Perspektywa zachęt podatkowych, w tym PSI, w dobie globalnego podatku minimalnego (Pillar 2)

W Muzeum Śląskim w Katowicach odbyła się konferencja poświęcona przyszłości Polskiej Strefy Inwestycji (PSI) oraz Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE) w kontekście wprowadzenia globalnego podatku minimalnego (Pillar 2). Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Ministerstwa Finansów, Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (KSSE) wraz z przedstawicielami innych organów zarządzających obszarami oraz czołowych ekspertów z dziedziny podatków. W gronie zaproszonych osób znaleźli się także przedstawiciele KPMG, którzy przeprowadzili prelekcje w odniesienie do szczegółowych zasad opodatkowania w ramach globalnego podatku minimalnego, jak również reguł BEPS 2.0.

Podczas konferencji omówiono nowe inicjatywy i zmiany mające na celu wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski. Przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Technologii zaprezentowali wizję przyszłości PSI, podkreślając ich kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego kraju. Szczególną uwagę poświęcono potencjalnym zmianom w funkcjonowaniu PSI, które mają na celu zminimalizowanie negatywnego wpływu nowych regulacji podatkowych wynikających z wprowadzenia globalnego podatku minimalnego (Pillar 2).

Konferencja stała się platformą do wymiany poglądów i wypracowania strategii, które mają zapewnić dalszy rozwój i atrakcyjność inwestycyjną Polski w obliczu globalnych zmian podatkowych. Wydarzenie stanowiło ważny krok w kierunku adaptacji polskiego systemu inwestycyjnego do nowych globalnych realiów, umożliwiając kluczowym zainteresowanym wspólne wypracowanie rozwiązań, które będą sprzyjać długoterminowemu rozwojowi gospodarczemu kraju.

Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego (Pillar 2) oznacza istotną zmianę w międzynarodowej polityce podatkowej, mającą na celu ujednolicenie zasad opodatkowania dla największych międzynarodowych korporacji (MNE, ang. Multinational enterprises), których globalne skonsolidowane roczne przychody wynoszą co najmniej 750 milionów euro. Celem osiągnięcia wyrównania szans, planowane jest wprowadzenie minimalnej stawki podatku dochodowego na poziomie 15%, niezależnie od jurysdykcji, w której osiągane zyski są zgłaszane.

Nowe regulacje również nakładają na przedsiębiorców szereg wyzwań, m.in. takich jak wymagania dotyczące szczegółowej dokumentacji oraz adaptacja do złożonych procesów raportowania. Te zmiany mają kluczowe znaczenie w kontekście oddziaływania na mechanizmy zachęt podatkowych, takich jak Polska Strefa Inwestycji oraz pozostałe ulgi podatkowe, w tym Ulga B+R.

Istotą dyskutowanych zmian jest umożliwienie podatnikom, którzy zostaną objęci globalnym podatkiem minimalnym wyboru pomiędzy dotychczasowymi, a nowymi zasadami rozliczania niektórych ulg podatkowych i zwolnień w ramach Polskiej Strefy Inwestycji. Proponowane zmiany zostały przemyślane tak, aby potencjalny podatek wyrównawczy (krajowy czy też zagraniczny) nie generował negatywnego wpływu na przewidywane skutki istniejących już rozwiązań ulg podatkowych. Zaprezentowane wstępne rozwiązania stanowią centralny element zmian w zakresie zwolnienia PSI.

Ministerstwo Rozwoju i Technologii przekazało informację i rozpoczęciu prac koncepcyjnych nad wprowadzeniem nowych rozwiązań mających na celu podtrzymanie atrakcyjności inwestycyjnej Polski. Kluczowym elementem tych zmian jest dualny model wsparcia, który obejmuje zarówno ulgi/zwolnienia podatkowe (kredyt podatkowy), jak i granty gotówkowe. 

