«Τα πάντα ρει και ουδέν μένει»

Μία φράση όπου μπορεί να ειπώθηκε πριν από 2 500 χρόνια από τον Ηράκλειτο, παραμένει ωστόσο τόσο επίκαιρη όσο ποτέ, ειδικά στο χώρο των πιστωτικών ιδρυμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η KPMG παγκοσμίως κατέχει ηγετική θέση στην παροχή ελεγκτικών, φορολογικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών στον συγκεκριμένο κλάδο και αντίστοιχα εξαιρετικά μεγάλη εμπειρία.

Το περιβάλλον στις τράπεζες διεθνώς μεταβάλλετε και είναι θέμα χρόνου να δούμε αυτές τις αλλαγές και στην Ελλάδα. Τα παραδοσιακά προϊόντα αλλάζουν, νέοι παίκτες εισέρχονται στην παροχή πίστης, αλλά και στην διαχείριση απαιτήσεων. Περισσότεροι πλέον λογαριασμοί δανείων και καταθέσεων ανοίγουν είκοσι τέσσερις ώρες την ημέρα χωρίς τη χρήση των φυσικών καταστημάτων. Στην ίδια κατεύθυνση, τα ψηφιακά νομίσματα, γνωστά και ως κρυπτονομίσματα, δημιουργούν ένα νέο σύστημα συναλλαγών.

Τα παραπάνω και οι ραγδαίες αλλαγές στο μακροοικονομικό και μικροοικονομικό περιβάλλον, αλλά και οι μεγαλύτερες απαιτήσεις των εποπτικών αρχών δημιουργούν ένα νέο περιβάλλον για τις διοικήσεις των τραπεζών. Τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, η προσήλωση είναι πάντα στην κατανόηση των αναγκών των πελατών, στην καλύτερη και γρήγορη εξυπηρέτηση τους.

Όσο εισέρχεστε στην αγορά εργασίας και ανήκετε στη Γενιά Z (Generation Z), θα πρέπει να γνωρίζεται ότι οι ανάγκες των πελατών αυτών και ειδικά της νέας γενιάς είναι σημαντικά διαφορετικές από αυτό που είχαμε συνηθίσει στις εποχές πριν το 2000.

Είναι φανερό πως οι πελάτες ενδιαφέρονται πρωτίστως για αξία, διευκόλυνση, και διασφάλεια. Αυτό που αναζητούν είναι το οικοσύστημα του χρηματοπιστωτικού συστήματος να προσαρμόζετε στις δικές τους ειδικές ανάγκες. Οι μεγάλες τράπεζες θα καθορίζονται από τα οικοσυστήματα που τους περιβάλλουν. Θα θεωρούνται επιτυχημένοι ή μη από την υπεραξία που παρέχουν και θα εξελιχθούν από την δυνατότητα να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πελατών τους.

Τα παραπάνω σίγουρα είναι γνωστά. Ενδεχομένως θα μπορούσαμε να αναφερθούμε και σε άλλα. Για παράδειγμα, η επίπτωση της κρίσης από τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει άμεσες και έμμεσες συνέπειες. Επίσης οι μεγάλες αλλαγές που απέφερε η πανδημία στο χώρο εργασίας και η πίεση για τις  οικονομικές επιδόσεις σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

Η KPMG αναζήτησε τα μεγάλα θέματα που απασχολούν τις τράπεζες, με τις πρόσφατες δημοσιεύσεις του KPMG 2021 CEO Outlook και της έκδοσης Frontiers in Finance, όπου καταλήγουν, μέσα από συνεντεύξεις με κορυφαία τραπεζικά στελέχη, στα εξής παρακάτω σημεία που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες.

Πρώτον, η τεχνολογική πληροφόρηση. Ο μόνος και καλύτερος τρόπος όπου οι τράπεζες μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πελατών τους είναι από τη συλλογή στοιχείων και πληροφορίων από τους πελάτες (για παράδειγμα μέσω από την συμπεριφορά τους στις συναλλαγές, στη γενική συμπεριφορά τους και στις αιτήσεις τους). Η τράπεζα που μπορεί να επενδύσει σε πλατφόρμες που μπορούν να συλλέγουν τέτοια στοιχεία θα έχουν το πλεονέκτημα καθώς θα μπορούν να κατανοήσουν και να προβλέπουν τις ανάγκες των πελατών τους στο μέλλον. Αυτό τους βοηθάει να δημιουργηθούν προϊόντα ή να μετατρέψουν τις υπηρεσίες τους για τις ανάγκες των τωρινών και μελλοντικών τους πελατών.

Δεύτερον, ο κίνδυνος της κυβερνοασφάλειας. Η φύση των τραπεζών ήταν και θα είναι εστιασμένη στην διαχείριση κινδύνων. Μέχρι τώρα το βάρος ήταν, σωστά, στους χρηματοοικονομικούς κινδύνους και ειδικά στον πιστωτικό κίνδυνο. Ειδικά όλες οι αυξήσεις κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών την τελευταία δεκαετία και η συμβουλή του ΤΧΣ σε αυτές, ήταν για να αντιμετωπίσουν τον πιστωτικό κίνδυνο εξαιτίας της μεγάλης ύφεσης.

