Izmene i dopune Zakona o porezu na dohodak građana

Narodna skupština Republike Srbije je 29. decembra 2015. godine usvojila Zakon o izmenama i dopunama zakona o porezu na dohodak građana (u daljem tekstu: Zakon o izmenama PDG) koji je objavljen u „Službenom Glasniku“ broj 112 od 30. decembra 2015. godine.

Primena usvojenih izmena

Zakon o izmenama PDG stupa na snagu 1. januara 2016. godine, izuzev odredaba koje se odnose na oporezivanje prihoda od nepokretnosti, koje će se primenjivati od 1. januara 2017. godine.Najznačajnije usvojene izmene date su u nastavku.

Prihodi izuzeti iz oporezivanja

Zakon o izmenama PDG bliže uređuje primanja fizičkih lica koja se izuzimaju iz dohotka za oporezivanje:

• naknade koje isplaćuje Nacionalna služba za zapošljavanje u okviru programa i mera aktivne politike zapošljavanja;
• otpremnine koja se isplaćuje ukoliko radni odnos prestaje zbog potrebe:
  • smanjenja broja izvršilaca u skladu sa zakonom koji određuje maksimalan broj zaposlenih u javnom sektoru – do iznosa utvrđenog tim zakonom;
  • rešavanja viška zaposlenih u postupku privatizacije – do iznosa utvrđenog aktom Vlade, s tim što se sada i za lica starija od 50 godina primenjuje ograničenje iznosa iz akta Vlade;
• nagrade učenicima i studentima ostvarene na međunarodnim takmičenjima u okviru obrazovnog sistema;
• naknade za rad članova biračkih i glasačkih odbora i naknada za popis stanovništva – do 5.000 dinara u okviru istog izbornog ciklusa odnosno popisa stanovništva.

Od izuzimanja od oporezivanja isključuje se naknada za prikupljanje i prodaju sekundarnih sirovina i otpada plaćenih na tekući račun prodavca. Ova primanja se sada oporezuju kao drugi prihod uz umanjenje obračunatog poreza za 40%.

Od izuzimanja od oporezivanja isključuje se naknada za prikupljanje i prodaju sekundarnih sirovina i otpada plaćenih na tekući račun prodavca. Ova primanja se sada oporezuju kao drugi prihod uz umanjenje obračunatog poreza za 40%.

Usklađivanje dinarskih iznosa

Zakon o izmenama PDG uvodi da se godišnjim indeksom potrošačkih cena u kalendarskoj godini usklađuje i neoporezivi dinarski iznos za:
- pojedinačno ostvaren dobitak od igara na sreću i nagrade;
- novčanu pomoć i druga davanja fizičkim licima koja nisu zaposlena kod isplatioca.

Osnovica poreza na zarade za zaposlene upućene na rad u inostranstvo

Za zaposlene upućene na rad u inostranstvo vraćena je osnovica poreza na zarade na rešenje koje je važilo pre izmena Zakona o PDG iz 2013. godine. Naime, osnovicu ponovo čini iznos zarade koju bi ostvarili u Srbiji na istim ili sličnim poslovima, a ne isplaćeni novčani iznos primanja, kako je to bilo do sada.

Poreska oslobođenja

Dnevnice
Neoporezivi iznos dnevnice za službeni put u inostranstvo za pravne subjekte van državnog sektora, je povećan i sada iznosi do 50 evra dnevno bez obzira na zemlju u koju se putuje. Ovakvo tumačenje se izvodi, pre svega, iz obrazloženja izmena koje je pratilo sam tekst Zakona o izmenama PDG. Naglašavamo da odredba nije napisana najjasnije u samom Zakonu o izmenama PDG, imajući u vidu da nije jasno precizirano da se posebna uredba o utvrđivanju visine dnevnice primenjuje samo na javni sektor.

Takođe je propisano da se iznos dnevnice preko neoporezivog iznosa, za potrebe obračuna poreza na zarade, konvertuje u dinarski iznos primenom srednjeg kursa Narodne banke Srbije, koji važi na dan obračuna troškova. Ovim pojašnjenjem su otklonjene nedoumice koje su se javljale u praksi prilikom preračuna deviznih iznosa u dinare.

