Οι διαφοροποιήσεις εστιάζονται στην επιμέτρηση συμβολαίων μακράς διάρκειας

Από την 1η Ιανουαρίου 2023 οι ασφαλιστικές εφαρμόζουν νέα λογιστικά πρότυπα, πώς αποτυπώνονται αυτά τα πρότυπα στα ασφαλιστήρια συμβόλαια και τις λειτουργίες τους;

Το νέο πρότυπο για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που εφαρμόζεται υποχρεωτικά από 1 Ιανουαρίου 2023 (ΔΠΧΑ 17) επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην επιμέτρηση αλλά και στην παρουσίαση των υποχρεώσεων (ή ασφαλιστικών προβλέψεων) από ασφαλιστήρια συμβόλαια. Ανάμεσα στις σημαντικότερες αλλαγές είναι και η αναγνώριση ξεχωριστής πρόβλεψης για προσαρμογή κινδύνου (Risk Adjustment) και του συμβατικού περιθωρίου κέρδους για όλη τη διάρκεια του συμβολαίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Εταιρεία αναγνωρίζει τα έσοδά της όταν προσφέρεται η υπηρεσία, αποσυνδέοντας το χρόνο έκδοσης από το χρόνο είσπραξης των ασφαλίστρων. Άλλες σημαντικές αλλαγές αφορούν στη μη αναγνώριση εσόδων από ασφάλιστρα που προορίζονται για επένδυση, αναγνωρίζοντας μόνο το μέρος που αφορά την υπηρεσία διαχείρισης. Επιπλέον, υπάρχει πρόνοια για άμεση αναγνώριση όλης της ζημιάς που προκύπτει από ζημιογόνα προϊόντα ανεξαρτήτου διάρκειας.
 

Ποιες είναι οι πρώτες σας εντυπώσεις από την εφαρμογή των ΔΠΧΑ17 στις ασφαλιστικές;

Οι πρώτες Οικονομικές Καταστάσεις στην Ελλάδα κατά ΔΠΧΑ 17 για το έτος 2023 αναμένεται να δημοσιευτούν μετά τον ερχόμενο Μάιο, οπότε θεωρώ ότι καλή εικόνα θα έχουμε μέχρι το τέλος του 2024, δεδομένου ότι οι εταιρείες έχουν περιθώριο να δημοσιεύσουν μέχρι τον Σεπτέμβριο ή και τον Οκτώβριο του 2024.

Από τις δημοσιεύσεις της ενδιάμεσης περιόδου στις 30 Ιουνίου 2023, εκτός Ελλάδας, έχουν προκύψει ενδιαφέροντα συμπεράσματα αν και οι ενδιάμεσες αναφορές είναι συνοπτικές. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η γνωστοποίηση για το ύψος του συμβατικού περιθωρίου κέρδους καθώς η αναμενόμενη αναγνώρισή του στα μελλοντικά αποτελέσματα.

Επίσης, το ΔΠΧΑ 17 ενισχύει την συγκρισιμότητα μεταξύ εταιρειών και αυτό ήταν και ένας από τους βασικούς στόχους του. Ωστόσο από την ανάλυση της ενδιάμεσης περιόδου προκύπτουν και διαφοροποιήσεις στις απαιτούμενες γνωστοποιήσεις και τις επιπτώσεις του προτύπου στους βασικούς δείκτες απόδοσης.
 

Ποιες είναι οι βασικές επιπτώσεις στους δείκτες από την εφαρμογή των λογιστικών προτύπων;

Για αναλυτικά συμπεράσματα θα πρέπει να περιμένουμε τη δημοσίευση τω πρώτων ετήσιων οικονομικών καταστάσεων. Από την ανάλυση των ενδιάμεσων αναφορών προέκυψε ότι οι υπολογισμοί μέτρησης κερδοφορίας φαίνεται να ενημερώνονται ώστε να αντικατοπτρίζουν τη βάση του ΔΠΧΑ 17/ΔΠΧΑ 9.  Ορισμένοι ασφαλιστικοί οργανισμοί έχουν αρχίσει να αναφέρουν μια νέα μέτρηση με βάση τα ίδια κεφάλαια και το καθαρό Συμβατικό Περιθώριο Κέρδους (CSM) για να παρέχουν μια ένδειξη της συνολικής αξίας της ασφαλιστικής δραστηριότητας.

