Zgodnie z przepisami ustawy o VAT i dyrektywą unijną, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega działanie, któremu można przypisać znamiona działalności gospodarczej. W wyroku z 27 kwietnia 2022 r. (sygn. I FSK 1589/18) NSA uznał, że nie każda aktywność osoby sprzedającej nieruchomość powoduje, iż można ją uznać za działalność gospodarczą i co za tym idzie - sprzedawcę za podatnika podatku VAT.
Istota sprawy uznania sprzedawcy nieruchomości za podatnika podatku VAT
Sprawa dotyczyła podatniczki, która otrzymała w darowiźnie od rodziców działkę rolną nieobjętą miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W związku z powyższym wystąpiła ona wraz z właścicielami sąsiednich działek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, a następnie – o dokonanie nowego podziału wszystkich gruntów. W efekcie kobieta weszła w posiadanie 10 działek budowlanych. Część z nich sprzedała, a pieniądze przeznaczyła na remont domu, dwie działki planowała podarować córce, natomiast pozostałą część sprzedać, a pieniądze podarować córce na budowę domu. Podatniczka nie czerpała z gruntu żadnych korzyści majątkowych, nie prowadziła na nim działalności, nie udostępniała odpłatnie, jak również nie zamierzała ponosić żadnych kosztów związanych z uzbrojeniem terenu, budową drogi, wyposażeniem w urządzenia sieci kanalizacyjnej, wodociągowej, sanitarnej czy elektrycznej.
Podejście NSA do uznania sprzedaży nieruchomości za działalność gospodarczą
W tak opisanym stanie faktycznym NSA uznał, że sprzedaż gruntu nie stanowiła działalności gospodarczej podatniczki.
W uzasadnieniu sąd odwołał się do wyroku TSUE z 15 września 2011 r. w sprawach 180/10 i 181/10 (Słaby, Kuć). Z orzeczenia tego wynika jednoznacznie, że za podatnika VAT należy uznać tego rodzaju osoby, które dokonują sprzedaży nieruchomości, których aktywność wykracza poza granice zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Jest to więc aktywność, która wskazuje na to, że te osoby prowadzą działalność profesjonalną w zakresie handlu nieruchomościami np. czynności polegające na uzbrojeniu terenu czy prowadzeniu kampanii reklamowej. O naliczeniu VAT nie powinny natomiast decydować takie aspekty jak czynności polegające na podziale gruntu w celu uzyskania większej wartości poszczególnych działek powstałych po podziale, okres, w jakim następowały transakcje, czy też wysokość osiągniętego z tego tytułu przychodu.
Wyrok NSA jest ważnym wkładem do dyskusji, wydaje się jednak, że jej nie kończy, a spraw o opodatkowanie nieruchomości będzie nadal dużo.
