• Krystyna Szlęzak, autor |
  • Mariusz Głodek, autor |
  • Paweł Kasprzycki, autor |
7 min

W ostatnim czasie na blogu KPMG informowaliśmy o zbliżającym się wejściu w życie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu programów komputerowych, zgodnych ze strukturą logiczną opublikowaną przez Ministerstwo Finansów (dalej: JPK CIT), jak również o stanowiskach podatników zgłoszonych w ramach konsultacji publicznych do rozporządzania, które wprowadzić miało w życie te zmiany.

W kolejnym wpisie informowaliśmy, że 27 lutego Ministerstwo Finansów (dalej również jako: „MF”) odniosło się do zgłoszonych w ramach konsultacji uwag oraz zaplanowało konferencję uzgodnieniową w ich przedmiocie.

18 marca br. na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego (dalej jako: „RCL”), opublikowany został znowelizowany projekt rozporządzenia w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „projekt Rozporządzenia”), które uwzględnia część ze zgłoszonych uwag.

W związku z uwagami zgłoszonymi zarówno w trakcie konsultacji, jak podczas konferencji uzgodnieniowej, Ministerstwo Finansów dokonało korekt w projekcie Rozporządzenia zarówno pod względem merytorycznym, jak i legislacyjno-redakcyjnym.

Jednocześnie, 14 marca br. Ministerstwo Finansów opublikowało struktury logiczne: JPK_KR_PD oraz JPK_ST (która stanowi nową strukturę). 

Czego dotyczą zmiany?

Wprowadzone przez MF zmiany, co do zasady ograniczyły i doprecyzowały informacje, do których uzupełnienia zobowiązani byliby podatnicy na podstawie pierwotnego tekstu projektu Rozporządzania (opublikowanego w listopadzie ubiegłego roku; dalej: „pierwotny projekt Rozporządzenia”).

Identyfikacja kontrahentów oraz faktur

Zgodnie z projektem Rozporządzenia, JPK CIT powinno zawierać numer identyfikacji podatkowej kontrahenta, o ile został nadany. Jest to pozytywna zmiana. Przypomnijmy, pierwotny projekt Rozporządzenia nakazywał wskazywać również imię i nazwisko kontrahenta w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, imię i nazwisko wraz z określeniem, które przedsiębiorca włącza do firmy w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz pełną nazwę kontrahenta w pozostałych przypadkach. Tym samym, w projekcie Rozporządzenia odstąpiono od uzależnienia zakresu informacji od statusu kontrahenta jako osoby prawnej czy osoby fizycznej prowadzącej lub nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Dodatkowo, w projekcie Rozporządzenia doprecyzowano, że numer identyfikujący fakturę w KSeF należy wskazać, o ile został nadany do dnia przekazania księgi (złożenia JPK CIT – przyp. aut.).

Doprecyzowano również fragment dotyczący danych potwierdzających nabycie, wytworzenie lub wykreślenie środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych z ewidencji. Przykładowo, numer identyfikujący fakturę w KSeF powinien być wykazywany jedynie w przypadku zbycia środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych.

Zwolnienie dla niektórych transakcji

MF pozytywnie odniosło się również do zgłoszonych w trakcie konsultacji postulatów dot. wyłączenia z obowiązku przekazywania numeru identyfikacji podatkowej kontrahenta w odniesieniu do specyficznych rodzajów transakcji, tj.:

  • banków – w przypadku transakcji dotyczących wykonywania czynności bankowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2023 r., poz. 2488);
  • zakładu ubezpieczeń – transakcja dotyczy wykonania czynności w ramach działalności ubezpieczeniowej, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 656 , 614, 825, 1723, 1843 i 1941);
  • przedsiębiorcy telekomunikacyjnego – transakcja dotyczy świadczenia usługi telekomunikacyjnej, o którym mowa w art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2024 r. poz. 34), na rzecz użytkownika końcowego, o którym mowa w art. 2 pkt 50 tej ustawy. 

Prezentacja różnicy między wynikiem bilansowym i podatkowym

W projekcie rozporządzenia doprecyzowano również sposób prezentacji wysokości różnicy pomiędzy wynikiem bilansowym i podatkowym. Różnica ta, zgodnie z projektem rozporządzenia, powinna być prezentowana w podziale na:

  1. wysokość przychodów zwolnionych z opodatkowania – wykazuje się trwałe różnice  pomiędzy zyskiem (stratą) dla celów rachunkowych a dochodem (stratą) dla celów  podatkowych,
  2. wysokość przychodów niepodlegających opodatkowaniu w roku bieżącym,
  3. wysokość przychodów podlegających opodatkowaniu w roku bieżącym, ujętych w księgach rachunkowych lat ubiegłych,
  4. wysokość kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów – wykazuje się trwałe różnice pomiędzy zyskiem (stratą) dla celów rachunkowych a dochodem (stratą) dla celów podatkowych,
  5. wysokość kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów w bieżącym roku,
  6. wysokość kosztów uznawanych za koszty uzyskania przychodów w roku bieżącym, ujętych w księgach lat ubiegłych.

Fakultatywność niektórych danych w ramach JPK CIT

Zgodnie z opisanymi przez nas ostatnio zapowiedziami, wychodząc naprzeciw zgłoszonym przez podatników postulatom dotyczącym przesunięcia terminu wejścia w życie tego obowiązku, MF zdecydowało o przyjęciu rozwiązania nazwanego „pośrednim”, tj. o wprowadzeniu fakultatywności objęcia JPK CIT części danych w pierwszym roku obowiązywania regulacji.

