Prosta spółka akcyjna (dalej: „P.S.A.”) została wprowadzona do Kodeksu spółek handlowych (dalej: „k.s.h.”) w 2021 roku, jako nowy typ spółki prawa handlowego – spółki kapitałowej. P.S.A. miała być formą prowadzenia biznesu przeznaczoną głównie dla start-upów, chociaż także inni przedsiębiorcy mogą z niej skorzystać. Obecnie w Krajowym Rejestrze Sądowym widnieje 2642 zarejestrowanych prostych spółek akcyjnych, co świadczy o tym, że ta forma organizacyjna staje się coraz popularniejsza. Nie jest to jednak zasługą aspektów podatkowych tej instytucji.
W wielu ustawach, które przewidywały, że działalność musi być prowadzona w formie spółki akcyjnej czy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie dodano do katalogów prostej spółki akcyjnej.
W konstrukcji P.S.A. przewidziano kilka nowych, ciekawych rozwiązań, jakkolwiek kilka z nich pozostało nietrafionych. Najważniejszą cechą P.S.A., odróżniającą ją od dotychczasowych spółek kapitałowych (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej) jest to, że akcje w P.S.A. nie posiadają wartości nominalnej i nie stanowią części kapitału akcyjnego w P.S.A. (art. 3002 § 3 k.s.h.). Warto także wskazać, że przedmiotem wkładu akcjonariusza do P.S.A może być świadczenie pracy lub usług (art. 3002 § 2 k.s.h.) co nie jest dopuszczalne w przypadku innych spółek kapitałowych.
Kapitał akcyjny w P.S.A. ma jednocześnie pełnić funkcję odpowiadającą kapitałowi zakładowemu i zapasowemu w dotychczasowych spółkach kapitałowych. Minimalna wysokość kapitału akcyjnego została ustalona w wysokości 1 zł (art. 3003 k.s.h.). Kapitał akcyjny ma mieć także elastyczny charakter, ponieważ może być stosunkowo łatwo podwyższany (art. 30020 k.s.h.). Co więcej, także dywidenda dla akcjonariuszy może być wypłacana z kapitału akcyjnego, jakkolwiek podlega to pewnym ograniczeniom i formalnościom (art. 30015 k.s.h.).
Niemniej, możliwość ustalenia niskiego kapitału akcyjnego i jego elastyczność jest ograniczona innymi przepisami k.s.h. Krytykowanym rozwiązaniem jest art. 30019 k.s.h., który stanowi, że na pokrycie strat należy zasilić kapitał akcyjny, przeznaczając na ten cel co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, jeżeli kapitał ten nie osiągnął 5% sumy zobowiązań spółki wynikającej z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy. Rozwiązanie to ma zabezpieczać interesy wierzycieli P.S.A., ale ogranicza elastyczność kapitału akcyjnego. Wskazuje się, że ten przepis jest sprzeczny z naturą P.S.A. i wystarczającym zabezpieczeniem powinien być tak zwany „test wypłacalności” z art. 30015 § 5 k.s.h. Na pewno pozostawienie tych dwóch mechanizmów jest problematyczne i powoduje, że w tym zakresie konstrukcja P.S.A jest dużo bardziej sformalizowana i rygorystyczna niż konstrukcja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
W efekcie kapitał akcyjny często mogą występować sytuacje, gdy wymagane będzie podwyższenie kapitału akcyjnego, jeśli został on ustalony na niewystarczająco wysokim poziomie. Taki obowiązek wynika bowiem z art. 30019 k.s.h.