KPMG 2024 CEO Outlook

Διανύοντας μια δεκαετία αναταράξεων: Τα στοιχεία του CEO Outlook της KPMG της τελευταίας δεκαετίας φανερώνουν ότι οι CEO είναι αισιόδοξοι για το μέλλον του οργανισμού τους, παρά τη γεωπολιτική και οικονομική αστάθεια. 

Από την κούρσα για την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) έως τις συνεχώς μεγεθυνόμενες γεωπολιτικές ανησυχίες, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι σημερινοί CEO είναι τεράστιες και περίπλοκες. Παράλληλα με αυτές τις εξωτερικές πιέσεις, εσωτερικές προκλήσεις όπως η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και η υβριδική εργασία ωθούν τους CEO να είναι πιο ευέλικτοι και προσαρμόσιμοι στη διαχείριση των ενδιαφερομένων μερών, ενώ παράλληλα στοχεύουν στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Στην έκθεση CEO Outlook της KPMG, που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά παγκοσμίως πριν από 10 χρόνια, συμμετέχουν μέσω ερωτηματολογίων περισσότεροι από 1 300 παγκόσμιοι επιχειρηματικοί ηγέτες που επιβλέπουν εταιρείες με έσοδα τουλάχιστον US$ 500 εκατ. σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες οικονομίες και πιο σημαντικούς κλάδους στον κόσμο.

Τα τελευταία 10 χρόνια χαρακτηρίστηκαν από αστάθεια, από τα οικονομικά και κοινωνικά πλήγματα που επέφερε η πανδημία του COVID-19 έως την αναζωπύρωση του πληθωρισμού και των γεωπολιτικών εντάσεων. Στο πλαίσιο αυτό, οι επικεφαλής των επιχειρήσεων έπρεπε να προσαρμοστούν σε μια άνευ προηγουμένου σειρά προκλήσεων που όχι μόνο άσκησαν μεγαλύτερη πίεση στους CEO, αλλά οδήγησαν και σε μειωμένη αισιοδοξία για την παγκόσμια οικονομία.

Παρόλα αυτά, οι παγκόσμιοι ηγέτες παραμένουν ανθεκτικοί, καθοδηγώντας τις επιχειρήσεις τους σε μια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης. Οι CEO παγκοσμίως συνεχίζουν να ενισχύουν τη βάση τους, κάνοντας σημαντικές επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη και ενδυναμώνοντας το εργατικό δυναμικό τους προκειμένου να μπορεί ανταπεξέρχεται στις εξελισσόμενες επιχειρηματικές ανάγκες. Στην φετινή έρευνα, οι CEO εκφράζουν αισιοδοξία για το μέλλον του οργανισμού τους, με το 92% να επιθυμεί να αυξήσει τον συνολικό αριθμό του προσωπικού, ταυτόχρονα αναγνωρίζοντας την ανάγκη ενίσχυσης των δεξιοτήτων που θα χρειαστούν μελλοντικά οι άνθρωποί τους και προβάλλοντας μια ενισχυμένη πρόταση αξίας προς τους εργαζόμενους, ώστε να προσελκύουν και να διατηρούν το ταλαντούχο δυναμικό. Η ισορροπία μεταξύ φιλοδοξίας και επιφύλαξης θα είναι καθοριστικής σημασίας σε θέματα ESG, εάν οι CEO θέλουν να αποφύγουν την κριτική των stakeholders και, κυρίως, να κάνουν το σωστό.

Η αισιοδοξία των CEO για την παγκόσμια οικονομία μειώνεται σταδιακά στη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών, αντανακλώντας την αυξανόμενη πολυπλοκότητα που επικρατεί. Ενώ η αισιοδοξία παρέμεινε σχετικά σταθερή τα τελευταία τρία χρόνια, με 72% των CEO να είναι αισιόδοξοι για την οικονομία, παρόλα αυτά αποτελεί μια σημαντική μετατόπιση από το ισχυρό 93% που καταγράφηκε το 2015 κατά την πρώτη δημοσίευση της έρευνας. 

