2023 Yılı Halka Arz Piyasası Raporu’na göre son 5 yıllık dönemde pandemi süreci içerisinde olağanüstü bir yükseliş yaşanan global halka arz piyasasında, faiz oranlarındaki artış ve jeopolitik karışıklıklar sebebiyle 2023 yılında da küçülme trendi devam etti. Pandemi sonrası iyileşme dönemini beklenenden yavaş geçiren Çin piyasaları, 2023 yılında bölgesindeki halka arz hacminin yüzde 34 gerilemesinde başrolü üstlendi. ABD ise tarihsel dip seviyelerini gördüğü 2022’den sonra 2023 yılında da benzer arz seviyelerinde kalarak bölgesinde belirgin bir geri dönüş sağladı.
Global Halka Arz Piyasası
Son 5 yıllık döneme bakıldığında, pandemi süreci içerisinde olağanüstü bir yükseliş yaşanan global halka arz piyasasında, faiz oranlarındaki artış ve jeopolitik karışıklıklar sebebiyle 2023 yılında da küçülme trendi devam etmiştir. 2021 yılında teknoloji tarafında hızlanan SPAC halka arzları, pandemi sonrasında aynı büyüme etkisini sürdürememiştir. Riske duyarlı yatırımcı grubunun iştahının azalması ve şirketlerin halka arz kararı almalarının yavaşlaması ile global halka arz piyasalarında 2022 yılında sert düşüş yaşanmıştır. Konjonktürün aynı şekilde devam ettiği 2023 yılında toplam hacimde %30, toplam işlem sayısında ise %15 oranında azalma kaydedilmiştir.
Global halka arz piyasasındaki hacim ve sayı düşüklüğünde 2022 yılındaki ana etken Kuzey ve Güney Amerika bölgesindeki daralma olurken, 2023 yılında belirleyici bölge Asya Pasifik olmuştur. Pandemi sonrası iyileşme dönemini beklenenden yavaş geçiren Çin piyasaları, 2023 yılında bölgesindeki halka arz hacminin %34 gerilemesinde başrolü üstlenmiştir. Amerika Birleşik Devletleri ise tarihsel dip seviyelerini gördüğü 2022’den sonra 2023 yılında da benzer arz seviyelerinde kalarak bölgesinde belirgin bir geri dönüş sağlayamamıştır.
Türkiye Halka Arz Piyasası
Türkiye’de 2023 yılında, şirketlerin artan borçlanma maliyetleri nedeniyle sermaye piyasalarından finansmana yönelimlerinin devam etmesi ve halka arzlara olan yüksek yatırımcı ilgisinin korunması neticesinde tarihi rekor kırılarak 54 halka arz işlemi gerçekleşti.
2021 yılı itibarıyla yıllık yaklaşık 22 milyar TL seviyesine ulaşan Türkiye halka arz piyasasındaki halka arz hacmi, 2023 yılında 2022 yılına kıyasla yüzde 311’lik bir artış göstererek 79,3 milyar TL’ye ulaştı. Gerçekleşen halka arz hacmi, dolar bazında değerlendirildiğinde 1,2 milyar dolardan 3,3 milyar dolara çıkarak yüzde 187 büyüme kaydetti.
Türkiye sermaye piyasaları, 7,6 milyona ulaşan pay senedi yatırımcı sayısıyla son 4 yılda yatırımcı sayısında yüzde 535’lik bir artış gösterdi. 2023 yılındaki halka arzlarda yatırımcı ilgisinin tamamına yakını yerli yatırımcılardan geldi.
Türkiye’de 2023 yılında halka arz piyasasında 54 şirketin halka arzı gerçekleşti. Toplamda 79,3 milyar TL’lik halka arz hacmine erişen piyasada, 23,7 milyar TL’lik hacim ve 15 ayrı işlemle birlikte tüketim & perakende sektörü hem işlem sayısı hem de hacmi bakımından birinci sırada yer aldı.
Tüketim & perakende sektörünü, enerji & tabii kaynaklar (22,9 milyar TL hacim / 10 işlem) ve gayrimenkul yatırım ortaklıklarının halka arzı (16,0 milyar TL hacim / 9 işlem) takip etti. 2023’te Türk şirketleri tarafından halka arz yoluyla elde edilen sermayenin, ağırlıklı olarak AR-GE ve iş süreçlerini verimli hale getirecek teknoloji yatırımlarına (sermayenin asgari yüzde 20’si), enerji giderlerini azaltmak amacıyla GES & RES projelerine (sermayenin asgari yüzde 20’si), işletme sermayesinin desteklenmesine (sermayenin asgari yüzde 15’i) ve finansal borçların azaltılmasına (sermayenin asgari yüzde 10’u) yönelik kullanmayı amaçladıkları görüldü.
Türkiye’de 2023’teki enflasyonist ortamın da sonucu olarak BIST 100 endeksi yüzde 43 seviyelerinde bir artış gösterirken 42 milyonu aşan yatırımcı sayısıyla halka arz işlemleri, ilgili hisselerde ortalama yüzde 97 seviyelerinde yükseliş kaydetti.
2021 yılı itibarıyla yıllık ~22 milyar TL seviyesine ulaşan Türkiye halka arz piyasasındaki halka arz hacmi, 2023 yılında 2022 yılına kıyasla %311’lik bir artış göstererek 79,3 milyar TL’ye ulaşmıştır. Gerçekleşen halka arz hacmi, USD bazında değerlendirildiğinde 1,2 milyar USD seviyesinden 3,3 milyar USD seviyesine çıkarak %187 büyüme kaydetmiştir.
Türkiye sermaye piyasaları, 2023 yıl sonu itibarıyla 7,6 milyona ulaşan pay senedi yatırımcı sayısıyla son 5 yılda 6 katın üzerinde bir artış kaydetmiştir. 2023 yılındaki halka arzlarda yatırımcı ilgisinin tamamına yakını yerli yatırımcılardan gelmiştir.
2023’te gerçekleşen halka arzların hacimleri ele alındığında ise, en büyük halka arz işlemi 6,8 milyar TL ile TAB Gıda’nın arzı olmuştur.
Türkiye Halka Arz Piyasasında 2023’te Öne Çıkan İşlemler
| Sektör | Şirket Adı | Endüstri | Halka Arz Hacmi (miaTL) |
|---|---|---|---|
| 1 | TAB Gıda San. ve Tic. A.Ş. | Tüketim & Perakende | 6,8 |
| 2 | AvrupakentGYO A.Ş. | Gayrimenkul | 5,5 |
| 3 | EneryaEnerji A.Ş. | Enerji & Tabii Kaynaklar | 3,5 |
| 4 | AkfenYeni. Enerji A.Ş. | Enerji & Tabii Kaynaklar | 3,3 |
| 5 | CW Enerji Müh. Tic. ve San. A.Ş. | Enerji & Tabii Kaynaklar | 3,3 |
2023’te Türkiye Halka Arz Piyasasında Sektör Kırılımı
Türkiye’de 2023 yılında halka arz piyasasında 54 şirketin halka arzı gerçekleşmiştir. Toplamda 79,3 milyar TL’lik halka arz hacmine erişen piyasada, 23,7 milyar TL’lik hacim ve 15 ayrı işlemle birlikte tüketim & perakende sektörü hem işlem sayısı hem de hacmi bakımından birinci sırada yer almaktadır. Tüketim & perakende sektörünü, enerji & tabii kaynaklar (22,9 milyar TL hacim/10 işlem) ve gayrimenkul yatırım ortaklıklarının halka arzı (16 milyar TL hacim/9 işlem) takip etmiştir.