MF proponuje w projekcie Rozporządzenia, że księgi przekazywane za rok podatkowy, a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi, za rok obrotowy, który  rozpocznie się po dniu 31 grudnia 2024 r. a przed dniem 1 stycznia 2026 r., nie będą musiały być uzupełnione o dane dotyczące:

  • określenia wysokości, rodzaju i typu różnicy pomiędzy wynikiem bilansowym i podatkowym;
  • numeru KSeF
  • danych potwierdzające nabycie, wytworzenie lub wykreślenie z ewidencji środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Warto przy tym zauważyć, że w projekcie Rozporządzenia odstąpiono od pierwotnie zakładanego obowiązku uzupełnienia ksiąg o wysokość i rodzaj dochodu podlegającego opodatkowaniu w odniesieniu do podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek.

Nie wszystkie postulaty zostały uwzględnione

Jak wspomnieliśmy w poprzednim artykule, w ramach konsultacji publicznych zgłoszono wiele uwag, jednak nie wszystkie z nich zostały uwzględnione.

W jednej z uwag zgłoszono postulat wprowadzenia dodatkowych znaczników umożliwiających odniesienie się do kont pozabilansowych, które mogłyby być podstawą dla zaprezentowania różnic pomiędzy wynikiem podatkowym a bilansowym. MF nie uznało tej uwagi za zasadną, informując o rezygnacji z przekazywania kont pozabilansowych.

W trakcie konsultacji MF nie odniósł się również merytorycznie do wszystkich podniesionych uwag, takich jak:

  • mapowanie u jednostek, które posługują się rozszerzoną prezentacją bilansu (np. prezentując rozliczenia międzyokresowe z kontraktów długoterminowych) bądź posługujących się różnym nazewnictwem poszczególnych kont czy
  • stosowanie znaczników przez podmioty prowadzące księgi wg MSR.

Znowelizowane Rozporządzenie, jak i uzasadnienie do niego również nie zaadresowało powyższych kwestii.

Rozporządzenie nie odnosi się również do propozycji podziału plików JPK_CIT na okresy wybrane przez podatnika. W trakcie konsultacji, MF wskazywało na planowane rozwiązane, zgodnie z którym podatnicy mieli być uprawnieni do rozdzielenia plików wypełniających dyspozycję art. 9 ust. 5 pkt 1 ustawy o CIT (przyp. Autora – wprowadzających JPK CIT) wskazując jako przykład okresy miesięczne bądź kwartalne.

Propozycja ta zaadresować ma problem wielkości plików JPK_KR, które w przypadku niektórych, największych podatników, już obecnie potrafią zajmować ponad 10 GB za jeden miesiąc, a proponowany przez MF zakres danych, o które podatnicy powinni uzupełnić aktualnie prowadzone księgi rachunkowe, spowodowałby jeszcze większy rozmiar pliku xml zawierającego JPK CIT.

Niemniej jednak, należy oczekiwać na przygotowywane przez MF rozwiązanie techniczne, które służyć będzie odbieraniu przesyłanych przez podatników JPK CIT. Biorąc pod uwagę przedstawione pod koniec lutego stanowisko MF, można założyć, że przygotowane w opisany powyżej sposób pliki xml, będą akceptowane przez Organy, a ww. system będzie odpowiednio technicznie dostosowany.

Terminy wejścia w życie nowych obowiązków

Znowelizowane przepisy nie przewidują odsunięcia w czasie obowiązków na gruncie JPK CIT. Wejście w życie tych obowiązków powinno obyć się więc zgodnie z pierwotnie ogłoszonym harmonogramem.

Dla przypomnienia, za lata podatkowe rozpoczynające się po 31 grudnia 2024 r. do przekazywania JPK CIT zobowiązani zostaną:

  • podatnicy CIT, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim odpowiednio roku podatkowym albo roku obrotowym przekroczyła równowartość 50 mln euro oraz
  • podatkowe grupy kapitałowe;

31 grudnia 2025 r., obowiązek JPK CIT obejmie pozostałych podatników VAT obowiązanych do przesyłania ewidencji JPK_VAT,  31 grudnia 2026 r. zaś, obligatoryjne przesyłanie JPK CIT obejmie wszystkich podatników CIT.

Zgodnie z opublikowanymi przez MF informacjami, w pierwszej kolejności obowiązkiem przekazywania JPK CIT objętych zostanie 71 podatkowych grup kapitałowych oraz ok. 4 tys. podatników CIT z przychodem powyżej 50 mln euro.

Kolejne konsultacje publiczne

Niezależnie od powyższego, 14 marca br. MF rozpoczęło kolejne konsultacje, których przedmiotem są  wzory struktury logicznej JPK_KR_PD oraz nowa wyodrębniona (z pierwotnie proponowanej struktury JPK_KR) struktura  JPK_ST, zawierająca wzór struktury logicznej w zakresie środków trwałych.

MF wskazało, że propozycje powyżej wskazanych struktur wynikają ze zmian ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym wejdą ona w życie równolegle z rozwiązaniami ustawowymi – tj. od 1 stycznia 2025 r.

Opinię z uzasadnieniem w wersji edytowalnej, zainteresowani podatnicy powinni przesłać na adres:  Konsultacje_JPK_KR@mf.gov.pl w terminie do 28 marca 2024 r.

Eksperci KPMG są gotowi, żeby wesprzeć Państwa w przygotowaniu się i praktycznym wdrożeniu zmian.




  • Krystyna Szlęzak

    Krystyna Szlęzak

    autor, Starszy Menedżer, Dział Doradztwa Podatkowego, Zespół Podatków Międzynarodowych

    Blog articles
  • Mariusz Głodek

    Mariusz Głodek

    autor, Menedżer, Dział Doradztwa Podatkowego, Zespół ds. Podatków Międzynarodowych

    Blog articles
  • Paweł Kasprzycki

    autor, Starszy Konsultant, Dział Doradztwa Podatkowego, Zespół Podatków Międzynarodowych

    Blog articles