Potencjalny nowy model wsparcia inwestycji zakłada utrzymanie możliwości skorzystania z ulgi podatkowej na nową inwestycję. Dodatkowo, podatnicy dotknięci globalnym podatkiem minimalnym mieliby możliwość rozliczenia zwolnienia w ramach PSI w formie neutralnego budżetowo grantu gotówkowego, który będzie powiązany z rentownością działalności związanej z inwestycją. Grant gotówkowy byłby wypłacany transzami w okresach rocznych, a jego wysokość miałaby być ustalana jako procent przychodów, zależny od rentowności działalności inwestycyjnej.

Jednym z głównych założeń proponowanych rozwiązań jest także zwiększenie liczby kryteriów jakościowych, które będą brane pod uwagę przy przyznawaniu wsparcia. Dla podatników objętych globalnym podatkiem minimalnym pula pomocy będzie uzależniona od zadeklarowanych kryteriów jakościowych, których liczba ma wzrosnąć do około 20. Wprowadzenie większej liczby kryteriów ma na celu bardziej precyzyjne dopasowanie wsparcia do potrzeb inwestorów oraz promowanie inwestycji o wysokiej wartości dodanej.

Dotychczas wydawane decyzje o wsparciu jako instrument uprawniający do stosowania zwolnienia podatkowego mogłyby być przekształcone na grant gotówkowy. Nowe rozwiązania przewidywałyby dwa modele wsparcia:

• Zwolnienie podatkowe na nową inwestycję: Funkcjonująca jak dotychczasowy mechanizm zwolnienia podatkowego w ramach PSI, skierowana głównie do małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).
• Granty pieniężne: Skierowane głównie do dużych firm (MNE), których plany inwestycyjne oraz skala działalności mogą podlegać regulacjom dot. globalnego podatku minimalnego. 

Maksymalna kwota grantu byłaby uzależniona od wartości inwestycji, lokalizacji inwestycji (zgodnie z mapą pomocy regionalnej) oraz liczby zadeklarowanych kryteriów jakościowych. Liczba uzyskanych punktów (zadeklarowanych kryteriów) miałaby mieć bezpośredni wpływ na poziom wsparcia i mogłaby wyglądać następująco:

• 8-12 punktów – 60% wsparcia przysługującego zgodnie z mapą pomocy regionalnej;
• 13-16 punktów – 80% wsparcia przysługującego zgodnie z mapą pomocy regionalnej;
• Powyżej 16 punktów – pełne wsparcie, zgodnie z mapą pomocy regionalnej.

Jednolity, maksymalny okres korzystania z grantu na terenie całego kraju wynosiłby do 15 lat.

Zapowiedziano także ewentualną możliwość konwersji już wydanych decyzji o wsparciu na pomoc w wariancie grantowym, co wymaga szczegółowej kalkulacji łącznej wartości przysługujących korzyści w ramach obecnych zasad działania decyzji o wsparciu w porównaniu do nowych reguł dotyczących grantu, z uwzględnieniem specyfiki globalnego podatku minimalnego

Ministerstwo Rozwoju i Technologii planuje również uatrakcyjnienie mechanizmu PSI pod kątem rodzaju wspieranych branż oraz redukcji progów wejścia do systemu PSI (minimalna wymagana wartość inwestycji) na części terytorium kraju. Celem tych zmian jest zwiększenie dostępności wsparcia dla szerokiego spektrum inwestorów oraz promowanie inwestycji w strategiczne sektory gospodarki.

Podczas konferencji omówiono również zakładane zmiany jakie mogłyby zostać wdrożone w zakresie ulgi na działalność badawczo-rozwojową (B+R), których cel także sprowadza się do zminimalizowania wpływu globalnego podatku minimalnego (Pillar 2) na polskich podatników. Kluczowe aspekty tych zmian obejmują:

