Αν η βιομηχανική επανάσταση ολοκληρώθηκε σε εκατό χρόνια και η τεχνολογική στα μισά ή και λιγότερο, η επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης (artificial intelligence) είναι ήδη εδώ και υπολογίζεται ότι θα αρχίσει να επηρεάζει την καθημερινότητά μας τα επόμενα δύο-τρία χρόνια.

Σε αυτή την παγκόσμια πραγματικότητα συνεχούς αλλαγής και μεταμόρφωσης, οι επιχειρήσεις για να επιβιώσουν πρέπει να αναπτύξουν την ικανότητα της γρήγορης προσαρμογής, καθώς η επιτυχία τους θα κρίνεται από την ταχύτητα ανταπόκρισης.

Στο άμεσο μέλλον η δομή και ο τρόπος εργασίας θα αλλάξουν δραματικά. Οι άνθρωποι θα εργάζονται παντού και από παντού, οι παραδοσιακοί τρόποι ιεραρχημένης διοίκησης θα εξαφανιστούν, καθώς οι ομάδες εργασίας θα συντίθενται οργανικά γύρω από κάθε έργο και πρόκληση.

Σκεφτείτε ότι σε πέντε χρόνια στον παγκόσμιο εργασιακό στίβο θα συνυπάρχουν πέντε γενιές εργαζομένων, εκ των οποίων οι μισοί θα είναι γυναίκες. Το 2026 σχεδόν οι μισές των σημερινών εργασιών θα αντικατασταθούν από μηχανές και η ρομποτική τεχνολογία θα μπορεί να ολοκληρώνει εργασίες και διαδικασίες απλούστερης νόησης.

Είναι λοιπόν σαφές ότι λόγω της πολυπλοκότητας του μέλλοντος και της ανάγκης ανταπόκρισης σε τρόπους και περιβάλλοντα εργασίας υψηλής τεχνολογίας και άμεσων προκλήσεων, τα χαρακτηριστικά και οι δεξιότητες των εργαζομένων πρέπει να είναι τέτοια που να καλύπτουν αυτές τις ανάγκες. Και ενώ οι περισσότερες επιχειρήσεις δείχνουν να εστιάζουν στην αναζήτηση εργαζομένων με τεχνικές δεξιότητες και τεχνολογική υπεροπλία, το μέλλον απαιτεί την διαμόρφωση νέων δεξιοτήτων συμπεριφοράς (behavioural competiencies), οι οποίες συνδυαζόμενες με την τεχνολογική κατάρτιση, θα αναδείξουν τους νέους ηγέτες.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα τελευταία χρόνια η έννοια της «ευελιξίας» (agility) ως δεξιότητας, ήρθε επιβεβλημένα πια να προστεθεί στη λίστα αναζήτησης χαρακτηριστικών νέων ταλέντων, αλλά και στους σχεδιασμούς εκπαίδευσης αρχηγών (leaders). Είναι όμως πραγματικά νέα αυτή η ανάγκη;  Ήδη από το 2001 έχουμε καταγεγραμμένο τον ορισμό της «Ευέλικτης Μεθοδολογίας στην Ανάπτυξη Λογισμικού» (agile software development), σύμφωνα με την οποίο οι απαιτήσεις και οι λύσεις εξελίσσονται μέσω της συνεργασίας αυτό-οργανωμένων, διατμηματικών ομάδων εργασίας. Προωθείται έτσι ο προσαρμοστικός σχεδιασμός, η εξελικτική ανάπτυξη, η έγκαιρη παράδοση, η συνεχής βελτίωση και ταυτοχρόνως ενθαρρύνεται η ταχεία και ευέλικτη ανταπόκριση στις αλλαγές.

Σας θυμίζει κάτι αυτό; Τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά μπορούν να περιγράψουν τον τρόπο εργασίας του ευέλικτου περιβάλλοντος δουλειάς και να μας δώσουν ταυτοχρόνως και τα χαρακτηριστικά των δεξιοτήτων των ευέλικτων (agile) ανθρώπων στο σύγχρονο περιβάλλον εργασίας. Εργαζόμενοι οι οποίοι διαθέτουν τη δεξιότητα της ευελιξίας (agility) είναι δημιουργικοί, είναι «ανήσυχοι»και μπορούν να αντιλαμβάνονται με ευκολία νέα δεδομένα, να λύνουν περίπλοκα θέματα και ταυτοχρόνως να ενεργοποιούνται από νέες και δύσκολες αποστολές. Ως εκ τούτου προτιμούν να βάζουν υψηλούς στόχους, να υπερπηδούν εμπόδια και να επιτυγχάνουν τις επαγγελματικές τους στοχεύσεις εκμεταλλευόμενοι τις συνεχώς εναλλασσόμενες συνθήκες της αγοράς.

Σε όλα αυτά, προσθέστε και μια ακόμη παράμετρο: την ικανότητα της εκπαιδευτικής ευελιξίας (training agility). Τούτο σημαίνει την ικανότητά μας να μαθαίνουμε γρήγορα νέους τρόπους δουλειάς, εγκαταλείποντας άμεσα τους παλιούς, σε μια διαδικασία συνεχούς γνώσης και εφαρμογής.

Σε συνέχεια αυτών, το 2016 Future of Job Report του World Economic Forum, παρουσίασε την λίστα με τις πρώτες 10 δεξιότητες που το 2020 θα είναι οι πλέον απαραίτητες:

1. Complex problem solving (Ικανότητα επίλυσης σύνθετων προβλημάτων)
2. Critical thinking (Κριτική σκέψη)
3. Creativity (Δημιουργικότητα)
4. People management (Ικανότητα διοίκησης ανθρώπων)
5. Coordinating with others (Συνεργασία)
6. Emotional intelligence (Συναισθηματική ευφυία)
7. Judgement and decision making (Ικανότητα κρίσης και λήψης αποφάσεων)
   
8. Service orientation (Προσανατολισμός στην εξυπηρέτηση)
   
9. Negotiation (Διαπραγματευτική ικανότητα)
   
10. Cognitive flexibility (Νοητική προσαρμοστικότητα)

Στην περίπτωση που γεννάται η απορία στο αν αυτή η περιγραφή αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο εργαζόμενο με έμφυτα τα ανωτέρω χαρακτηριστικά, η απάντηση είναι όχι, ή τουλάχιστον όχι μόνο. Η ευελιξία (agility) ως δεξιότητα είναι τρόπος δουλειάς και απαιτεί την αλλαγή της φιλοσοφίας και κουλτούρας εργασίας και τον προσανατολισμό των επιχειρήσεων προς αυτή την κατεύθυνση (change of mindset). Το νέο ευέλικτο μοντέλο διοίκησης (agile model) από τη σκοπιά του HR, θα μπορούσε να περιλαμβάνει πρακτικές όπως η συνεχής ανατροφοδότηση (continuous feedback), αντί της μιας και ετήσιας αξιολόγησης, η θέση μερικότερων στόχων και η άμεση συζήτηση των αποτελεσμάτων, οι σύντομες και στοχευμένες εκπαιδεύσεις συνδυαζόμενες με απαιτητικές και ενδιαφέρουσας φύσης εργασίες, έως το social recruiting, networking, κλπ.

Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια το μέλλον. Μπορούμε όμως, κατά το μέτρο του δυνατού, να προετοιμαστούμε.