ESG is een hot topic binnen elke organisatie, van de werkvloer tot de boardroom. Wat betekent ESG (Environmental, Social, Governance) voor uw rol als commissaris? Wat zijn concrete aandachtspunten om met de Raad van Bestuur te bespreken? Welke ontwikkelingen zien we in verschillende sectoren? Dit artikel geeft u als commissaris een update over de stand van zaken en hoe u uw eigen rol kunt zien.
Boardroom-vragen
Wie zijn/haar oor te luister legt in boardrooms van middelgrote en grote bedrijven, komt veel vragen tegen waar het gaat om ESG. Welke definities hanteren we? Is er een referentiekader of benchmark om je ESG-strategie aan te toetsen? Welke metrics en KPI’s pas ik toe? Hoe betrouwbaar is de kwaliteit van de data waarop we ons baseren? Hoe zit het met de juridische aansprakelijkheid wat betreft duurzaamheidszaken? Wat zegt de wet- en regelgeving op nationaal en internationaal niveau? Hoe krijg ik zicht op de ESG-activiteiten binnen de keten of supplychain? Hoe voorkom ik greenwashing? Hoe zorg ik dat de belasting niet te zwaar wordt binnen de organisatie. En last but not least: hoe houden we de kosten binnen de perken?
Het beeld dat ontstaat is dat veel bedrijven en organisaties nog zoekende zijn naar houvast. Dat geldt overigens ook voor overheden en wetgevers. Want de definities en eisen die gesteld worden zijn lang niet altijd concreet en helder. Wat ook opvalt is dat het gesprek in de boardroom vooral over de risico’s en de uitdagingen rondom ESG lijkt te gaan. Terwijl het doel is om met deze maatregelen de wereld een beetje beter te maken voor huidige en komende generaties. Gelukkig zijn er ook commissarissen die zich afvragen: kan ESG voor ons ook een kans zijn? Geeft het wellicht aanleiding om ons businessmodel futureproof te maken? Kunnen we onze marktpositie versterken door koploper te zijn? Zorgt een goed ESG-beleid ervoor dat we aantrekkelijker worden voor nieuwe generaties op de werkvloer?
Rapportages maken ESG urgent
Hoewel er dus nog veel onduidelijk en onzeker is rondom ESG, wordt de wet- en regelgeving wel steeds veeleisender. De CSRD, de Corporate Sustainability Reporting Directive, verplicht bedrijven om vanaf 2024 te rapporteren over hun impact op mens en klimaat. En de CSDDD, de Corporate Sustainability Due Diligence Directive, maakt het sinds 15 maart 2024 niet meer mogelijk om weg te kijken van activiteiten die schadelijk zijn voor mens en milieu. Al met al reden genoeg om actief aan de slag te gaan met ESG. Welke rol kunnen commissarissen daarin spelen?
ESG binnen organisaties
ESG is geen projectje voor erbij. Het raakt bedrijven en organisaties tot in de kern. Hoe richt je een organisatie daarvoor het beste in? Wie pakt welke rol en waar liggen de verantwoordelijkheden? Ziet een RvC alleen toe of is deze actief betrokken bij beleidsontwikkeling en implementatie van ESG? ESG moeten we echt zien als een volgende grote transformatie. Vergelijkbaar met de digitale transitie of de energietransitie. Het raakt de organisatie en het hele ecosysteem daaromheen. Daarom vraagt het om een langetermijnstrategie. Niet alles hoeft meteen morgen geregeld te zijn, ook al zouden bepaalde actievoerders dat graag zien. Maar een roadmap naar een toekomst waarin ESG verankerd is in de organisatie is zeker wenselijk.
Al was het alleen maar om de financieringsmogelijkheden die de komende jaren onder druk komen te staan door ESG. Steeds meer banken en investeerders zullen bedrijven die zich niet wensen te verantwoorden mijden. Het aantal impact investors zal groeien. Bedrijven staan voor de keuze: worden we een koploper, volger of achterblijver ten aanzien van ESG? En wat zijn daarvan de consequenties?
Leren en implementeren
Bedrijven en organisaties zijn nog volop aan het leren hoe, waar en wanneer ESG een plek krijgt. Hoe kun je ESG nu het beste implementeren?Samen optrekken is daarin een belangrijke. Bedrijven hoeven het niet alleen te doen. Binnen diverse branches bestaan al samenwerkingen om kennis te delen en om als sector in gesprek te gaan met overheden.Investeringen delen kan een optie zijn. Stel dat een groot chemiebedrijf flink investeert in bijvoorbeeld waterstof. Dan kan het, al dan niet via bemiddeling door de overheid, onderzoeken of deze investering gedeeld kan worden met soortgelijke bedrijven in binnen- of buitenland.Vereenvoudiging van standaarden zal zeker helpen. Als het MKB bijvoorbeeld op dezelfde manier kan worden uitgevraagd over hun ESG-beleid, scheelt dat veel research en rapportage.
Verduidelijking van wet- en regelgeving is nodig. Komt deze niet van de wetgever, dan kunnen sectoren zelf voor heldere begrippen en definities zorgen.Focus aanbrengen lijkt cruciaal. ESG kun je oneindig breed en diep opvatten. Lang niet altijd is het al haalbaar om bijvoorbeeld een keten binnen de kledingindustrie volledig transparant te maken. Dan is het zaak om te focussen wat op korte termijn wel kan en daar de resources voor vrij te maken.Voorlopig zal het wat ESG betreft neerkomen op limited insurance. Heb je als bedrijf of organisatie een transparant en helder verhaal over je activiteiten met betrekking tot duurzaamheid, dan ben je al een heel eind.
Voor veel organisaties en RvC’s geeft de DMA (dubbele materialiteitsanalyse) een goede houvast. Hiermee zijn de impact van activiteiten op ecologisch, sociaal en governance vlak en de financiële gevolgen van ESG-factoren voor de organisatie zelf redelijk goed in kaart te brengen.
