Eenvoud is altijd het streven geweest bij de totstandkoming van de Wet toekomst pensioenen. In de praktijk is dat doel niet gerealiseerd, zo erkennen de meeste partijen. Dat stelt pensioenfondsen nu voor de lastige opgave om helder en duidelijk te communiceren over zaken die uiterst complex in elkaar zitten.
In het nieuwe stelsel gelden straks nieuwe verplichtingen om de deelnemer te informeren, maar allerlei voorgeschreven vormen van communicatie verdwijnen. Dat kan goed uitpakken: pensioenfondsen krijgen de kans een eigen stijl van communiceren te ontwikkelen en de band met hun deelnemers vorm te geven op een manier die past bij de organisatie. In plaats van de voorgeschreven uitingen komt er een algemene verplichting: de verplichting 'de deelnemers te activeren' en te begeleiden bij keuzes.
Activeren is nodig omdat in het nieuwe pensioenstelsel het verband tussen de hoogte van de pensioenuitkering en het resultaat van de beleggingen directer en explicieter is dan voorheen. Dat vereist dat deelnemers goed kunnen aangeven wat hun voorkeuren zijn wat betreft dat beleggen, en met name wat hun houding is ten opzichte van het nemen van meer of minder risico bij dat beleggen. Zijn de deelnemers voldoende geïnformeerd om daarover weloverwogen beslissingen te kunnen nemen? Het pensioenfonds is daar straks verantwoordelijk voor.
Dat vereist nogal wat van de communicatie door het pensioenfonds. Op grond van onze uitgebreide ervaring met communicatietrajecten zien wij dat 'uitstellen' het grootste gevaar is. Dat is meestal het gevolg van de opvatting dat communicatie met deelnemers het slotstuk is van een project. Terwijl het veelal het begin is. Dat is zeker het geval met de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel. Het succes ervan staat of valt immers met de acceptatie door de deelnemers: het draagvlak dat u kunt creëren voor de nieuwe afspraken. Met het werken aan die succesfactor kunt u beter vroeg beginnen. Mooi daarom dat het tijdig opstellen van een communicatieplan verplicht is gesteld in de pensioentransitie.
KPMG is u daarbij van dienst. Wij maken gebruik van inzichten uit de behavioural economics, die leren dat het veld van communicatie over financiële zaken bezaaid is met valkuilen, maar dat het ook volop kansen biedt om een eigen stijl op te bouwen, in lijn met de kenmerken van uw organisatie en maximaal gericht op de binding met uw deelnemers. Om te beginnen gaat het dan om de competentie om te kunnen invoelen en begrijpen hoe de deelnemer deze veranderingen beleeft. Weet u wat de onderwerpen zijn die hen in dit verband bezighouden? En weet u op welke manier zij informatie willen krijgen over die onderwerpen, welke media hun voorkeur hebben in de communicatie met hun pensioenfonds?
Vervolgens passen wij ook principes toe uit design thinking. In dat kader is het van groot belang duidelijk het einddoel te omschrijven. Bedenk - bijvoorbeeld - wat er idealiter staat in een brief die het pensioenfonds aan de deelnemers stuurt op het moment dat het nieuwe stelsel officieel in werking treedt. Wat is de boodschap die u op dat moment aan hen wilt meegeven? Bedenk u vervolgens wat er in de komende jaren moet gebeuren om het mogelijk te maken dat u op dat moment in de toekomst inderdaad die 'ideale brief' kunt versturen, en dat die bovendien gelezen en begrepen wordt.
Dit uitgangspunt maakt ook duidelijk dat communicatiedoelstellingen niet alleen volgen uit de inhoud van een project, maar dat communicatiedoelstellingen zelf ook invloed hebben op de inhoud van een project. Want staat de genoemde brief vol technische details? Somt de brief zestien keuzemogelijkheden op die deelnemers hebben? Hoogstwaarschijnlijk streeft u daar niet naar, u streeft om te beginnen naar een eenvoudige tekst. Dus kan het pensioenfonds in het transitieproces nu al aan de slag moet met het reduceren van complexiteit. De keuze tussen pensioenregelingen, wel of niet invaren, de verschillende rekenmethodes, het meten van risicohouding, het bepalen van beschermings- en overrendementen, et cetera...
KPMG helpt pensioenfondsen met het formuleren van hun communicatiedoelstellingen rond het transitieproces en zorgt ervoor dat die doelstellingen meewegen bij elke stap die in het proces wordt gezet. Zodat u straks, aan het eind, niet voor een uiterst onaangename verrassing komt te staan: een nieuw stelsel dat niet is uit te leggen aan de deelnemer.
Meer weten over onze aanpak? Neem contact op met Jeroen Ruepert.
* Bovenstaande blog is geactualiseerd op 19 juli 2022
