Dwa dni wolnego od pracy dla honorowego dawcy na stałe w przepisach

Ustawa o publicznej służbie krwi określa uprawnienia przysługujące honorowym krwiodawcom. Zgodnie z przepisami są oni uprawnieni do:

1. zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych,
2. zwrotu utraconego zarobku (na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy),
3. zwrotu kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi,
4. posiłku regeneracyjnego.

Wskazane wyżej uprawnienia przysługują krwiodawcom na podstawie dokumentu wydawanego przez regionalne Wojskowe Centrum lub Centrum MSWiA.

Jednym z przywilejów dla dawców krwi jest zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych. Na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów ustawy o publicznej służbie krwii przysługiwało ono jedynie w dniu, w którym dawca oddawał krew oraz na czas okresowego badania lekarskiego.

W 2021 roku Ustawa covidowa wprowadziła dodatkowe uprawnienia dla osób oddających krew i jej składniki, w tym osocze w czasie epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Zgodnie z przepisami covidowymi, honorowy dawca krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, miał prawo do dwóch dni zwolnienia od pracy - w dniu, w którym oddał krew oraz w dniu następnym.

Zwiększony wymiar zwolnienia miał obowiązywać jedynie w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Ustawodawca zdecydował jednak, by dwa dni zwolnienia przysługującego za oddanie krwi wprowadzić na stałe. Tym samym, 20 kwietnia 2023 roku weszła w życie ustawa z dnia 9 marca 2023 roku o Krajowej Sieci Onkologicznej, która przyznaje honorowym dawcom krwi zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddają krew, oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi.

Przepisy nie określają maksymalnego wymiaru dni wolnych od pracy dla krwiodawców, a jedynie przewidują że pracownikowi, który oddaje krew przysługuje zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi.

Nieobecność pracownika spowodowana zwolnieniem od pracy w związku z oddawaniem przez niego krwi powinna zostać zaewidencjonowana przez pracodawcę jako zwolnienie od pracy (nieobecność usprawiedliwiona płatna). Zgodnie z § 12 rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi.