Net als in de privésector heeft de functie van financieel directeur of Chief Financial Officer (CFO) in de publieke sector de laatste jaren een drastische evolutie doorgemaakt. Zo moesten financieel verantwoordelijken tot voor kort voornamelijk toezien op de conformiteit van de boekhouding door de begrotingsboekhouding (budgettaire boekhouding) op te maken, de balans en de resultatenrekening (algemene boekhouding) op te stellen, de schuld en de cash flow te beheren, de inkomsten te innen en de uitgaven te vereffenen na de regelmatigheid van de rechten te hebben gecontroleerd, de rechten inzake belastingen en heffingen te doen gelden, en onbetaalde of oninbare bedragen te boeken.
Hoewel de rol van de financieel directeur aan het veranderen is, blijft het een vereiste dat die persoon een financiële expert is met de nodige kennis van cijfers, compliance en de juridische aspecten. Het beheer van de cashflow, de budgettering, de financiële voorspellingen, de invoering van beheersinstrumenten en de controle van de financiële staat van de organisatie en de boekhouding zijn allemaal opdrachten waarvoor de financieel directeur verantwoordelijk blijft. Vanaf nu moet de financieel verantwoordelijke echter ook in staat zijn om de financiële diensten en processen kritisch te analyseren en waar mogelijk de efficiëntie ervan te verbeteren. Daarenboven moeten ook de financiële risico’s binnen de organisatie goed beheerst worden.
Naast de expertrol van financiële “technicus” zal de financieel directeur ook de competenties als financieel "verslaggever" en "adviseur" moeten verfijnen. De bestuursorganen van vandaag moeten namelijk over accurate en actuele financiële gegevens beschikken om met kennis van zaken te handelen en weloverwogen beslissingen te kunnen nemen. Gegevens, die nu vaak onbenut blijven, vormen vaak waardevolle informatiebronnen die nuttig kunnen zijn voor beleidskeuzes, op voorwaarde dat ze worden omgezet tot slimme gegevens (“Smart Data”). Dat is een opdracht die door de financieel verantwoordelijk uitgevoerd zal moeten worden. De financieel directeur zal zich dus goed moeten voorbereiden om een echte specialist te worden die nauwkeurige “dashboards” kan opstellen en diepgaande financiële analyses kan uitvoeren. Die instrumenten en data moeten het bestuursorgaan in staat stellen om onderbouwde beslissingen te nemen.
Een andere uitdaging is de digitale transformatie. Het is een bepalende kracht achter een diepgaande bedrijfsverandering die alle aspecten van de organisatie beïnvloedt: het businessmodel, HR, interne processen, enz. De impact van de digitale technologie is ontzettend groot. Nog niet alle financiële directeuren zijn ervan overtuigd, maar hun rol zal er ook in bestaan om de digitale revolutie intern te leiden. Deze persoon kan namelijk de rol opnemen van een projectmanager die in staat is initiatieven te bundelen, acties te structureren en een globale digitale visie tot stand te brengen.
Om die uitdagingen aan te gaan, zal de financiële directeur zijn of haar talenten en vaardigheden (verder) moeten ontwikkelen en onderhouden. Dat betekent dat ze de menselijke relaties moeten beheren, interne vaardigheden moeten ontwikkelen, talent binnen zijn of haar afdeling moeten aanmoedigen en behouden, projecten moeten leiden, verschillende standpunten met elkaar in overeenstemming moeten brengen en goed presterende teams moeten samenstellen. Een financieel verantwoordelijke wordt dus een echte coach, die openstaat voor nieuwe managementtechnieken en in staat is om op het gepaste moment beslissingen te nemen.
De CFO is niet langer alleen maar een cijferspecialist. Vanuit een strategische positie is hij of zij een leidersfiguur die de continue verbetering van de financiële afdeling moet volgen door in te spelen op het veranderende wettelijke kader, de digitalisering en de verstrekking van relevante financiële informatie aan de bestuursorganen, om zo de juiste beslissingen te kunnen nemen.