• Wybór zasad rozliczania: Podatnicy mieliby możliwość wyboru pomiędzy rozliczaniem ulgi na dotychczasowych zasadach, a nowymi zasadami rozliczania ulgi, które spełniają definicję QRTC (ang. qualified refundable tax credit). Ta elastyczność ma na celu dostosowanie się do nowych globalnych regulacji podatkowych i ograniczenie wpływu ulgi na wysokość globalnego podatku minimalnego.
• Warunki nowej ulgi: Nowa ulga miałaby być warunkowana określonymi kryteriami – wskazana jako przykład złożenie uprzedniego wniosku opisującego charakter działalności B+R wraz z odpowiednią dokumentacją do urzędu skarbowego lub dołączenie do programu współdziałania. Te wymagania mają na celu zapewnienie, że ulga będzie stosowana w sposób przejrzysty i zgodny z nowymi regulacjami.
• Możliwość zwrotu niewykorzystanej ulgi: Zgodnie ze wstępnymi zapowiedziami, podatnicy będą mieli możliwość zastosowania nowej ulgi w ramach bieżącego rozliczenia podatkiem dochodowym lub zawnioskowania o zwrot niewykorzystanej ulgi w ciągu 3 lat od roku, w którym ujęto koszty kwalifikowane dotyczące ulgi. Ta opcja ma na celu zwiększenie elastyczności i dostępności ulgi dla podatników, jak również w pewnym stopniu przybliżenia jej do ww. definicję QRTC.

W pierwszej kolejności warto ocenić zaproponowane zmiany w sposób pozytywny i zaaprobować kierunek, w którym chce podążać MRiT. Jak bowiem wynikało z pierwotnego uzasadnienia do projektu wdrażającego przepisy o globalnym podatku minimalnym do Polskiego systemu podatkowego, nie były przewidywane żadne zmiany w kontekście potencjalnego zniwelowania wpływu tego podatku na rozliczenia Inwestorów czy to strefowych, czy to tych korzystających z zachęt podatkowych pokroju Ulgi B+R. Jednocześnie, spadający wskaźnik inwestycji w relacji do PKB pozwala na postawienie hipotezy, że Polska jako kraj nie może pozwolić sobie na całkowite pozostawienie zachęt podatkowych samym sobie w dobie globalnego podatku minimalnego, gdyż może to jeszcze mocniej pogłębić trend spadkowy inwestycji.  

Ze wstępnych planów wynika, że przedstawione zmiany mają być procedowane w przyszłym roku. Z obserwacji wdrażania rozwiązań które są na pograniczu kompetencji kilku resortów rządowych rysuje się obraz przedłużonych analiz, uzgodnień międzyresortowych oraz wypracowywania kompromisów, w szczególności, że mowa jest o istotnym przebudowaniu zasad udzielania pomocy publicznej na inwestycję, z którymi wiązać się będą transfery pieniężne bezpośrednio z budżetu Państwa do kieszeni podatników. Fakt ten, w dobie stale niepolepszającej się koniunktury, może postawić znak zapytania nad faktyczną możliwością wdrożenia tak zaproponowanych rozwiązań choćby z punktu widzenia budżetu państwa i jego elastyczności. Z drugiej strony, uwzględniając korzyści jakie powinny zostać osiągnięte z utrzymania dotychczasowych inwestycji i przyciągnięcia nowych, wydaje się, że możliwe byłoby zbilansowanie tego rozwiązania.

Zatem przed podatnikami podlejącymi pod globalny podatek minimalny – z wyliczeń Ministerstwa Finansów wynika, że będzie to 98% przedsiębiorstw należących do międzynarodowych koncernów – z jednej strony czas niepewności oraz wyczekiwania, a z drugiej czas kalkulacji, analiz i przemyśleń odnośnie faktycznego wpływu projektowanych przepisów na rozliczenia podatkowe, w tym w ramach Grupy.

Należy nadmienić, że już teraz warto śledzić wszelkie informacji o planowanych zmianach i związane z nimi potencjalne prace legislacyjne. Ze swojej strony zalecamy również weryfikację wpływu samego globalnego podatku minimalnego na Państwa rozliczenia, a także wpływu projektowanych zmian na sytuację podatkową, aby odpowiednio przygotować się na nadchodzące zmiany i zaplanować optymalne skorzystanie z dostępnych ulg i zwolnień podatkowych.