Korišćenje sopstvenog automobila u službene svrhe Korišćenje sopstvenog automobila za službeno putovanje ili u druge službene svrhe ne oporezuje se do iznosa 30% cene jednog litara benzina, pomnoženog sa brojem potrošenih litara.

Poreske olakšice za zapošljavanje novih lica

Produžava se primena olakšica za povraćaj dela plaćenog poreza za zapošljavanje novih lica, do 31. decembra 2017. godine i bliže se definiše pojam preduzetnika koji može da ostvari pravo na ovu olakšicu.

Dodatno se uređuje poreska olakšica za zapošljavanje dva nova lica, koju ostvaruje poslodavac definisan kao: preduzetnik, mikro i malo pravno lice, kao i poslodavac koji započne sa obavljanjem delatnosti posle 31. oktobra 2015. godine. Ovako definisan poslodavac ima pravo na povraćaj 75% plaćenog poreza na zaradu, isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2017. godine.

Poslodavci koji su koristili važeću poresku olakšicu do donošenja Zakona o izmenama PDG, nastaviće da je primenjuju do 31. decembra 2017. godine.

Porez na prihode od samostalne delatnosti

Zakon o izmenama PDG precizira da oporezivi prihod od samostalne delatnosti čini oporeziva dobit, kao i paušalni prihod utvrđen rešenjem za preduzetnike.

Precizira se da se zahtev za paušalno oporezivanje može podneti već u momentu registracije, a privredni registar će taj zahtev proslediti Poreskoj upravi radi utvrđivanja visine paušalnog prihoda.

Preduzetnici se razvrstavaju u grupe po kriterijumima profitabilnosti i obima prometa, odnosno prema vrstama delatnosti.

Prihod od kapitala

Prihodom od kapitala od 1. januara 2016. godine ponovo se smatra i uzimanje iz imovine i korišćenje usluga privrednog društva od strane vlasnika društva za njihove privatne potrebe.

Kapitalni dobitak/gubitak

Dodatno se precizira slučaj ostvarivanja prava na poresko izuzimanje kod prodaje prava, odnosno udela, koja se nalaze u vlasništvu neprekidno najmanje deset godina u slučaju kad je tokom perioda od deset godina došlo do promene procenta prava, odnosno učešća u kapitalu privrednog društva ili do promene nominalne vrednosti prava, odnosno uloga.

Zakonom o izmenama PDG je uređeno da se poreska prijava za kapitalni dobitak/gubitak podnosi u roku od 30 dana od datuma kada je poreski obveznik ostvario ili započeo ostvarivanje prihoda, osim u slučaju prodaje hartija od vrednosti kod kojih se poreska prijava podnosi u roku od 30 dana od isteka kalendarskog polugodišta. Ovom izmenom je poreski obveznik rasterećen plaćanja poreske obaveze, u slučajevima kada nije ostvario prihod od prodaje, na primer, kada je ugovoreno odloženo plaćanje poreskog organa, umesto samooporezivanjem i plaća u roku od 15 dana od dostavljanja rešenja.

Svi postupci utvrđivanja i naplate poreza na kapitalne dobitke koji nisu okončani do dana stupanja na snagu izmena zakona, biće okončani po odredbama novog zakona. To praktično znači da svi slučajevi kod kojih je predata poreska prijava, a porez nije plaćen, obaveza će biti utvrđena rešenjem Poreske uprave.

Prihodi koji podležu oporezivanju – porez na prihod od nepokretnosti

Zakon o izmenama PDG predviđa da će prihodi od izdavanja sopstvene nepokretnosti biti oporezovani kao zasebna vrsta prihoda, ali tek od 1. januara 2017. godine. Do tada će ovi prihodi zadržati poreski tretman prihoda od kapitala.