1. Κυβερνοασφάλεια
2. Επιχειρησιακά ζητήματα
3. Αναδυόμενες/ανατρεπτικές τεχνολογίες
4. Γεωπολιτική/πολιτική αβεβαιότητα
5. Περιβαλλοντική/κλιματική αλλαγή
6. Εφοδιαστική αλυσίδα
7. Ρυθμιστικές ανησυχίες
8. Στρατηγικός κίνδυνος
9. Φήμη/επωνυμία

Τα δεδομένα μια δεκαετίας ερευνών καταδεικνύουν ότι οι επικεφαλής των επιχειρήσεων προσπάθησαν να δημιουργήσουν εμπιστοσύνη στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων, γεγονός που γίνεται εμφανές από τις αυξημένες επενδύσεις στην καινοτομία και την τεχνολογία, έως την εστίαση στην πρόταση αξίας προς τους εργαζομένους και την ανανέωση της δέσμευσής τους για το ESG και τη βιωσιμότητα ως πηγή δημιουργίας αξίας. Όταν ερωτήθηκαν για τα σχέδιά τους την επόμενη τριετία, συμπεριέλαβαν στις κορυφαίες επιχειρησιακές προτεραιότητές τους την προώθηση της ψηφιοποίησης και της συνδεσιμότητας (18%) και την κατανόηση και εφαρμογή της δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης σε όλο το εύρος της επιχείρησής τους, καθώς και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου τους δυναμικού (13%) και την ανάληψη πρωτοβουλιών στο ESG (13%). Θωρακίζοντας ψηφιακά την επιχείρησή τους για το μέλλον και εστιάζοντας στην προώθηση και τη διατήρηση του ταλαντούχου ανθρώπινου δυναμικού, οι CEO όχι μόνο αντιμετωπίζουν τις άμεσες επιχειρησιακές τους ανάγκες αλλά ταυτόχρονα προετοιμάζουν τους οργανισμούς τους για μια βιώσιμη και οργανική ανάπτυξη.

Σύμφωνα με τους CEO που συμμετείχαν στην έρευνα, η τεχνολογική καινοτομία έχει προκαλέσει την μεγαλύτερη αναταραχή των τελευταίων 10 ετών, με τις αναδυόμενες/ανατρεπτικές τεχνολογίες να κατατάσσονται ως ο κορυφαίος κίνδυνος για την ανάπτυξη στις έξι από τις εννέα πιο πρόσφατες έρευνες.

Όταν η KPMG δημοσίευσε για πρώτη φορά το CEO Outlook πριν από μια δεκαετία, η ΤΝ ήδη κέρδιζε έδαφος με καινοτομίες σε τομείς όπως η αναγνώριση εικόνας, η επεξεργασία φυσικής γλώσσας και τα αυτόνομα οχήματα. Το 2024, η πλειοψηφία (64%) των CEO ανά τον κόσμο δήλωσαν ότι θα επένδυαν στην τεχνητή νοημοσύνη ανεξάρτητα από τις οικονομικές συνθήκες. Και ενώ οι σημερινές περιπτώσεις χρήσης της ΤΝ δημιουργούν άφθονο θόρυβο στον δημόσιο διάλογο, οι παγκόσμιοι CEO αναγνωρίζουν την ανάγκη να αξιοποιηθούν οι επικείμενες προκλήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες της ΤΝ να μετασχηματίσει κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας.

Παρά την ανησυχία του κοινού σχετικά με τον κίνδυνο απολύσεων, οι CEO αναγνωρίζουν τις μετασχηματιστικές δυνατότητες της ΤΝ και παραμένουν αισιόδοξοι ότι δεν θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στο εργατικό δυναμικό, με πάνω από τα τρία τέταρτα (76%) των CEO να αναμένουν ότι η ΤΝ δεν θα μειώσει ουσιαστικά τον αριθμό των θέσεων εργασίας στους οργανισμούς τους την επόμενη τριετία. Ωστόσο, οι CEO αναγνωρίζουν επίσης ότι το εργατικό τους δυναμικό θα πρέπει να προσαρμοστεί για να αξιοποιήσει πλήρως αυτήν την ευκαιρία, καθώς όταν ρωτήθηκαν για την τρέχουσα ετοιμότητα του οργανισμού τους για την ΤΝ, μόνο το 38% των CEO ήταν βέβαιοι ότι οι εργαζόμενοί τους έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες για να εκμεταλλευτούν πλήρως τα οφέλη της. Επιπλέον, σε ποσοστό 58% συμφωνούν ότι η ενσωμάτωση της δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης τους έχει ωθήσει να επαναπροσδιορίσουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για τους ρόλους των νεοεισερχόμενων στην εργασία. 

Η Μαρίνα Καπετανάκη, Senior Partner, KPMG στην Ελλάδα δήλωσε:

Αυτή η αυξανόμενη δέσμευση ως προς την τεχνητή νοημοσύνη αποδεικνύει ότι οι παγκόσμιοι CEO εκμεταλλεύονται τη δυναμική των κεφαλαιουχικών δαπανών που είδαμε πέρυσι, καθώς όλοι οι CEO αναφέρουν ότι σχεδιάζουν να επενδύσουν στην ΤΝ με κάποιο τρόπο. Αναγνωρίζουν τις δυνατότητες της ΤΝ να αυξήσει την αποδοτικότητα και την παραγωγικότητα (16%), να αναβαθμίσει και να προετοιμάσει το εργατικό δυναμικό για το μέλλον (14%) και να αυξήσει την οργανωτική καινοτομία (13%). Ωστόσο, η πλειονότητα των CEO (63%), στο ίδιο ποσοστό με πέρυσι, αναγνωρίζει ότι δεν είναι πιθανό να υπάρξει απόδοση επένδυσης (ROI) από την ΤΝ για τουλάχιστον τρία έως πέντε χρόνια.

Εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών σχετικά με την ηθική χρήση και εφαρμογή της ΤΝ, οι CEO συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο τους κινδύνους που συνδέονται με την ταχεία υιοθέτησή της. Πάνω από το ήμισυ (61%) προσδιόρισαν τις ηθικές προκλήσεις ως ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά την εφαρμογή της ΤΝ στις επιχειρήσεις τους — σημειώνοντας αύξηση από το 57% το 2023. Επιπλέον, οι ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου (50%) και τις ανεπαρκείς τεχνικές δεξιότητες και ικανότητες (48%) περιπλέκουν περαιτέρω τα επόμενα βήματα. 

Από το 2015, καθώς οι εργαζόμενοι απαιτούν μεγαλύτερη ευελιξία στο εργασιακό περιβάλλον και ισχυρότερη εναρμόνιση μεταξύ των προσωπικών πεποιθήσεων και του σκοπού της επιχείρησης, οι επιτυχημένοι ηγέτες έχουν προσαρμοστεί σε μεγάλο βαθμό σε αυτή τη μεταβαλλόμενη δυναμική του ανθρώπινου δυναμικού. Τα ηγετικά στελέχη που ευημερούν είναι εκείνα που βάζουν τους ανθρώπους στο επίκεντρο της αναπτυξιακής τους στρατηγικής και εξελίσσουν το κοινωνικό τους συμβόλαιο προκειμένου να συμβαδίζουν με τις εξελισσόμενες προσδοκίες των σημερινών και μελλοντικών εργαζομένων τους.

Ωστόσο, οι συμμετέχοντες στην έρευνα αναφέρουν ότι η συζήτηση για την επιστροφή στο γραφείο συνεχίζει να δίνει τροφή για σκέψη. Σύμφωνα με τα φετινά συμπεράσματα, οι CEO σκληραίνουν τη στάση τους για την επιστροφή στο προ-πανδημίας καθεστώς εργασίας, με το 83% να αναμένουν πλήρη επιστροφή στο γραφείο μέσα στα επόμενα τρία χρόνια - μια αξιοσημείωτη αύξηση από το 64% του 2023. Αυτή η προσδοκία αυξάνεται με την ηλικία: 75% σε άτομα ηλικίας 40-49 ετών, 83% σε άτομα ηλικίας 50-59 ετών και 87% σε άτομα ηλικίας 60-69 ετών. Είναι ενδιαφέρον ότι σε αυτή τη συζήτηση προκύπτει επίσης μια διαφορά μεταξύ των φύλων: ενώ το 84% των ανδρών CEO προβλέπει πλήρη επιστροφή στο γραφείο εντός τριών ετών, μόνο το 78% των γυναικών CEO αναμένει την ίδια αλλαγή. Ένα επιπλέον 87% των ερωτηθέντων αναφέρουν ότι είναι πιθανό να επιβραβεύσουν τους εργαζομένους που θα κάνουν την προσπάθεια να έρχονται στο γραφείο με ευνοϊκές αναθέσεις, αυξήσεις μισθού ή προαγωγές. 

Οι CEO αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν κι άλλα ζητήματα που αφορούν τους εργαζόμενους και που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη μελλοντική ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα. Σχεδόν το ένα τρίτο δηλώνουν ότι ανησυχούν για τις αλλαγές στην αγορά εργασίας – συγκεκριμένα για τον αριθμό των εργαζομένων που θα συνταξιοδοτηθούν σύντομα και την έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων για να τους αντικαταστήσουν. Ως απάντηση σε αυτήν την έλλειψη ταλέντων, σε ποσοστό 80% οι CEO συμφωνούν ότι οι οργανισμοί πρέπει να επενδύουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και τη δια βίου μάθηση στις τοπικές κοινότητες ώστε να διασφαλίσουν την πρόσβασή τους σε μελλοντικά ταλέντα. Μάλιστα, σε ποσοστό 92% οι επικεφαλής των επιχειρήσεων ελπίζουν ότι με αυτήν την δέσμευση σε τοπικό επίπεδο θα καταφέρουν να αυξήσουν το συνολικό αριθμό του προσωπικού τους τα επόμενα τρία χρόνια.  

