Dalsze zmiany w minimalnym wynagrodzeniu

Minimalne wynagrodzenie w Polsce jest regulowane przez ustawę o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z dnia 10 października 2002 roku. Ustawa ta przewiduje zasadę tzw. negocjacyjnego trybu kształtowania wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, iż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. Procedura ustalania wysokości minimalnego wynagrodzenia odbywa się w następujący sposób:

W sytuacji natomiast, gdy Rada Dialogu Społecznego nie uzgodni w terminie do 15 lipca danego roku wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej, to Rada Ministrów powinna ustalić, w drodze rozporządzenia, w terminie do 15 września tego roku, wysokość minimalnego wynagrodzenia w roku następnym, a także wysokość minimalnej stawki godzinowej w roku następnym oraz określić termin zmiany tych wysokości.

Minimalne wynagrodzenie stanowi istotny element polityki społecznej i gospodarczej państwa. Jego ustalanie ma na celu ochronę pracowników przed utratą wartości nabywczej pieniądza oraz zapewnienie godnych warunków życia, stanowiąc jednocześnie instrument przeciwdziałania wyzyskowi na rynku pracy.

Jednakże, podniesienie płacy minimalnej wiąże się jednocześnie ze wzrostem kosztów pracy, co może stanowić wyzwanie dla niektórych przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich. Może ono więc skutkować redukcją zatrudnienia lub ograniczeniem nowych miejsc pracy, w sytuacji gdzie firmy nie będą w stanie utrzymać aktualnej liczby pracowników lub zatrudnić nowych osób z uwagi na podwyższone wydatki płacowe. Podwyżki płacy minimalnej mogą także prowadzić do inflacji, ponieważ firmy mogą przenosić wyższe koszty pracy na konsumentów poprzez podwyższanie cen swoich towarów i usług. Istnieje też ryzyko, iż wyższe minimalne wynagrodzenie może także prowadzić do wzrostu zatrudnienia w szarej strefie.

O zmianach w zakresie minimalnego wynagrodzenia w 2024 roku informowaliśmy w naszej publikacji „Minimalne wynagrodzenie w 2024 roku”. Warto przypomnieć o tych zmianach właśnie teraz, z uwagi na fakt, iż od 1 lipca 2024 roku obowiązuje nowa wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz nowa wysokość minimalnej stawki godzinowej.

Warto pamiętać, że minimalne wynagrodzenie jest swego rodzaju wskaźnikiem, który bezpośrednio kształtuje inne świadczenia i uprawnienia przysługujące pracownikom. Ich wysokość stanowi zazwyczaj wielokrotność minimalnego wynagrodzenia lub jego część procentową. Informacje o tym jak wysokość minimalnego wynagrodzenia wpływa na poszczególne dodatkowe składniki wynagrodzenia i świadczenia można znaleźć w naszej publikacji „Wpływ wzrostu minimalnego wynagrodzenia na wysokość świadczeń pracowniczych ”.

Rząd planuje kolejne podwyżki minimalnego wynagrodzenia na rok 2025. W czerwcu Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2025 r., przedłożoną przez Ministrę Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Przewiduje ona wzrost od 1 stycznia 2025 roku minimalnego wynagrodzenia do poziomu 4 626 zł brutto (t.j. o 7,6%), oraz minimalnej stawki godzinowej do 30,20 zł brutto (t.j. o 7,5%).

15 lipca 2024 r. odbyło się posiedzenie Rady Dialogu Społecznego, podczas którego nie wypracowano wspólnego stanowiska w sprawie propozycji podwyższenia minimalnego wynagrodzenia 2025 roku. W takiej sytuacji, Rząd ma czas do 15 września na podjęcie ostatecznej decyzji w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku.

Na szczeblu europejskim 19 października 2022 r. przyjęta została Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (dalej „Dyrektywa”). Stanowi ona istotny krok w kierunku harmonizacji polityk płacowych w państwach członkowskich. Dyrektywa ta ma na celu nie tylko zapewnienie minimalnych standardów wynagrodzenia, ale również zapewnienie zaspokojenia potrzeb pracownika i jego rodziny w świetle krajowych warunków ekonomicznych i społecznych, przy jednoczesnym zapewnieniu dostępu do zatrudnienia i motywacji do poszukiwania pracy. Polska, jako członek UE, jest zobowiązana do dostosowania swojej polityki wynagrodzeń do wymogów Dyrektywy, co wpłynie bezpośrednio na kształtowanie się przyszłych regulacji płacowych.

Ustawa implementująca przepisy Dyrektywy będzie musiała ustanowić procedurę ustalania i aktualizowania ustawowych wynagrodzeń minimalnych, opierając się na kryteriach takich jak:

Dyrektywa zaleca, aby do oceny adekwatności ustawowych wynagrodzeń minimalnych państwa członkowskie wykorzystywały orientacyjne wartości referencyjne, takie jak 60% mediany wynagrodzeń brutto i 50% przeciętnego wynagrodzenia brutto lub inne orientacyjne wartości referencyjne stosowane na poziomie krajowym.

Należy zwrócić uwagę, że Dyrektywa nie określa konkretnego poziomu minimalnego wynagrodzenia ani sztywnych kryteriów jego ustalania, pozostawiając to do decyzji państw członkowskich. Ustalone zasady mają natomiast dotyczyć wszystkich pracowników, którzy wykonują pracę na podstawie umowy o pracę lub pozostają w stosunku pracy określonym przez ustawę, umowy zbiorowe lub praktykę obowiązujące w poszczególnych państwach członkowskich.

Więcej szczegółowych informacji na temat rozwiązań zawartych w Dyrektywie znajdą Państwo w naszej publikacji „Europejskie przepisy o płacy minimalnej”.

*

Według danych rządowych podwyższenie minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku ma dotyczyć ponad 3,1 mln osób. Tak więc również decyzje dotyczące sposobu implementacji Dyrektywy będą miały istotny wpływ na miliony pracowników w Polsce (zwłaszcza tych uzyskujących minimalne wynagrodzenie). Decyzje te wpłyną także ogólnie na politykę płacową w Polsce. Będziemy śledzić przebieg debat parlamentarnych i społecznych w tej sprawie i informować Państwa o rozwiązaniach zaproponowanych przez ustawodawcę.