Predmetom oporezivanja prihoda od nepokretnosti, koji će se primenjivati od 1. januara 2017. godine, smatraju se prihodi od izdavanja u zakup ili podzakup nepokretnosti. Propisano je da je obveznik poreza na prihod od nepokretnosti fizičko lice koje ostvaruje prihod od izdavanja nepokretnosti u zakup ili podzakup. Precizirano je da se obveznikom ne smatra preduzetnik koji nepokretnost izdaje u zakup ili podzakup u okviru obavljanja registrovane samostalne delatnosti. Prihod od nepokretnosti koji ostvare ova lica oporezuje se kao prihod od samostalne delatnosti. Zakonom o izmenama PDG je precizirano da prihod od nepokretnosti čine ostvarena zakupnina i vrednost svih obaveza, tj. usluga na koje se zakupac obavezao, a da troškovi koji nastaju tokom zakupa, koji zavise od obima potrošnje samog zakupca i koji su plaćeni od strane zakupca ne čine prihod od nepokretnosti (npr.. troškovi električne energije, telefona, grejanja i sl). Zakon o izmenama PDG zadržava postojeću definiciju oporezivog prihoda, kao bruto prihoda umanjenog za normirane troškove od 25% ili stvarne troškove, i uvodi novu definiciju oporezivog prihoda za obveznike koje izdaju nepokretnost u podzakup kao pozitivnu razliku zakupnine koja se dobija od izdavanja nepokretnosti u podzakup umanjena za iznos zakupnine koja se plaća zakupodavcu.

Stopa poreza na prihode od nepokretnosti ostaje 20%.

Zakon o izmenama PDG propisano je da se poreska prijava za prihode od nepokretnosti podnosi poreskom organu na čijoj teritoriji se nalazi nepokretnost i da se porez plaća po odbitku, ako je isplatilac pravno lice, odnosno preduzetnik.

Dobici od igara na sreću

Zakon o izmenama PDG ukida dodatno umanjenje oporezivog iznosa za iznos uplate, na osnovu koje je pojedinačno ostvaren dobitak kod igara na sreću.

Drugi prihodi

Zakon o izmenama PDG uvodi neoporezivi iznos od 12.000 dinara na primanja koja ostvare fizička lica koja nisu zaposlena kod isplatioca, a po osnovu nagrada, novčane pomoći i drugih davanja. Takođe, izmenama se precizira da se naknada po osnovu kotizacije za učešće ne smatra oporezivim drugim prihodom. Naknade za prikupljanje i prodaju sekundarnih sirovina i otpada plaćenih na tekući račun prodavca se sada oporezuju kao drugi prihod uz umanjenje obračunatog poreza za 40%.

Samooporezivanje – prihodi iz inostranstva

Zakon o izmenama PDG vraća stari rok za podnošenje poreskih prijava na prihode koji se oporezuju samooporezivanjem, kao što su prihodi iz inostranstva i drugi prihodi kod kojih isplatilac nije dužan da obračuna i plati porez, tako da je taj rok ponovo 30 dana od dana ostvarivanja prihoda (umesto kao što je to bilo prema poslednjim izmenama zakona, 45 dana). Napominjemo da poslednje izmene Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji uvode obavezno elektronsko podnošenje PP OPO prijave od 1. marta 2016. godine.

Dodatno se precizira da poresku osnovicu, u slučajevima kada je poreski obveznik dužan da porez obračuna i plati samooporezivanjem, čini prihod koji je obveznik primio, odnosno iz kojeg je dužan da plati pripadajuće obaveze. Ovom izmenom otklanja se dilema da li postoji obaveza da se prilikom utvrđivanja osnovice za obračun poreza, prihod iz inostranstva ili prihod čiji isplatilac nije u obavezi da obračuna i obustavi porez, uvećava za pripadajući poreze i doprinose.

Godišnji porez na dohodak građana za nerezidente

Zakon o izmenama PDG dodatno potvrđuje obavezu nerezidenta koji po osnovu prihoda ostvarenih na teritoriji Srbije pređe neoporezivi limit obveznika godišnjeg poreza na dohodak građana, da podnese prijavu za godišnji porez na dohodak građana.