Komisja Europejska uruchomiła nabór wniosków na projekty strategiczne surowców. Firmy realizujące takie projekty mogą liczyć na usprawniony proces wydawania pozwoleń oraz ułatwiony dostęp do finansowania.
Projekty i surowce strategiczne
Surowce strategiczne to surowce wykorzystywane w strategicznych sektorach, takich jak odnawialne źródła energii, technologie lotnicze, obronne oraz cyfrowe. Mają one istotne znaczenie dla pomyślnej realizacji celów klimatycznych i cyfrowych przez Unię Europejską, a także dla odporności sektora obronnego i przemysłu lotniczego.
Na liście surowców strategicznych znajdują się: boksyt/tlenek glinu/aluminium, bizmut, bor, kobalt, miedź, gal, german, lit, magnez metaliczny, mangan, grafit naturalny, nikiel, platynowce, metale ziem rzadkich do produkcji magnesów (Nd, Pr, Tb, Dy, Gd, Sm i Ce), krzem metaliczny, tytan metaliczny, wolfram.
Projekty strategiczne to projekty z zakresu wydobycia, przetwarzania, recyklingu i zastępowania surowców strategicznych, które mają w znaczącym stopniu przyczynić się do bezpieczeństwa unijnych dostaw surowców strategicznych, zwiększając zdolność UE na poszczególnych etapach łańcucha wartości oraz realizując cel dywersyfikacji importu z państw trzecich do 2030 r.
Wybór oraz realizacja projektów strategicznych są jedną z propozycji UE w odpowiedzi na pojawiające się zagrożenia dotyczące trudności w zwiększeniu produkcji surowców oraz ryzyka związanego z ich dostawami, przy wzrastającym popycie UE. Projekty pomóc mają w realizacji celów ustanowionych przez Unię:
- Co najmniej 10% zapotrzebowania na surowce z własnego wydobycia
- Co najmniej 25% zapotrzebowania na surowce z recyklingu
- Co najmniej 40% zapotrzebowania na surowce z przetwarzania
- Nie więcej niż 65% rocznego zużycia przez UE każdego surowca strategicznego na dowolnym etapie łańcucha wartości może pochodzić od pojedynczego dostawcy z państwa trzeciego. Docelowo do 2030 r. roczne zużycie każdego surowca na każdym etapie przetwarzania ma bazować na imporcie z kilku państw trzecich.
Nabór wniosków
25 września 2025 r. Komisja Europejska uruchomiła drugi nabór wniosków w zakresie projektów strategicznych surowców w ramach rozporządzenia CRMA dot. surowców krytycznych (Critical Raw Materials Act).
Projekty ocenianie są według następujących kryteriów:
- Bezpieczeństwo dostaw
- Techniczna wykonalność
- Realizacja projektu w sposób zrównoważony
- Korzyści transgraniczne
- Korzyści dla UE i państwa trzeciego
Nabór wniosków potrwa do dnia 15 stycznia 2026 r. W pierwszym kroku wnioski oceniane są przez niezależnych ekspertów, którzy weryfikują techniczne, finansowe i związane ze zrównoważonym rozwojem aspekty projektów, analizując spełnienie kryteriów rozporządzenia CRMA. W kolejnych etapach procedury wnioski oceniane są przez Europejską Radę ds. Surowców Krytycznych oraz Komisję Europejską.
Korzyści
Uznanie projektu za strategiczny oferuje następujące korzyści:
1) Skorzystanie z usprawnionych procedur wydawania pozwoleń
- Skrócenie do 27 miesięcy oczekiwania w przypadku pozwoleń na wydobycie
- Skrócenie do 15 miesięcy oczekiwania w przypadku pozwoleń na przetwarzanie i recykling
2) Łatwiejszy dostęp do finansowania
- Mechanizm finansowania koordynowany przez Europejską Radę ds. Surowców Krytycznych, która doradza, w jaki sposób ukończyć finansowanie projektu, biorąc pod uwagę prywatne i publiczne źródła finansowania
- Rada skupia odpowiednie banki oraz prywatne instytucje finansowe, zapewniając pomyślne ukończenie wspieranych projektów
3) Usprawniony proces zawierania umów odbioru surowców
- Ułatwione zawieranie umów typu off-take poprzez łączenie promotorów projektów i przedsiębiorstw, które zobowiązują się umową na zamawianie części surowców przez określony czas
