Στις 16 Ιουνίου 2016 τέθηκε σε εφαρμογή η νέα Ευρωπαϊκή νομοθεσία για το ελεγκτικό επάγγελμα η οποία επιφέρει νέους κανόνες και περιορισμούς στις σχέσεις ελεγκτή και εταιρειών που υπόκεινται στον υποχρεωτικό έλεγχο.

Η νέα Ευρωπαϊκή νομοθεσία περιλαμβάνει την Οδηγία 2014/56/ΕΕ για τους υποχρεωτικούς ελέγχους των ετήσιων εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων ( η «Οδηγία») και τον Κανονισμό 537/2014 (ο «Κανονισμός») σχετικά με ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά τον υποχρεωτικό έλεγχο εταιρειών δημοσίου ενδιαφέροντος.

Οι εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος με έδρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και οι θυγατρικές τους θα πρέπει να διερευνήσουν εάν μπορούν να συνεχίσουν να συνεργάζονται με την υφιστάμενη ελεγκτική εταιρεία, να αξιολογήσουν ποιες μη ελεγκτικές υπηρεσίες επιτρέπεται να λαμβάνουν πλέον από αυτήν και να ενημερωθούν για τις αυξημένες αρμοδιότητες της Επιτροπής Ελέγχου.

Σκοπός της μεταρρύθμισης του ελεγκτικού επαγγέλματος είναι η αύξηση της ποιότητας του ελέγχου, η ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της διαφάνειας του ελεγκτικού έργου, η βελτίωση της εποπτείας των ελεγκτικών εταιρειών και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών στις χρηματοοικονομικές πληροφορίες η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα για μελλοντικές επενδύσεις και οικονομική ανάπτυξη.

Στην Ελλάδα, η ενσωμάτωση της ανωτέρω Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο έγινε με την ψήφιση του νόμου Ν. 4449/2017 τον περασμένο Ιανουάριο, στον οποίο εμπεριέχονται και ορισμένες ρυθμίσεις για τη δυνατότητα επιλογών που καθορίζονταν στον ως άνω Κανονισμό. Τα λοιπά άρθρα του Κανονισμού ισχύουν ως έχουν.

Ειδικότερα για τις εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος προβλέπεται:

• Υποχρεωτική εναλλαγή ελεγκτικής εταιρείας κάθε 10 έτη
  Προκειμένου να μην προκληθεί αναστάτωση στην αγορά έχουν συμπεριληφθεί μεταβατικές διατάξεις στον Κανονισμό και στον Ν. 4449/2017 σύμφωνα με τις οποίες οι εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος οι οποίες, κατά την ημερομηνία που εκδόθηκε ο Κανονισμός (16 Ιουνίου 2014), ελέγχονταν από την ίδια ελεγκτική εταιρεία θα πρέπει υποχρεωτικά να αλλάξουν ελεγκτική εταιρεία σταδιακά ανάλογα με τα έτη συνεργασίας τους.
  
  
• Απαγόρευση παροχής ορισμένων μη ελεγκτικών υπηρεσιών
  Ενδεικτικά αυτές οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν την παροχή φορολογικών συμβουλών, υπηρεσιών αποτίμησης, νομικών υπηρεσιών, την τήρηση βιβλίων και την κατάρτιση χρηματοοικονομικών καταστάσεων.
  
  
• Καθορισμός ανώτατου ορίου για τις αμοιβές που μπορούν να χρεώνονται από τη παροχή μη ελεγκτικών υπηρεσιών
  Οι επιτρεπόμενες μη ελεγκτικές υπηρεσίες που θα παρέχει η ελεγκτική εταιρεία εγκρίνονται πλέον από την Επιτροπή Ελέγχου. Από το 2020 και μετά η συνολική αξία των υπηρεσιών αυτών θα πρέπει να μην ξεπερνά το 70% του μέσου όρου των αμοιβών που καταβλήθηκαν τα προηγούμενα 3 έτη για τον έλεγχο της ελεγχόμενης εταιρείας και των θυγατρικών της.
  
  
• Ενίσχυση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ελέγχου
  Η Επιτροπή Ελέγχου μεταξύ άλλων παρακολουθεί τον υποχρεωτικό έλεγχο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, επισκοπεί και παρακολουθεί την ανεξαρτησία της ελεγκτικής εταιρείας και την καταλληλότητα της παροχής μη ελεγκτικών υπηρεσιών στην ελεγχόμενη οντότητα και είναι υπεύθυνη για τη διαδικασία επιλογής και διορισμού της ελεγκτικής εταιρείας. 

Κλείνοντας, αξίζει κανείς να επισημάνει ότι η εναλλαγή της ελεγκτικής εταιρείας μπορεί, από μία πρώτη ματιά, να μην αποτελεί εύκολη απόφαση, έχει ωστόσο σημαντικά πλεονεκτήματα όπως μια νέα προσέγγιση στον εντοπισμό των κινδύνων και μια νέα αξιολόγηση των διαδικασιών και των συστημάτων της εταιρείας. Παράλληλα ενισχύεται η ανεξαρτησία του ελέγχου και η διαφάνεια.

Καθώς έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ οι νέοι κανόνες και περιορισμοί, είναι σημαντικό τα ενδιαφερόμενα μέρη να κατανοήσουν τις αλλαγές που θα επιφέρουν στη σχέση τους και στις αποφάσεις που θα πρέπει να πάρουν.