUS) ubezpieczenia społeczne obejmują:
1. ubezpieczenie emerytalne;
2. ubezpieczenia rentowe;
3. ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej „ubezpieczeniem chorobowym”;
4. ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane dalej „ubezpieczeniem wypadkowym”.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 USUS obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.
W świetle art. 11 ust. 2 USUS przedsiębiorcy podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.
W myśl art. 18 ust. 8 USUS podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 13 października 2022 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2023 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. z 2022 r. poz. 1014) kwota ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2023 wynosi 208 050 zł, a przyjęta do jej ustalenia kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia wynosi 6935 zł.
Wzrost składek ZUS w 2023 roku
Na podstawie danych opublikowanych przez ZUS można przytoczyć przykładową wartość składek, które w roku 2023 będą płacić podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym1, którzy nie są uprawnieni do ulg i opłacają składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego:
Składki ZUS dla przedsiębiorców na rok 2023 (forma opodatkowania: podatek liniowy) |
||||||
|
Zdrowotne |
Emerytalne |
Rentowe |
Chorobowe (dobrowolne) |
Wypadkowe |
Fundusz Pracy |
Podstawa wymiaru składek (I-XII '2023) |
dochód |
4161,00 zł |
||||
Składka ZUS za miesiące styczeń-grudzień 2023 |
4,9% dochodu |
812,23 zł |
332,88 zł |
101,94 zł |
69,49 zł |
101,94 zł |
Razem społeczne z chorobowym = 1316,54 Razem społeczne bez chorobowego = 1214,60 |
||||||
Łącznie miesięczne składki ZUS styczeń-grudzień 2023 |
Razem składki ZUS bez składki zdrowotnej (emerytalna, rentowa, wypadkowa, FP, chorobowa) |
1418,48 zł |
||||
Razem składki ZUS bez składki zdrowotnej (emerytalna, rentowa, wypadkowa, FP, bez chorobowej) |
1316,54 zł |
|||||
Tym samym składki na ubezpieczenia społeczne wzrosną odpowiednio o 207,20 zł (w przypadku przedsiębiorców opłacających dobrowolną składkę chorobową) i 192,31 zł (w przypadku przedsiębiorców nieopłacających dobrowolnej składki chorobowej) w stosunku do roku 2022.
Ale to nie wszystko – składka zdrowotna
Oprócz składek na ubezpieczenia społeczne i fundusz pracy przedsiębiorcy opłacają też składki na ubezpieczenia zdrowotne.
Z dniem 1 stycznia 2022 roku nastąpiły zmiany w zasadach obliczania składki zdrowotnej. Dwukrotnie w ciągu roku zmieniono treść art. 81 ust. 2 UŚOZ2. W świetle z art. 81 ust. 2 UŚOZ roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą opłacających podatek liniowy, stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy.
Z dniem 1 stycznia 2022 roku nastąpiła również zmiana wysokości stawek składki zdrowotnej3. Z mocy więc art. 79a ust. 1 UŚOZ składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, opłacających podatek liniowy wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki.
Co istotne, zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 30c ust. 2 ustawy o PIT przedsiębiorcy mają prawo pomniejszyć dochód o składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w danym roku podatkowym zarówno z tytułu prowadzonej działalności, jak i za osoby współpracujące z podatnikiem. Limit odliczenia składki zdrowotnej przy podatku liniowym w trakcie roku nie może przekroczyć 8700 zł.
Składki ZUS dla przedsiębiorców w 2023 roku – wnioski
Wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, zmiana zasad obliczania składki zdrowotnej i brak prawa do jej odliczania od podatku dochodowego skutkować będzie w roku 2023 istotnym wzrostem obciążeń finansowych przedsiębiorców. Wzrostowi obciążeń finansowych przedsiębiorców towarzyszą też ciągłe zmiany pogłębiające stan niepewności co do obowiązującego stanu prawnego co przekłada się na niskie notowania Polski w rankingach konkurencyjności podatkowej.
____________________
1 Tj. podatek obliczany wg. jednolitej stawki 19%, zob. art. 30c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2 Art. 81 ust. 2 USOZ został zmieniony przez:
- art. 15 pkt 6 lit. a ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.) zmieniającej nin. UŚOZ z dniem 1 stycznia 2022 r.
3 M.in. do przepisów UŚOZ mocą art. 15 pkt 5 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.) dodano przepisy art. 79a.
