Weerbaarheid, dat is het thema van KPMG Insurance Live 2025. Journalist en presentator Rens de Jong begint met belangrijke vragen. Hoe blijf je als verzekeraar relevant voor je doelgroep? Hoe blijf je weerbaar in een wereld die zo snel verandert? Anders gezegd: hoe blijf je toekomstbestendig in de huidige chaos? Toonaangevende Nederlandse verzekeraars zitten klaar voor een verkennende, interactieve bijeenkomst. Ook aanwezig zijn KPMG-partners Inge van Zon-Zeilstra (Head of Risk & Regulatory en Head of Financial Services) en Rutger Hagendoorn (Head of Insurance).
Weerbaarheid. De Global CEO Outlook. Discussie. En aan het eind ook nog een bijzondere case van AI-professor en KPMG-partner Sander Klous. “Het wordt een sessie waarmee we verdieping willen brengen, zodat we samen weerbaar kunnen blijven in een onzekere wereld”, zegt Hagendoorn. Van Zon-Zeilstra voegt eraan toe: “Geopolitiek, ESG, AI: wat komt er op ons af? Naast kapitaalbuffers is er nu ook de behoefte aan operationele buffers.”
Botsende systemen
De Jong vraagt de aanwezigen welke zorgen ze hebben, als mens dan wel als verzekeraar. De antwoorden variëren van ‘minder aandacht voor klimaat’ en ‘cyberdreigingen’ tot ‘de verstoring van logistieke ketens’ en ‘de bestuurbaarheid van het land’. Vervolgens gaat hij in sneltreinvaart langs de grote ontwikkelingen van vandaag. Hij noemt Derk Loorbach, hoogleraar op het gebied van sociaal-economische transities, die liet zien dat onze transitiesystemen (energie, het financiële systeem, verkeer, et cetera) steeds meer botsen. Het lukt niet meer om systemen te optimaliseren of bij te sturen. Tegelijkertijd experimenteren we met van alles. Het resultaat is dat de wereld destabiliseert, chaotischer wordt, en daar zitten we middenin.
Macht, technologie, klimaat
De Jong zoomt in op het WRR-rapport van vorig jaar. Daarin worden drie grote drijvende krachten van verandering gesignaleerd: macht, technologie en klimaat. De wereld is niet langer bipolair (VS, Rusland) of unipolair (VS) maar multipolair: China, India, VS, Rusland en Europa willen hun macht uitbreiden. Daarnaast is er ‘the weaponization of everything’. Computerchips, aardmetalen, politieke beslissingen: alles wordt gebruikt om elkaar pijn te doen via sancties, tarieven en uitsluiting. Ook wereldbeelden botsen: in Europa zijn we opgegroeid met globalisering, samenwerking, democratie. We hebben leren schaken, maar nu zitten we aan tafel met pokerspelers. Hoe kunnen wij de verzorgingsstaat, vrijheid en democratie in dit machtsspel behouden en toch meedoen in de wereldorde? Het is een dilemma waarop we nog geen antwoord hebben, zegt De Jong.
De AI-revolutie
De grote technologische verandering is natuurlijk AI, gaat De Jong verder. Een ontwikkeling met gigantische impact, potentie en uiteraard ook schaduwkanten. AI kan bijvoorbeeld al heel nauwkeurig medisch diagnosticeren. AI kan risico’s beter inschatten en werkprocessen verbeteren. Daarentegen neemt bijvoorbeeld het aantal vacatures voor junior functies nu al af door AI. Wie ga je straks opleiden tot senior, als AI agents het werk gaan doen? In de VS is al sprake van ‘jobless growth’: groei zonder dat er banen bijkomen. Duidelijk is wel dat we AI hard nodig hebben om de noodzakelijke productiviteitssprong te maken. Hoe gaan we de AI-vruchten plukken zonder kwalijke maatschappelijke gevolgen?
