Het succes van de overgang van uw pensioenfonds naar het nieuwe pensioenstelsel hangt af van een reeks factoren. Inzicht verkrijgen in die factoren is de kern van het risicomanagement rondom de transitie. U verstevigt daarmee uw grip op het proces en krijgt meer mogelijkheden het in de gewenste richting te sturen.
Risicomanagement bevindt zich in het hart van het proces dat de komende jaren uw pensioenfonds in zijn greep heeft. Het gaat dan zowel om de risico's van het nieuwe stelsel zoals het straks is vormgegeven, als om de risico's die gepaard gaan met de transitie zelf.
De risico's van eerstgenoemde categorie zullen bepalend zijn voor de inhoudelijke keuzes die u maakt in de eerste fase van het transitieproces. KPMG hanteert daarbij veelal de COSO-vierdeling in strategische risico's, financiële risico's, operationele risico's en compliancerisico's.
Strategie
De Wet toekomst pensioenen betreft zulke radicale wijzigingen dat pensioenfondsen en pensioenuitvoeringsorganisaties min of meer gedwongen worden hun bestaansrecht opnieuw te bevragen. Hoe kunnen wij onze missie verwezenlijken onder deze nieuwe omstandigheden en met welke partners willen wij dat samen doen?
De antwoorden op die vragen hangen sterk samen met de inhoudelijke keuzes die worden gemaakt: keuzes tussen de solidaire premieregeling of de flexibele premieregeling, tussen invaren of niet, tussen deelnemers veel opties bieden of standaardiseren, tussen één of twee administraties voeren, tussen oude IT-systemen in de lucht houden of vernieuwen... Het is van het grootste belang dat elke van die keuzes in lijn is met de strategische doelstellingen van de organisatie.
Operatie
Ook in de uitvoerbaarheid van de genoemde keuzes kunnen (grote) risico's schuilen. Leiden ze straks, als het nieuwe stelsel definitief is, tot een effectieve en efficiënte inzet van de middelen? Kunnen uw partners de gewenste oplossing ook (kostenefficiënt) uitvoeren? Wat zijn de risico's dat u dit niet kunt realiseren?
Ook het belang van een betrouwbare verslaglegging van de manier waarop de pensioenregelingen worden uitgevoerd is eigenlijk niet te overschatten. Verantwoording heeft alles te maken met het vestigen en het bestendigen van het vertrouwen in pensioenfondsen en -uitvoerders en houdt nauw verband met de kwaliteit van hun administratie en hun datamanagement. Wat zijn de risico's dat die straks niet van voldoende niveau zijn en dat de organisatie zich daarom niet of onvoldoende kan verantwoorden ten opzichte van haar stakeholders?
Compliance
De Wet toekomst pensioenen stelt op meerdere terreinen een vereenvoudiging van de regels in het vooruitzicht. Dat houdt vooral verband met het afnemen van de collectieve componenten in de pensioenregelingen. Maar risicodeling en solidariteit verdwijnen zeker niet uit het stelsel. Dat gaat immers functioneren met leeftijdscohorten en concepten zoals de verplichte solidariteitsreserve in de solidaire premieregeling en de optionele risicodelingsreserve in de flexibele premieregeling. Daarbij horen veel regels over de wijze waarop rendementen over de verschillende groepen deelnemers worden verdeeld. De risico's dat u niet voldoet aan de wet- en regelgeving op dit terrein wilt u tot een minimum beperken.
Transitierisico's
De transitie naar het nieuwe pensioenstelsel is een langjarig project. Het risicomanagement van dat project zelf zal gelieerd zijn aan de doelstellingen ervan. Aan de hand van die doelstellingen identificeert u de risico's (bijvoorbeeld met een Risk Self Assessment), brengt u daarin prioritering aan en ontwerpt en belegt u beheersmaatregelen. In het consistente en gedisciplineerde risicomanagement dat KPMG voorstaat, monitort u vervolgens nauwlettend en continu de effectiviteit van die beheersmaatregelen.
Het gaat bijvoorbeeld om het key person risk, vooral relevant bij langdurige trajecten. Hoe gaat u om met het risico dat belangrijke medewerkers gedurende de rit vertrekken? Een soepele overdracht stelt bijvoorbeeld speciale eisen aan de vastlegging en verantwoording van de keuzes die al zijn gemaakt.
Een ander voorbeeld rond de Wet toekomst pensioenen is de relatie tussen sociale partners. Welke maatregelen kunt u nemen om het risico te beheersen dat de partijen het niet eens worden? Deels speelt zich dat af buiten de invloedssfeer van een pensioenfonds of pensioenuitvoeringsorganisatie, maar procesmatig zijn er wel degelijk oplossingen voorhanden om dat risico te managen.
Tot slot geldt ook voor het transitieproces zelf dat het risico op bovenmatige complexiteit op voorhand groot is. Welke maatregelen kunt u nemen om dat risico te beperken?
