Η υπεραξία του advisory board για τις επιχειρήσεις

Τον τελευταίο καιρό ακούω όλο και περισσότερο από επιχειρηματίες ότι είτε σκέφτονται είτε έχουν εισάγει στη διακυβέρνηση της επιχείρησης του ένα Advisory Board.

Δεν έχω όμως καταλάβει ακριβώς αν αυτή η διαφαινόμενη τάση έρχεται ως ανταπόκριση σε κάποιες συγκεκριμένες ανάγκες και για να αντιμετωπίσει ιδιαίτερα προβλήματα, αν είναι μια «μόδα» και ένα trend της εποχής ή αν έρχεται να «συμπληρώσει» και να υποστηρίξει ένα αδύναμο ή «τυπικό» Διοικητικό Συμβούλιο.

Ας δούμε όμως τι είναι, πως στήνεται, τι εξυπηρετεί, πότε είναι χρήσιμο και, ως board, πώς συνεργάζεται με το Board of Directors, το Διοικητικό Συμβούλιο.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο, ως το ανώτατο εκλεγμένο όργανο διοίκησης, εποπτείας, ελέγχου και λήψης αποφάσεων για την επιδίωξη των σκοπών της επιχείρησης και των μετόχων της, δεν χρειάζεται να αναφερθούμε, είναι ένα επίσημο και θεσμοθετημένο όργανο της εταιρίας και ότι αφορά σε αυτό περιγράφονται πλήρως στο νόμο περί ΑΕ.

Το Advisory Board από την άλλη δεν είναι ένα επίσημο όργανο της επιχείρησης με την έννοια ότι δεν λαμβάνει αποφάσεις, δεν έχει νομική υπόσταση, δεν διέπεται από κάποιο νομοθετικό ή κανονιστικό πλαίσιο και τα μέλη του δεν έχουν νομικές ευθύνες ή άλλες εξουσίες στην επιχείρηση, αυτό είναι και η σημαντικότερη διαφορά του με το ΔΣ.

Το Advisory Board είναι ένα συμβουλευτικό όργανο προς τη διοίκηση της επιχείρησης, συνήθως προς τον CEO, με σκοπό την παροχή πολύτιμης και αξιόπιστης γνώσης και γνώμης για την διαχείριση και την επίλυση προβλημάτων και μελλοντικών προκλήσεων της επιχείρησης, την διαμόρφωση στρατηγικής και την αναζήτηση και αξιοποίηση ευκαιριών μέσα από συζητήσεις και ανταλλαγή απόψεων υψηλής προστιθέμενης αξίας που προάγει την κριτική σκέψη, την ενδελεχή ανάλυση δεδομένων και βοηθά στην ορθότερη λήψη αποφάσεων.

Υπό αυτό το πρίσμα, μπορεί να πει κανείς ότι το Advisory Board συχνά αποτελεί ένα εργαλείο «δοκιμής» και αυστηρής εξέτασης και επεξεργασίας μια ιδέας, ενός πλάνου, μιας στρατηγικής, μιας προσέγγισης.

Με δυο λόγια το Διοικητικό Συμβούλιο λειτουργεί για να λαμβάνει αποφάσεις, ενώ το Advisory Board για να επιλύει προβλήματα.

Δεν προϋποθέτει απαραίτητα ότι αφορά μόνο στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα, αντιθέτως μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμο σε υγιείς επιχειρήσεις με προοδευτική σκέψη και όραμα που θέλουν να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν το μέλλον, πριν τον ανταγωνισμό και τα όποια ζητήματα, πριν εμφανιστούν.

Ζητήματα και προκλήσεις όπως τα παραπάνω θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν από ένα δυνατό και καλά δομημένο ΔΣ, αλλά, είναι κοινό μυστικό ότι πολλά από τα ΔΣ είναι τυπικά, δεν επιτελούν το έργο για το οποίο υπάρχουν και είναι στελεχωμένα με ανθρώπους εμπιστοσύνης μεν, ώστε αριθμητικά και διαδικαστικά να καλύπτουν τις επιταγές του νόμου, αλλά χωρίς την εμπειρία, τη γνώση και τη δύναμη της τεκμηριωμένης άποψης. Συχνά δε τα μέλη τέτοιων «τυπικών» ΔΣ υπολείπονται και των βασικών γνώσεων για τη λειτουργία μιας επιχείρησης.

Αυτό, καθιστά τα Advisory Boards μια εξαιρετική λύση για υποστήριξη του επιχειρηματία και του CEO, που μπορεί να λειτουργεί ως ένα «σκιώδες» ΔΣ, όπου δηλαδή θα διενεργούνται αυτές οι λειτουργίες υποστήριξης της επιχείρησής που κρίνονται κρίσιμες, χωρίς όμως την ευθύνη λήψης αποφάσεων, κάτι που γίνεται, επίσημα, στο ΔΣ.

Θα μπορούσε ακόμα ακόμα να χρησιμεύσει και ως στάδιο προετοιμασίας της αναβάθμισης ενός ΔΣ και ως «φυτώριο» για μελλοντικά μέλη ενός ΔΣ.

Σε δε περιβάλλον οικογενειακών επιχειρήσεων όπου το Advisory Board θα συμβουλεύει την οικογένεια και ιδιαίτερα την επερχόμενη γενιά, μπορεί να «επιφορτιστεί» και με το καθήκον προετοιμασίας και υποστήριξης της επόμενης γενιάς για να αναλάβει τα ηνία της επιχείρησης την κατάλληλη στιγμή.

Η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει ως επικρατέστερη δομή, 3 ανεξάρτητα (εκτός επιχείρησης) μέλη, όπου το ένα αναλαμβάνει το ρόλο του Προέδρου και 2 από την επιχείρηση όπου το ένα είναι ο CEO και το άλλο ο ιδιοκτήτης ή ιδιοκτήτες ή εκπρόσωπός τους, με διάρκεια θητείας τους έως 3 χρόνια, διασφαλίζοντας σταθερότητα αλλά και δυνατότητα εναλλαγής προσώπων και ανανέωση ιδεών, γνώσεων και δεξιοτήτων, προσαρμοσμένα στις εκάστοτε ανάγκες.

Εκτός από τη δομή είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει ένα ξεκάθαρος λόγος και σκοπός ύπαρξης του, να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο και κανόνες λειτουργίας του, να διασφαλισθεί η ανεξαρτησία του, να υπάρχει ο τρόπος «μέτρησης» της αποτελεσματικότητας του, να επιλεχθούν σωστά τα μέλη του βάσει προδιαγραφών ώστε να υπηρετούν το σκοπό και να είναι κατάλληλα δομημένο για το μέγεθος και ωριμότητα της επιχείρησης.

Τέλος και επειδή το θέμα πιστεύω θα απασχολήσει την επιχειρηματική κοινότητα, ίσως το ερώτημα δεν είναι αν ένα Advisory Board θα προσθέσει αξία σε μια επιχείρηση αλλά πως μια επιχείρηση θα εκμαιεύσει αξία από ένα Advisory Board.