Omgaan met het onverwachte
Klimaatverandering is de derde grote drijvende kracht van verandering. Klimaatschade is voor verzekeraars natuurlijk al heel tastbaar. De ‘green economy’ groeit ongelofelijk hard, maar ondanks de toename van groene energie stijgt de CO₂‑uitstoot nog steeds. In Europa verschillen de klimaatschaderisico’s per land sterk. In landen met een matige economie, die ook nog veel kans lopen op klimaatschade, is de economische schade slecht verzekerd. De Jong besluit zijn verhaal met een quote van de auteur Nassim Taleb: “The art of living is learning to deal with the unexpected.” Daarna betreedt Rutger Hagendoorn het podium. Van de situatie in de wereld gaan we naar de stemming in de boardrooms.
Global CEO Outlook 2025: optimisme en AI
We kijken met Hagendoorn naar de uitkomsten van de Global CEO Outlook 2025 van KPMG, waaraan 1.350 CEO’s van over de hele wereld deelnamen. Hoe denken zij over de toekomst? Waar liggen de zorgen en welke kansen zien ze? Bijna 80% is voorzichtig optimistisch over de vooruitzichten. 71% ziet investeren in AI als topprioriteit en daar gaat 10-20% van het budget naartoe. Dat wordt gecombineerd met het behouden en omscholen van talent. Veel CEO's (72%) hebben hun groeistrategieën aangepast om de aanhoudende, gerelateerde uitdagingen aan te pakken. De meerderheid verwacht een omzetstijging en een groter personeelsbestand in de komende drie jaar. De ‘Return on AI investment’ hebben de meesten ook al bijgesteld: men verwacht een termijn van één tot drie jaar – veel sneller dan in 2024 werd voorspeld. Voor verzekeraars betekent AI ook forse uitdagingen op het gebied van bijvoorbeeld ethiek en uitsluitingen. AI-skills worden belangrijker en ook bij verzekeraars gaan generatiekloven voelbaar worden.
ESG en duurzaamheid
Verreweg de meeste CEO’s blijven inzetten op ESG en duurzaamheid. Logisch, want duurzaamheid is geen vinkje meer, maar een strategische noodzaak, stelt Hagendoorn. In Europa en de VS zegt 61% op schema te liggen voor ‘net-zero’ in 2030. Daarbij wordt AI ingezet voor bijvoorbeeld betere datakwaliteit en minder energieverbruik. Wat je ook ziet, is dat ESG-beleid in lijn wordt gebracht met geopolitieke ontwikkelingen. Zelfs het altijd kritische Noorse staatsfonds wordt minder streng met zijn beleggingen.
Risico’s heel concreet
Conflicten. Sancties. Volatiele financiële markten, cyberdreigingen en data-ethiek: als verzekeraar moet je er wat mee. Hoe neem je regie in deze turbulente internationale context en blijf je weerbaar? Voor de hand liggend misschien, zegt Hagendoorn, maar o zo belangrijk: werk met concrete scenario’s die rekening houden met sancties, supplychains die tot stilstand komen, cyberaanvallen, enzovoort. Bepaal de impact per scenario en denk na over diversificatie en de her-allocatie van beleggingen. En bedenk dat je het niet allemaal in je eentje kunt oplossen, aldus Hagendoorn.
Wat bepaalt je weerbaarheid?
De Jong gaat vervolgens verder met vragen voor de zaal. Wat bepaalt je weerbaarheid als verzekeraar? Is zij breder dan financiële buffers? En hebben we de neiging om over bepaalde dingen heen te kijken? Aan een tafel zijn er zorgen: “De toezichthouder verwacht dat wij verzekeraars een vuurtoren in de branding zijn, met megabuffers. Maar hoe blijf je communiceren als er een echte crisis optreedt? Bij de grote stroomuitval in Spanje kon niemand bellen, er was paniek. Hoe voorkomen we dat?” Het belang van communicatie in een vroeg stadium, denk aan de Bijlmerramp en MH17, wordt beaamd aan een andere tafel. Maak zo snel mogelijk duidelijk waar mensen aan toe zijn. Wat bovendien een beetje ontbreekt in Nederland is een ‘sense of urgency’. Veel andere landen, zoals Finland, zijn beter voorbereid op crises zoals militaire conflicten, cyberaanvallen en stroomuitval. Verzekeraars kunnen hun operationele weerbaarheid goed testen, stresstestscenario’s doorlopen is de volgende stap. “Maar”, zegt iemand anders, “We zijn traditionele bedrijven, mammoettankers. Het is best lastig om al deze thema’s goed te adresseren.”