Τα φετινά ευρήματα φέρνουν στο φως τις δυσκολίες της διαχείρισης των προτεραιοτήτων σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης στις σημερινές συνθήκες. Παράλληλα με την αυξανόμενη συνειδητοποίηση του αντίκτυπου του ESG στην εμπιστοσύνη και τη φήμη, η ολοένα και πιο πολιτικοποιημένη φύση της ατζέντας του ESG εντείνει τις πιέσεις που αισθάνονται οι σημερινοί ηγέτες.

Το 2015, οι CEO κατέτασσαν τον περιβαλλοντικό κίνδυνο ως τον λιγότερο σημαντικό κίνδυνο, ενώ το 2024 σχεδόν το ένα τέταρτο (24%) αναγνώρισε ότι το κύριο μειονέκτημα της μη εκπλήρωσης των προσδοκιών για το ESG είναι ότι οι ανταγωνιστές αποκτούν πλεονέκτημα – το οποίο κατέταξαν πάνω από την απειλή για τη θητεία τους (21%) και τις προκλήσεις πρόσληψης (16%).  

Είναι σαφές ότι οι επικεφαλής των επιχειρήσεων είναι πρόθυμοι να αναλάβουν δράση όσον αφορά το ESG, με τα τρία τέταρτα (76%) των CEO να δηλώνουν ότι θα ήταν πρόθυμοι να εκποιήσουν ένα κερδοφόρο τμήμα της επιχείρησης το οποίο όμως βλάπτει τη φήμη τους. Χαρακτηριστικά, η πλειοψηφία (68%) δηλώνει ότι θα έπαιρνε θέση σε ένα πολιτικά ή κοινωνικά αμφιλεγόμενο ζήτημα, ακόμη κι αν το Διοικητικό Συμβούλιο αντιδρούσε στην ενέργειά τους αυτή. Σύμφωνα με την έρευνα, οι σημερινοί CEO αναγνωρίζουν πόσο ζωτικής σημασίας είναι το ESG για τη δημιουργία αξίας – λίγο λιγότεροι από το ένα τέταρτο (24%) αναφέρουν το πλεονέκτημα που αποκτούν οι ανταγωνιστές τους ως το κύριο πρόβλημα της αποτυχίας τους να ανταποκριθούν στις προσδοκίες για το ESG.

Τα δύο τρίτα των CEO παραδέχονται ότι δεν είναι προετοιμασμένοι έναντι ενός πιθανού ελέγχου και των προσδοκιών των μετόχων στα θέματα ESG, αναφέροντας όμως ότι θα λάβουν μέτρα για να το αντιμετωπίσουν. Ενδιαφέρον επίσης προκαλούν οι αναδυόμενες διαφορές μεταξύ των γενεών των CEO, με το 43% των νεότερων ηγετών (40-49 ετών) να αισθάνονται πιο σίγουροι ότι μπορούν ανταποκριθούν σε έναν έλεγχο σχετικά με το ESG σε σύγκριση με το 33% των CEO ηλικίας 50-59 και το 30% ηλικίας 60-69 ετών.

Βλέπουμε επίσης ένα αυξανόμενο επίπεδο πολιτικοποίησης και πόλωσης σε ζητήματα όπως η κοινωνική κινητικότητα και η κλιματική αλλαγή, κάτι που εγείρει προκλήσεις για τους CEO, οι οποίοι βρίσκονται ήδη υπό πίεση να επιτύχουν ή να επαναξιολογήσουν τους στόχους που έχουν θέσει. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι παγκόσμιοι CEO αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν τις προσπάθειές τους για το ESG. Στη φετινή έρευνα, σε ποσοστό 69% αποκάλυψαν ότι ενώ διατήρησαν τις ίδιες στρατηγικές για το κλίμα τους τελευταίους 12 μήνες, έχουν προσαρμόσει τη γλώσσα και την ορολογία που χρησιμοποιούν εσωτερικά και εξωτερικά ώστε να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των ενδιαφερομένων μερών. Για παράδειγμα, οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις έχουν ωθήσει ορισμένες επιχειρήσεις να αλλάξουν τη γλώσσα που χρησιμοποιούν, με ορισμένους οργανισμούς να προτιμούν να χρησιμοποιούν γενική ορολογία όπως «βιωσιμότητα» έναντι του πιο περιεκτικού όρου «ESG». 

69% έχουν προσαρμόσει τη γλώσσα και την ορολογία που χρησιμοποιούν για το κλίμα ώστε να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των ενδιαφερομένων μερών.

66% των CEO παραδέχονται ότι δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν σε πιθανό έλεγχο των μετόχων.