Do Sejmu trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni oraz ustawy – Kodeks pracy (który czeka na nadanie numeru druku sejmowego). Projekt ten z jednej strony przewiduje zwiększenie liczby niedziel, w których handel w placówkach będzie dopuszczalny, ale z drugiej strony przewiduje on również rozszerzenie uprawnień przysługujących pracownikom z tytułu pracy w niedziele w placówkach handlowych objętych zakazem handlu.
Przepisy ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni obowiązują już od ponad 6 lat. Ustawa ta wprowadziła zasadę stanowiącą, iż handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem, jak i powierzanie wykonywania takich czynności (także nieodpłatnie) w niedziele i święta w placówkach handlowych jest zakazany. Są przewidziane jednak wyjątki od tej zasady. Pierwszy wyjątek zakłada całkowite odstąpienie od zakazu handlu w niedziele i święta dla pewnych placówek (np. apteki i punkty apteczne czy też stacje paliw płynnych). Drugi wyjątek dotyczy niedziel handlowych.
Nowe propozycje w zakresie niedziel handlowych
Zeszły rok przyniósł istotne zmiany w ww. ustawie. W listopadzie 2023 roku prowadzone były dość intensywne prace dotyczące zmian w zakresie niedziel handlowych, co związane było z faktem, iż niedziela handlowa wypadała w dniu 24 grudnia 2023 roku. Ostatecznie uchwalono przepisy przewidujące zasadę, iż Wigilia przypadająca w niedzielę pozostanie dniem niehandlowym (o szczegółach dotyczących zmian w tym zakresie informowaliśmy w naszej publikacji „Niedziele handlowe w grudniu 2023 już przesądzone”).
W konsekwencji obecnie obowiązująca ustawa przewiduje, że zakaz handlu w niedziele nie obowiązuje:
- w kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia, z wyłączeniem niedziel przypadających na dzień 24 grudnia;
- w niedziele bezpośrednio poprzedzające pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
- w ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu, o ile w taką niedzielę nie przypada święto.
Co więcej, jeżeli niedziela poprzedzająca pierwszy dzień Bożego Narodzenia przypada na dzień 24 grudnia, zakaz handlu nie obowiązuje w kolejne dwie niedziele poprzedzające tę niedzielę.
Nowy projekt zmian do ustawy, który pod koniec marca trafił do Sejmu, przewiduje zwiększenie liczby niedziel handlowych. Proponowane przepisy zakładają, że handel byłby dozwolony w:
każdą pierwszą i trzecią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego
pierwszą niedzielę grudnia i kolejne dwie niedziele poprzedzające Boże Narodzenie (z wyłączeniem niedzieli przypadającej na 24 grudnia)
niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, a jeżeli jest to pierwsza albo trzecia niedziela w miesiącu, zakaz ma nie obejmować także niedzieli poprzedzającej pierwszą albo trzecią niedzielę tego miesiąca
Rozszerzenie uprawnień pracowniczych z tytułu pracy w niedziele
Zwiększenie liczby niedziel handlowych ma pociągać za sobą rozszerzenie uprawnień pracowniczych z tytułu pracy w niedziele. Projekt zmian w przepisach zakłada:
- zapewnienie pracownikowi wynagrodzenia w podwójnej wysokości w związku z wykonywaniem pracy w niedzielę oraz
- obowiązek zapewnienia pracownikowi innego dnia wolnego od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli (a jeśli nie będzie to możliwe, to taki dzień powinien być zapewniony do końca okresu rozliczeniowego).
Poza tym, pracodawca ma mieć również obowiązek zapewnienia każdemu z pracowników co najmniej dwóch niedziel wolnych od pracy w miesiącu kalendarzowym.
Zwracamy uwagę, że informacje zawarte w niniejszym artykule zostały opracowane na podstawie projektu ustawy, który dopiero wpłynął do Sejmu. W kolejnych publikacjach będziemy przybliżać szczegóły związane z postępem prac nad tym projektem.