Επιπλέον, παρατηρείται ότι οι εταιρείες Ασφαλίσεων Ζωής και Υγείας ενσωματώνουν το CSM ως δείκτη μέτρησης νέας παραγωγής, αποτυπώνοντας την απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE), συνήθως υψηλότερη σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ 17 και ΔΠΧΑ 9 σε σύγκριση με τα ΔΠΧΑ 4 και ΔΛΠ 39, ενώ η επίπτωση στα Κέρδη ανά μετοχή (EPS) φαίνεται να ποικίλλει. Στις εταιρείες γενικών ασφαλίσεων προκρίνεται ο μεικτός δείκτης ζημιών.
 

Πώς επιδρά η εφαρμογή των νέων λογιστικών προτύπων στα ίδια κεφάλαια και στην καθαρή κερδοφορία καθώς και στα κέρδη ανά μετοχή;

Οι αναφορές της ενδιάμεσης περιόδου του 2023 των ασφαλιστικών οργανισμών του εξωτερικού δείχνουν μια ευρεία επίδραση στα καθαρά κέρδη από την υιοθέτηση του ΔΠΧΑ 17 και του ΔΠΧΑ 9. Από τις 36 εταιρείες του εξωτερικού που ανέλυσε η KPMG, το 25% περίπου είχαν αρκετά θετικό αντίκτυπο στην κερδοφορία, το 25% των εταιρειών είχαν μικρό ή ουδέτερο αντίκτυπο, ενώ το υπόλοιπο 50% είχαν καθαρά αρνητικό αντίκτυπο.

Από την εμπειρία προκύπτει ότι οι εταιρείες με δραστηριότητα στις ασφάλειες ζωής έχουν σημαντική αρνητική επίδραση στα Ίδια Κεφάλαια, λόγω κυρίως της βέλτιστης εκτίμησης των υποχρεώσεων, της εμφάνισης - αναγνώρισης νέων λογαριασμών υποχρεώσεων για προσαρμογή κινδύνου (Risk Adjustment) και συμβατικό περιθώριο κέρδους (CSM).

Αντίθετα στις επιχειρήσεις γενικών ασφαλίσεων η επίδραση στα Ίδια Κεφάλαια είναι θετική κυρίως λόγω της προεξόφλησης των υποχρεώσεων για εκκρεμείς αποζημιώσεις κάτι που ήταν αναμενόμενο.

Το ΔΠΧΑ 17 προσφέρει νέα δεδομένα που θα μπορούσαν να παρέχουν σημαντική πληροφόρηση σχετικά με την ανάπτυξη και τη δυναμική της οικονομικής απόδοσης ενός οργανισμού. Καθώς οι βασικοί δείκτες επιδόσεων εξακολουθούν να αναπτύσσονται και να σταθεροποιούνται, η ανάλυση νέων μεγεθών του ΔΠΧΑ 17, όπως το CSM και η προσαρμογή κινδύνου, μπορούν να παρέχουν πολύτιμες ποσοτικές πληροφορίες για την αξιολόγηση της επιχειρηματικής ανάπτυξης και την ανάλυση των παραγόντων κερδοφορίας.
 

Διακρίνονται διαφορές μεταξύ ασφαλιστικών ζωής και περιουσίας από την εφαρμογή των προτύπων;

Οι σημαντικές διαφοροποιήσεις του προτύπου εστιάζονται κυρίως στην επιμέτρηση για τα συμβόλαια μακράς διάρκειας όπου οι εταιρείες θα πρέπει πλέον να εκτιμήσουν ξεχωριστά και με βέλτιστο τρόπο τη μελλοντική τους υποχρέωση μέσω της χρήσης ταμειακών ροών και να προσθέσουν μια πρόβλεψη για την προσαρμογή κινδύνου που ορίζεται ως η αποζημίωση που θα απαιτούσε μια εταιρεία για να αναλάβει την αβεβαιότητα σχετικά με το ποσό και το χρόνο των ταμειακών ροών που προκύπτουν από μη χρηματοοικονομικό κίνδυνο. Ότι θετικό απομένει από την εκτίμηση για τα εισπραττόμενα ασφάλιστρα καταχωρείται ως συμβατικό περιθώριο κέρδους που αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα σε όλη τη διάρκεια του συμβολαίου.

Στα συμβόλαια με μικρή διάρκεια, οι διαφοροποιήσεις συνδέονται κυρίως με την προεξόφληση των μελλοντικών αποζημιώσεων όπως συμβαίνει και στο Solvency II.
 

