Macro economische ontwikkelingen
Demografische verschuivingen, macro-economische veranderingen en geopolitieke onzekerheden dagen de sector uit om innovatieve oplossingen te vinden in tijden van onzekerheid. Hoe reageert de vastgoedsector op deze ontwikkelingen en welke kansen en bedreigingen ziet deze voor zichzelf?
- De sector ervaart (nog) meer uitdagende marktomstandigheden dan vorig jaar.
- Huishoudensverdunning is een van de grootste demografische uitdagingen. Dit vereist een creatieve herziening van ons vastgoedgebruik.
- Paradox: waar de een de huisvesting van arbeidsmigratie noemt als knelpunt op de vastgoedmarkt, waarschuwt de ander juist voor de beperking van arbeidsmigratie.
- De sector heeft een nadrukkelijke wens om het regelgevingsklimaat te verbeteren.
- De sector pleit dat deregulering zal leiden tot prijs- en aanbodnormalisatie.
ESG-strategie & -rapportage
Binnen de vastgoedketen verschillen bouwers, ontwikkelaars, investeerders en financiers in hun strategische invulling van ESG. De ‘E’ is goed ingebed in de bedrijfsvoering, voor de ‘S’ ontbreekt een duidelijk kader, en de ‘G’ geldt als randvoorwaarde maar niet als onderscheidend element.
- Vastgoedorganisaties zoeken actief naar maatschappelijke meerwaarde, met aandacht voor zowel milieuthema’s, zoals klimaat en circulariteit, als sociale thema’s, zoals inclusie en leefbaarheid.
- CO₂-maatregelen zijn uitvoerbaar, maar externe factoren zoals regelgeving en infrastructuur belemmeren opschaling.
- Ondanks afgenomen druk door de Omnibus-verordening blijven veel organisaties ESG-rapportages vrijwillig voortzetten.
- Impactbeleid wordt vaker geïntegreerd in de bedrijfsvoering, met nadruk op eigen personeel.
- Financiers en ontwikkelaars lopen voorop in het verbeteren van ESG-datakwaliteit.
Digitalisering en innovatie
De invloed van digitalisering en AI is onmiskenbaar en wereldwijd in alle sectoren merkbaar. Hoe staat de vastgoedsector tegenover deze ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en innovatie? Hoe worden budgetten voor digitalisering en innovatie benut? En welke specifieke uitdagingen ervaart de sector hierbij?
- De razendsnelle technologische ontwikkelingen zorgen voor een groeiend gevoel van achterstand binnen de sector.
- AI wordt al gebruikt voor operationele doeleinden; de volgende stap is het strategisch inzetten van AI.
- Digitale toepassingen zijn tot nu toe vooral gericht op kostenbesparing; commerciële toepassingen blijven achter.
- Een succesvolle inzet van AI hangt sterk af van gebruikersvaardigheden, vertrouwen en bereidheid tot adoptie.
- Een digitale strategie vereist een evenwicht tussen het opstellen van beleid en daadwerkelijk actie ondernemen.
Transacties, financiering en rente
Afgelopen jaren werden bedrijfsactiviteiten van organisaties beïnvloed door de schommelende rentes, wat leidde tot variaties in waarde en kasstromen, gestagneerde transactievolumes en wat van invloed was op de levensvatbaarheid van businesscases. Hoe reageert de vastgoedsector op deze voortdurende onzekerheden nu de rentes enigszins gestabiliseerd zijn?
- Ondanks het redelijk stabiele renteniveau, heeft het rentebeleid nog steeds een belangrijke impact op bedrijfsactiviteiten in de vastgoedsector.
- De benadering van rentebeleid verschilt tussen ontwikkelaars en beleggers.
- Het huidige overheidsbeleid zorgt voor een beperkt investeringsklimaat voor woningen.
- Woningen blijven ondanks het huidige overheidsbeleid de meest interessante investeringscategorie. De demografische trends en het huidige woningtekort spelen hierbij een cruciale rol.
Fiscaliteit
Het huidige fiscale klimaat voor vastgoedinvesteerders, beleggers en ontwikkelaars wordt gekenmerkt door een aantal belangrijke factoren die van invloed zijn op hun financiële beslissingen en strategieën. Hoe reageert de sector op de huidige en aangekondigde maatregelen?
- Voor beleggers zorgen de vermogensrendementsheffing in box 3 en het huidige fiscale klimaat voor uitdagingen bij het nemen van investeringsbeslissingen.
- Onzekerheid in fiscale regelgeving verstoort de marktwerking en heeft langdurige gevolgen door de langetermijnhorizon van vastgoed.
- Verlaging van de overdrachtsbelasting wordt gezien als essentieel om investeren weer aantrekkelijk te maken.
- De vraag naar een Nederlands REIT-regime wordt steeds luider als een stimulans voor de vastgoedmarkt, omdat dit buitenlandse investeerders zou aantrekken.
Onderzoeksrapport
De woningmarkt staat onder grote druk. Hoewel de wens om te bouwen aanwezig is, blijft concrete vooruitgang uit. Waarom? Omdat er een tekort is aan politieke daadkracht, visie en regie. In ons nieuwe onderzoeksrapport, Perspectief voor de Vastgoedsector 2025, beschrijven we de huidige stand van de vastgoedsector en presenteren we onze visie daarop.