Welke rol heb je?
Door naar de volgende vraag. Wat is je verantwoordelijkheid als verzekeraar voor de maatschappij? Welke rol heb je? Het eerste antwoord gaat over sociaal incasseren met behulp van AI. Dat vergroot de weerbaarheid van klanten. “Huishoudens met schulden zijn een groot maatschappelijk probleem”, zegt iemand. “Met AI herkennen wij patronen voordat mensen echt in moeilijkheden komen. En dan kunnen we acteren. Dat bespaart uiteindelijk geld, maar belangrijker nog: we helpen mensen verzekerd te blijven.” Er wordt nog een voorbeeld genoemd. Na een ontploffing in Den Haag, waarbij slachtoffers vielen en panden sneuvelden, is er onderzoek gedaan. In omliggende buurten bleek het gemiddelde dekkingspercentage van inboedelverzekeringen beneden de 50% te liggen. Dat maakt het een maatschappelijk vraagstuk. Ook klimaatschade is aan de orde. Een van de aanwezigen werkt met de overheid aan een herverzekeringsconstructie bij de overstroming van rivierengebieden. Belangrijk, want veel klimaatrisico’s zijn afgedekt, behalve de zee en rivieren.
Agentic AI: volop aan het leren
Tot slot nog AI. ‘Agentic AI’ om precies te zijn. Dat is iets anders dan generatieve AI, zoals ChatGPT. Met agentic AI creëer je teams die met elkaar communiceren en samenwerken. Wat gebeurt er in je bedrijf als AI niet alleen reageert, maar zelf gaat handelen? Sander Klous, hoogleraar AI en Audit bij de UvA en partner bij KPMG, nam de proef op de som. Hij was verbijsterd over hoever hij in zijn eentje kwam met het opzetten van een ‘zero person company’ zegt hij. Nu is het uitgegroeid tot een fascinerend experiment waar tien mensen mee bezig zijn. Wat werkt er wel en (nog) niet in dit echt bestaande bedrijf met een CEO, CFO, Strategy Officer, Supervisory Board en een Chief AI Research Officer die óók AI is? ‘Disposable agents’ blijken onmisbaar voor effectieve taakuitvoering. Teams ‘self-initiating’ krijgen is niet moeilijk, maar het kan snel de verkeerde kant op gaan. Proceskennis moet je niet in LLM’s onderbrengen. Agents gaan al snel autonoom en effectief aan de slag, maar het is zaak om ervoor te zorgen dat je altijd kunt ingrijpen. Autonomieniveaus moet je scherp definiëren. Kortom, het ‘agentic’ leren en proberen is in volle gang.
Ook actief voor KPMG-klanten
Klous is voor KPMG bezig met hr- en financeprocessen voor diverse klanten. Het zijn experimenten die al binnen paar maanden autonome processen met agentic AI opleveren. Klous: “Het gaat niet om kant-en-klare producten, maar om leerervaringen waar klanten zeer positief over zijn. Met als kernvraag: hoe ga je van mensen die door AI worden ondersteund naar AI die door mensen wordt ondersteund?”
Van Zon-Zeilstra heeft het slotwoord: “AI betekent dus niet alleen processen efficiënter maken, maar vooral het heel anders inrichten daarvan. Vandaar ook het nieuwe ‘AI Insurance Lab’ bij KPMG: waar zien we de beste user cases met AI? Hoe kun je slim investeren? Dat gaan we samen ontdekken en bedenken. Vervolgens kun je dat terugvertalen naar je eigen verzekeringspraktijk en er je voordeel mee doen.”