Ωστόσο, όλο και περισσότεροι κίνδυνοι, μη χρηματοοικονομικού χαρακτήρα, αποτελούν πλέον σημαντικά θέματα συζήτησης και προβληματισμών για τις τράπεζες. Κορυφαία θέση στους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, όπως μας είπαν κορυφαία διευθυντικά στελέχη είναι η κυβερνοασφάλεια. Ειδικά τώρα με την κρίση της Ουκρανίας η κυβερνοασφάλεια αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που βλέπουν οι τράπεζες ως αποτέλεσμα του πολέμου.

Γενικά καθώς υπάρχει η ανάγκη για επένδυση στην τεχνολογία για να εξασφαλίσουν την ανάπτυξη, καθώς μεταφέρεται η αποθήκευση δεδομένων σε περιβάλλον cloud αλλά και η ραγδαία αύξηση ηλεκτρονικών συναλλαγών, υπάρχει η ανάγκη, ακόμα και η υποχρέωση, των τραπεζών να προστατέψουν τους πελάτες και τα δεδομένα τους. Η τυχόν έλλειψη εμπιστοσύνης από τους πελάτες για την ασφάλεια των συναλλαγών τους θα ήταν σημαντική απώλεια για την αναπτυξιακή πολιτική των τραπεζών.

Τρίτον, ο κίνδυνος από την φορολόγηση. Αξιοσημείωτο ότι ο δεύτερος σημαντικός κίνδυνος που μας λένε οι τράπεζες είναι η φορολόγηση, κυρίως οι σημαντικές παρεμβάσεις του ΟΟΣΑ και οι πολύπλοκες επενδυτικές λύσεις που βγαίνουν, δημιουργούν θέματα λόγω τυχόν κενών στο φορολογικό δίκαιο.

Από τις έρευνες της KPMG έχουν αναδειχθεί και άλλα θέματα, κυρίως μη χρηματοοικονομικού χαρακτήρα. Ανάμεσα σε αυτά είναι τα θέματα της κλιματικής αλλαγής και των ESG δεικτών που καταλαμβάνουν πλέον μεγαλύτερη αξία για τις τράπεζες. Τα θέματα αυτά απασχολούν τις τράπεζες τόσο από την πλευρά του επενδυτή καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες εκδίδουν ομόλογα αειφόρου ανάπτυξης. Αλλά επίσης οι τράπεζες αρχίζουν να παρέχουν δάνεια όπου ευνοούν τα επιτόκια αν ο πελάτης πετύχει τους στόχους για μείωση ρύπων.

Από πρόσφατη μελέτη των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων του 2021 των μεγαλύτερων τραπεζών πού έκανε το δίκτυο της KPMG φαίνεται οι τράπεζες να εμπλουτίζουν τις γνωστοποιήσεις για θέματα κλίματος και για θέματα ESG. Είναι δεδομένο ότι οι πληροφορίες αυτές θα αυξάνονται καθώς υπάρχει αναγνώριση ότι συμβάλλουν στην αξία της τράπεζας.

Γεγονός πάντως είναι ότι οι τράπεζες αναμορφώνονται. Η εξέλιξη αυτή είναι αναγκαία γιατί η κοινωνία, οι συνήθειες, οι ανάγκες εποπτείας αλλά και οι ανάγκες των πελατών αλλάζουν. Μια τράπεζα για να πετύχει και  να επιβιώσει, χρειάζεται να είναι ευέλικτη στις αλλαγές και να έχει διάθεση να επενδύσει σε νέα μέσα και προϊόντα.

Οι αλλαγές για να φανούν στους πελάτες και στους επόπτες, πρέπει να ξεκινήσουν από το εσωτερικό των τραπεζών. Η πανδημία του COVID-19 άλλαξε τον τρόπο που συμπεριφέρεται το ανθρώπινο δυναμικό. Η τηλεργασία αναμένετε να κυριαρχήσει δίνοντας άλλες ευκαιρίες επικοινωνίας με τους πελάτες.

Οι νέες ανάγκες και οι κίνδυνοι που αναφέρουμε παραπάνω αναγκάζουν τις τράπεζες να επενδύσουν στην εκπαίδευση των στελεχών τους, στην αναζήτηση στελεχών με γνώσεις τεχνολογίας αλλά και νέων μέσων.

Τέλος, πιστεύουμε πως οι τράπεζες πρέπει να είναι το παράδειγμα προς μίμηση για θέματα εταιρικής διακυβέρνησης. Καθώς η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με τον καινοτόμο νόμο 4706/2020 προσπαθεί να αναβαθμίσει την ποιότητα της εταιρικής διακυβέρνησης στις εισηγμένες εταιρείες. Όλοι έχουν να μάθουν από τις τράπεζες που έχουν ακολουθήσει σωστούς κανόνες διακυβέρνησης που πρέπει συνεχώς να βελτιώνονται.

Τόσο στην Ελλάδα, όσο και παγκοσμίως, η KPMG διαθέτει την εμπειρία, το ανθρώπινο κεφάλαιο, την τεχνολογία και την τεχνογνωσία να βοηθήσει τις τράπεζες αλλά και την αγορά εν γένει, για να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις προκλήσεις της εποχής.