Υπάρχουν αλλαγές στην προσαρμογή του κινδύνου;

Η πρόβλεψη για προσαρμογή κινδύνου έχει κάποια ομοιότητα με το περιθώριο κινδύνου στο Solvency II. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές διαφορές. Γενικότερα στο Solvency II, η μέθοδος κόστους κεφαλαίου, το επίπεδο εμπιστοσύνης και το επιτόκιο κόστους κεφαλαίου είναι προκαθορισμένα σε αντίθεση με το ΔΠΧΑ 17. Με το προηγούμενο λογιστικό πρότυπο (ΔΠΧΑ 4) δεν υπήρχαν διατάξεις για προσαρμογή κινδύνου.
 

Τι διατάξεις αναμένεται να υπάρξουν για τις ασφαλιστικές προβλέψεις;

Μέχρι σήμερα οι φορολογικές αρχές δεν έχουν εκδώσει διευκρινήσεις αναφορικά με τον φορολογικό χειρισμό των ασφαλιστικών προβλέψεων λόγω της εφαρμογής του ΔΠΧΑ 17, και θα απαιτηθεί μια συστηματική συνεργασία της Φορολογικής Διοίκησης με τις ασφαλιστικές εταιρείες ώστε να αποφευχθεί η χρήση διπλών λογιστικών, πληροφοριακών, και λοιπών συστημάτων για την παρακολούθηση της φορολογικής βάσης, ενώ αναμένεται να συζητηθεί και η φορολογική αντιμετώπιση της επίπτωσης της πρώτης εφαρμογής, όπου σε περίπτωση αλλαγής της φορολογικής βάσης να συνάδει με το λογιστικό αποτέλεσμα.
 

Όλες οι ασφαλιστικές στην Ελλάδα έχουν υιοθετήσει τα ΔΠΧΑ17;

Όλες οι ασφαλιστικές που υποχρεούνται σε έκδοση οικονομικών καταστάσεων κατά ΔΠΧΑ πρέπει να υιοθετήσουν υποχρεωτικά και το ΔΠΧΑ 17. Στην Ελλάδα όλες οι ασφαλιστικές που είναι εποπτευόμενες από την Τράπεζα της Ελλάδος δημοσιεύουν Οικονομικές Καταστάσεις κατά ΔΠΧΑ 17.

 

Μήπως τα νέα λογιστικά πρότυπα ΔΠΧΑ17 οδηγούν σε περαιτέρω συγκέντρωση της ασφαλιστικής αγοράς;

Αν και το ΔΠΧΑ 17 αντιπροσωπεύει μια σημαντική αλλαγή στη χρηματοοικονομική πληροφόρηση των ασφαλιστικών εταιρειών δεν μπορούμε να συμπεράνουμε ότι αλλάζει σημαντικά το τοπίο των συγχωνεύσεων και εξαγορών ιδιαίτερα σε βραχυχρόνιο επίπεδο. Ωστόσο παράγοντες όπως η βελτίωση των γνωστοποιήσεων και ο καθορισμός της μεθοδολογίας αποτίμησης βοηθούν την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη αξιολόγηση των εταιρειών, ενώ το συμβατικό περιθώριο κέρδους είναι μια σημαντική πρόσθετη πληροφορία.

Οι αναλυτές γενικότερα αναφέρουν ότι θα θέλανε να δούνε πως οι νέοι δείκτες απόδοσης συμπεριφέρονται στο πρώτο διάστημα μετά την εφαρμογή του προτύπου και εντός μιας περιόδου ολίγων ετών και μετά να χρησιμοποιηθούν ευρέως ως νέα βάση αξιολόγησης.
 

Συνολικά ποια είναι η εικόνα που αποκομίσατε για τον κλάδο το 2023;

Μάλλον θα πρέπει να περιμένουμε λίγο χρόνο ακόμη για να εξάγουμε ασφαλέστερα συμπεράσματα για το 2023, για τις επιπτώσεις από το ΔΠΧΑ 17. Θεωρώ ότι η ετήσια έκθεση της KPMG για το 2024 αναμένεται να συγκεντρώσει ακόμη περισσότερο ενδιαφέρον επειδή η τελική επίπτωση θα αποτυπωθεί και θα αναλυθεί πλήρως εκεί.  Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία, οι λοιποί κλάδοι γενικών ασφαλίσεων φαίνεται να οδηγούν στην αύξηση της παραγωγής το 2023 κυρίως λόγω της εκτόξευσης του αντασφαλιστικού κόστους αλλά και αύξησης του ενδιαφέροντος από πλευράς πολιτών μετά και τις τελευταίες φυσικές καταστροφές.
 

Έχετε κάτι ακόμα να προσθέσετε;

Το ΔΠΧΑ 17 θα κρατήσει το ενδιαφέρον υψηλά οπότε θα έχουμε νεότερα στο επόμενο διάστημα.