W listopadzie 2022 roku została przyjęta Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2381 w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych oraz powiązanych środków („Dyrektywa”), której celem jest zapewnienie zrównoważonej reprezentacji kobiet i mężczyzn wśród dyrektorów spółek giełdowych. Jednym z zadań Dyrektywy jest ustanowienie skutecznych środków, które mają przyśpieszyć postępy w osiąganiu równowagi płci.
Państwa członkowie powinny wdrożyć Dyrektywę do krajowych porządków prawnych do 28 grudnia 2024 roku, natomiast spółki, które będą objęte Dyrektywą muszą sprostać określonym w niej wymaganiom do 30 czerwca 2026 roku.
Jak wskazano, celem Dyrektywy jest zapewnienie bardziej zrównoważonej reprezentacji kobiet i mężczyzn wśród dyrektorów spółek giełdowych poprzez ustanowienie skutecznych środków, których celem jest przyspieszenie postępów w osiąganiu równowagi płci. Dyrektywa ustanawia więc zestaw wymogów proceduralnych dotyczących procesu selekcji kandydatów w celu powołania lub wybrania na stanowiska dyrektorskie z zachowanie pełnej transparentności procesu, zakładających równe uznawanie kwalifikacji, wiedzy i umiejętności, niezależnie od płci kandydatów.
Tym samym, do końca czerwca 2026 roku określone podmioty (spółki giełdowe) w UE będą zobowiązane do zapewnienia równowagi płci na stanowiskach dyrektorskich. Dyrektywa przewiduje, że Państwa członkowie powinny nałożyć na spółki giełdowe jeden z poniższych celów:
40%
33%
co najmniej 40% stanowisk dyrektorów nie wykonawczych zajmowanie przez osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci
co najmniej 33% wszystkich stanowisk dyrektorskich, w tym zarówno dyrektorów wykonawczych, jak i nie wykonawczych zajmowanych przez osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci
Od decyzji danego Państwa członkowskiego będzie zależało, który z powyższych celów zostanie wybrany. Motyw (35) Dyrektywy wskazuje, że powyższe cele dotyczą ogólnie pojętej równowagi płci wśród dyrektorów i nie mają mieć wpływu na dokonywanie konkretnych wyborów poszczególnych osób na stanowiska dyrektorów spośród aplikujących kandydatów i kandydatek w indywidualnych przypadkach. Decyzja dotycząca odpowiednich dyrektorów pozostać ma zatem w gestii spółek giełdowych i akcjonariuszy.
Podmioty zobowiązane – czyli jakie spółki będą musiały dążyć do zapewnienia równowagi płci?
Do osiągnięcia celów dotyczących równowagi płci w organach spółek będą zobowiązane spółki giełdowe, tj. spółki, które mają siedzibę w Państwie członkowskim oraz których akcje są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym w co najmniej jednym państwie członkowskim. Przy czym zgodnie z motywem (29) jak i art. 2 Dyrektywy, przepisy zobowiązujące do zapewnienia równowagi płci nie będą miały zastosowania do mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).
Poprzez MŚP należy rozumieć przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 250 pracowników i którego roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR lub którego całkowity bilans roczny nie przekracza 43 mln EUR, lub – w przypadku MŚP z siedzibą w państwie członkowskim, którego walutą nie jest euro – równowartości tych kwot w walucie tego państwa członkowskiego.
Kryteria kwalifikacji oraz obiektywna ocena
Zgodnie z motywem (24) Dyrektywy, przepisy Dyrektywy nie mają na celu szczegółowego zharmonizowania przepisów krajowych dotyczących procesu selekcji i kryteriów kwalifikacji na stanowiska dyrektorskie. Jednakże w ocenie europejskiego ustawodawcy, w celu osiągnięcia równowagi płci należy wprowadzić pewne minimalne standardy w odniesieniu do wymogu obowiązującego spółki giełdowe, w których brakuje zrównoważonej reprezentacji płci. Standardy te mają dotyczyć selekcji kandydatów powoływanych lub wybieranych na stanowiska dyrektorskie na podstawie przejrzystego i wyraźnie określonego procesu selekcji oraz obiektywnej, porównawczej oceny kwalifikacji kandydatów pod względem odpowiedniości, kompetencji i wyników w pracy.
Selekcja kandydatów na stanowiska dyrektorskie powinna odbywać się w ten sposób, aby w przypadku osób posiadających równorzędne kwalifikacje pod względem odpowiedniości, kompetencji i wyników w pracy – pierwszeństwo było przyznawane kandydatowi należącemu do niedostatecznie reprezentowanej płci, chyba że – w wyjątkowych przypadkach – istnieją inne względy prawne, takie jak wprowadzone polityki dotyczące różnorodności, które mogą uwzględniać szczególną sytuację kandydata płci przeciwnej.
Sprawozdawczość
Państwa członkowskie na podstawie Dyrektywy zostały zobowiązane do nałożenia obowiązku informacyjnego na spółki giełdowe. Mają być one zobowiązane raz w roku do przekazywania właściwym organom informacji na temat reprezentacji płci w ich organach, z rozróżnieniem na dyrektorów wykonawczych i nie wykonawczych, oraz na temat środków podjętych z myślą o osiągnięciu założonych celów. . Co więcej, spółki giełdowe mają być również zobowiązane do udostępnienia wskazanych wyżej informacji, w łatwo dostępny i scentralizowany sposób na ich stronach internetowych.
Państwa członkowie będą zobowiązane do publikacji co roku wykazu spółek giełdowych, które osiągnęły cele związane z zapewnieniem równowagi płci oraz do regularnego aktualizowania takiego wykazu.
