Οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις για την ελληνική οικονομία το 2023

Η υψηλή αβεβαιότητα για σειρά παραγόντων που θα καθορίσουν την πορεία της εγχώριας οικονομίας και των επιχειρήσεων σκιάζει το 2023, χωρίς ωστόσο να λείπουν οι θετικές εκείνες παράμετροι, που δύνανται να διατηρήσουν τη χώρα σε τροχιά ανάπτυξης.

Η διεθνής κοινότητα, μοιραία και η Ελλάδα, αντιμετώπισαν την τελευταία τριετία ιστορικής εμβέλειας προκλήσεις όπως η πανδημία και η Ρωσο-ουκρανική πολεμική σύγκρουση, με συνακόλουθες επιπτώσεις την απότομη αύξηση του πληθωρισμού και του κόστους χρήματος. Το μίγμα των γεγονότων και των επιδράσεων τους εμποδίζει την ορατότητα - τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα- με την πλειονότητα των ανώτατων επιχειρηματικών στελεχών να εκτιμούν πως τη νέα χρονιά θα υπάρξει υστέρηση των ρυθμών ανάπτυξης τόσο του εγχώριου ΑΕΠ όσο και των ίδιων των επιχειρήσεων. Εξάλλου, στην τελευταία έκδοση της έρευνας CEO Outlook 2023 της KPMG προκύπτει η παραπάνω τάση, με τους Έλληνες CEOs ωστόσο να τοποθετούνται θετικά σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, εκτιμώντας ότι την προσεχή τριετία, οι προοπτικές της εγχώριας οικονομίας και των επιχειρήσεων παραμένουν θετικές.

Οι βασικές προβληματικές της φετινής χρονιάς αφορούν αφενός τις πληθωριστικές πιέσεις αλλά και διεργασίες που αφορούν σε ειδικά χαρακτηριστικά της εγχώριας συγκυρίας. Ως εκ τούτου σημαντικός παράγοντας για το 2023 είναι η εκλογική διαδικασία που προοιωνίζεται να είναι μακρά, με σοβαρό ενδεχόμενο δεύτερης κάλπης, γεγονός που δημιουργεί αφενός καθυστερήσεις στο κυβερνητικό έργο, αλλά και αβεβαιότητα έως ότου προκύψει νέα σταθερή κυβέρνηση.

Πέραν του πολιτικού περιβάλλοντος, η πορεία του τουρισμού το 2023 παραμένει απρόβλεπτη αφενός λόγω της σύγκρισης με τις επιδόσεις του 2022, και αφετέρου λόγω της ενδεχόμενης ύφεσης στην οποία θα εισέλθουν οι κύριες αγορές της χώρας όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη. Η δυναμική των τουριστικών ροών και εσόδων θα επηρεάσει τόσο τα κρατικά έσοδα όσο και το επενδυτικό κλίμα. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη τόσο της εγχώριας αποταμίευσης αλλά και των επενδύσεων θα παίξουν οι τυχόν αλλαγές της επιτοκιακής πολιτικής των τραπεζικών ιδρυμάτων.

Στον αντίποδα των παραπάνω ωστόσο βρίσκεται η ισχυρή επενδυτική βάση που έχει δημιουργηθεί στη χώρα με σημαντικά έργα υποδομών και αναπλάσεις, η θετική πορεία της Ναυτιλίας, αλλά και η υψηλή απορρόφηση των επενδυτικών κονδυλίων του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης, δεδομένα που μπορούν να συμβάλουν σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης παρά τις αβεβαιότητες.

Σε κάθε περίπτωση προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι προκλήσεις χρειάζεται προσαρμογή στα νέα δεδομένα και έγκαιρη ανάγνωση των απαιτήσεων της εποχής. Τόσο ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η προστασία από κυβερνοεπιθέσεις και η γρήγορη αφομοίωση των τάσεων θα απασχολήσουν τις επιχειρήσεις. Η προσαρμογή επίσης σε νέα μοντέλα εργασίας αλλά και η προέλκυση υψηλής ποιότητας στελεχών αποτελεί ένα ακόμη στοίχημα της εποχής. Η δε κλιματική αλλαγή που πλέον αντιμετωπίζεται ως κρίση αλλά και η εμβάθυνση σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης θα έχουν όλο και μεγαλύτερη σημασία για τις επιχειρήσεις.