Om grip te krijgen op hun belangrijkste risico's maken levensverzekeraars sinds jaar en dag gebruik van scenario-analyse, waarin onder meer aannames over de toekomstige inflatie zijn opgenomen. Nooit werd echter voorzien dat die inflatie tot de huidige niveaus zou kunnen stijgen. Terug naar de tekentafel dus, want de oplopende geldontwaarding heeft ingrijpende gevolgen voor levensverzekeraars.
Kosten, verplichtingen, nieuwe productie: de oplopende en nu torenhoge inflatie in Nederland (en Europa) zet de belangrijkste ratio's van levensverzekeraars onder flinke druk. Met name verzekeraars met veel lijfrente- en pensioencontracten met garantie in portefeuille zien hun verplichtingen fors stijgen. Deze contracten zijn in veel gevallen voorzien van een indexatie, de belofte te corrigeren voor inflatie. Die uitkeringen stijgen daardoor fors, terwijl daar geen nieuwe premie-inkomsten tegenover staan.
Daarnaast zien levensverzekeraars hun eigen operationele kosten fors stijgen door de inflatie. Dat heeft nú gevolgen voor de winst-en-verliesrekening, maar kan ook structurele effecten hebben voor de balans. Verzekeraars moeten immers een voorziening vormen voor alle toekomstige kosten die ze denken te maken en die reserve zal flink stijgen. Dit gaat ten koste van de Free Capital Generation en dus de solvabiliteit. Zo bedreigen de huidige inflatieniveaus ook het verdienvermogen van levensverzekeraars op de langere termijn.
Deze negatieve effecten worden gelukkig enigszins getemperd door het stijgen van de rente. Rente en inflatie houden meestal gelijke tred met elkaar en ook in deze periode is dat het geval: de marktrentes lopen al bijna een jaar op en de recente renteverhogingen door de ECB stuwen die ontwikkeling alleen maar. Nieuwe vastrentende beleggingen gaan bij een stijgende rente meer opleveren en voor levensverzekeraars heeft dat het prettige gevolg dat afgegeven garanties beter betaalbaar worden.
Toch is dit niet meer dan een pleister op de wonde: als de hoge inflatie aanhoudt, zal het hoe dan ook gaan wringen. Een oplopende rente leidt er niet zelden toe dat klanten het afsluiten van een lijfrenteverzekering uitstellen. Een tweede complicatie is dat grote beleggers zoals levensverzekeraars zich niet of nauwelijks kunnen indekken tegen inflatierisico's. Voor renterisico's is dat wel mogelijk, maar er zijn geen financiële instrumenten voorhanden om, specifiek voor Nederland, de inflatierisico's te beperken.
De werkelijkheid is dus - eens te meer - extremer en complexer gebleken dan voorzien. In het kader van de verplichte, jaarlijkse ORSA (Own Risk and Solvency Assessment) maken verzekeraars gebruik van scenario's, maar ook in de meest uiteenlopende scenario's zijn nooit inflatiepercentages van boven de 10 procent opgenomen. Met andere woorden: de uitkomsten van deze ORSA’s gaven onvoldoende inzicht in de risico’s. Levensverzekeraars moeten daarom 'terug naar de tekentafel' om de effecten van zulke hoge inflatiecijfers en de mogelijkheden te onderzoeken.
Op grond van onze kennis van en ervaring met de sector geven wij het advies om een dergelijke heroriëntatie breed op te zetten. Dit gaat niet over details: inflatie heeft directe en harde gevolgen voor de kernactiviteit van levensverzekeraars. Hoe gaat u in dergelijke omstandigheden waarde creëren? Die fundamentele vraag moet eerst worden beantwoord: is het huidige business model nog wel passend, gegeven de huidige economische ontwikkelingen? Zo ja, welke aanpassingen in het operating model zijn dan nodig? Hoe leidt dit vervolgens tot een nieuwe strategie? En is de organisatie dan ook in staat om die aanpassingen of die nieuwe strategie snel en goed te implementeren?
KPMG helpt bij het vergaren van inzicht in deze vragen. Wij dragen daar ook toe bij met onze Connected Enterprise-aanpak, gebaseerd op een achttal cruciale capabilities die bepalen hoe goed uw organisatie is toegerust om de huidige uitdagingen aan te gaan. Benieuwd hoe wij kunnen helpen? Wij nodigen u van harte uit contact met ons op te nemen.
