Is 'duurzame transformatie' meer dan het laatste modewoord?

Menno Kooistra, Partner & Head of ESG Advisory, KPMG Nederland

'Duurzame transformatie' is een term die vaak te horen is in bestuurskamers, bedrijfsconferenties en online fora over de hele wereld. Maar is dit meer dan een loze kreet? Wat betekent het eigenlijk? En wat moet je er mee doen?

Elke serieuze discussie over duurzame transformatie moet beginnen met het erkennen dat het potentieel van een bedrijf om op lange termijn waarde, veerkracht en financieel rendement te creëren (deels) afhankelijk is van de inspanningen van het bedrijf om de impact op mens, natuur en milieu te verbeteren.

Waarom? Omdat bedrijven onderworpen worden aan regelgeving die betere prestaties op het gebied van milieu, maatschappij en bestuur ('Environment, Social and Governance': ESG) vereist. Omdat investeerders en kredietverstrekkers de ESG-prestaties meewegen in hun beslissingen. Omdat je klanten eisen dat je je beter gedraagt. Omdat NGO's en gemeenschappen juridische stappen tegen je kunnen ondernemen als je je ESG-prestaties niet verbetert, en je personeel mogelijk opstapt.

De richting is heel duidelijk en wordt met elk jaar nog duidelijker.

Sta je hier niet achter, dan zal dit stuk van weinig toegevoegde waarde zijn. Voor degenen die verder lezen: duurzame transformatie betekent, op z'n eenvoudigst gezegd, het integreren van de trends in je bedrijfstransformatiestrategie en -proces. Het betekent dat elk bedrijf dat gezond wil blijven, duurzaamheid tot in de kern van de bedrijfsplanning moet brengen. Het betekent dat jij, als zakelijk leider, ervoor moet zorgen dat je mensen de omvang van de ecologische en sociale verandering die gaande is begrijpen en dat jullie vakkundig reageren op daaruit ontstaande risico's en kansen.

Uiteindelijk draait het om goede bedrijfsvoering en goed leiderschap. Dit is makkelijk gezegd, maar niet zo makkelijk gedaan. Dus, hoe begin je?

Je zult moeten starten met de juiste mentaliteit, klaar om de toekomst van je bedrijf op een nieuwe manier te verkennen. Je bedrijf zal duurzaamheid niet moeten beschouwen als een kwestie van voldoen aan regelgeving of het veranderen van de manier waarop je rapporteert, maar als een middel om nieuwe commerciële kansen te identificeren, nieuwe bedrijfsmodellen te ontwikkelen en nieuwe wegen naar concurrentievoordeel te realiseren middels positieve impact.

Cultuur is cruciaal. Met oude denkpatronen kun je geen transformatie op gang brengen. Nieuwe ideeën en ruimte om te innoveren zijn de voorwaarden voor succes, beginnend bij de Raad van Bestuur.

Met een positieve onderzoekende houding en een bemoedigende tone-at-the-top is de tijd gekomen om scherpe vragen te stellen en dieper in te gaan op specifieke mogelijkheden om businesscases te ontwikkelen. Op welke manier maken een duurzamer bedrijfsmodel, producten en diensten het verschil voor je bedrijf? En hoe kunnen ze prijsverhogingen en kostenverlagingen mogelijk maken, je merkpropositie verbeteren om nieuwe klanten aan te trekken en nieuwe markten te openen? Hoe kunnen ze kapitaalkosten verlagen en uiteindelijk de bedrijfswaarde vergroten? Deze belangrijke vragen moeten worden gesteld en beantwoord om het lopende proces van duurzame transformatie op gang te brengen en impact te maken.

Dan komt het aan op implementatie. Beschik je over de nodige capaciteiten? Moet je die aantrekken, of kun je samenwerkingsverbanden aangaan? Moet je je supplychain of zelfs je eigen organisatie hervormen? 

Natuurlijk is het onmogelijk om in een kort artikel zoals dit een compleet stappenplan te geven, maar je reis moet beginnen met acceptatie en de juiste houding. Acceptatie dat duurzame transformatie geen optie is maar een noodzaak, en een houding die gericht is op kansen. Zoals altijd zullen de eersten die in beweging komen in het voordeel zijn, terwijl degenen die (te) laat zijn  – en 'duurzame transformatie' wellicht enkel zien als het laatste modewoord – moeite zullen hebben om de achterstand in te halen. Wat doet jouw organisatie?

Lees meer over de KPMG ESG Health Check om te zien of de huidige aanpak van je organisatie juist en actueel is.