Od 15 lutego 2024 roku zaczęły obowiązywać nowe przepisy w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, wprowadzone przez tzw. „Lex Kamilek”. Przypominamy, iż ustawa ta nakłada na określonych pracodawców obowiązek weryfikacji pracowników i innych osób zatrudnionych w Rejestrze Sprawców na Tle Seksualnym. W niniejszej publikacji podsumowujemy najnowsze zmiany oraz opisujemy obowiązki pracodawcy w tym zakresie, a także kary za ich niedopełnienie.
W stanie prawnym, obowiązującym od 15 lutego 2024 roku, pracodawcy (a także inni organizatorzy) prowadzący działalność wiążącą się z kontaktami pracowników z dziećmi, przed nawiązaniem stosunku pracy (lub dopuszczeniem danej osoby do takiej działalności) mają obowiązek zweryfikować daną osobę w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Zwracamy uwagę, że obowiązek weryfikacji nie dotyczy tylko pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ale również innych osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.
Obowiązek weryfikacji spoczywa obecnie na pracodawcach prowadzących działalność związaną z kontaktami pracowników z małoletnimi (dzieci do 18 roku życia):
wychowaniem
edukacją
wypoczynkiem
leczeniem
uprawianiem sportu
rozwojem duchowym
świadczeniem porad psychologicznych
realizacją innych zainteresować przez małoletnich
opieką nad małoletnimi
Dokument potwierdzający weryfikację danej osoby, pracodawca (lub inny organizator) załącza do akt osobowych pracownika albo do dokumentacji osoby dopuszczonej do takiej działalności. Zwracamy uwagę, że pracodawca (lub inny organizator) ma obowiązek dokonać weryfikacji m.in. przed nawiązaniem stosunku pracy. Dopiero zatem po dokonaniu weryfikacji pracodawca będzie miał możliwość zatrudnienia kandydata.
Należy pamiętać, że brak weryfikacji pracowników i innych osób dopuszczonych do takiej działalności podlega karze. Zgodnie z nowymi przepisami, kto dopuszcza osobę do pracy (działalności) bez pozyskania wymaganych informacji podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywnie nie niższej niż 1000 zł.
Ustawa przewiduje również karę pozbawienia wolności (od 3 miesięcy do 5 lat) za dopuszczenie do pracy (lub innej działalności) osoby, wobec której został wydany zakaz zajmowania stanowisk, wykonywania zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi, jeśli pracodawca wiedział o orzeczonych zakazach.
Inne obowiązki pracowników lub osób dopuszczonych do działalności
Co więcej, nowe przepisy przewidują, iż pracownik (lub inna osoba), która będzie dopuszczona przez pracodawcę (lub innego organizatora) do uczestniczenia w działalności wyżej wymienionej będzie zobowiązana do przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Zaświadczenie to powinno obejmować informacje w szczególności w zakresie przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstw określonych przepisami o przeciwdziałaniu narkomanii.
Pracownicy lub inne osoby dopuszczone do działalności wyżej wymienionej, którzy posiadają obywatelstwo inne niż Polskie, są również zobowiązani do przedłożenia odpowiedniej informacji z odpowiedniego rejestru karnego państwa obywatelstwa, ale także mają obowiązek przedłożenia dodatkowego oświadczenia o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie powinien przedłożyć informację z odpowiednich rejestrów karnych tych państw.
Natomiast jeśli, dane państwo nie prowadzi rejestru karnego lub nie wydaje opisanych powyżej informacji, wówczas osoba taka będzie zobowiązana do przedłożenia odpowiedniego oświadczenia, że nie była prawomocnie skazana za określone przepisami ustawy czyny zabronione, jak i że nie orzeczono wobec niego zakazu zajmowania stanowisk czy wykonywania zawodów w zakresie działalności wspomnianej powyżej.
Ww. dokumenty powinny zostać załączone przez pracodawcę (lub innego organizatora) do akt osobowych pracownika albo do dokumentacji osoby dopuszczonej do takiej działalności.
Ustawa przewiduje karę aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł orzekanych wobec pracownika (lub inną osoby) dopuszczoną do działalności określonej powyżej, za nieprzedłożenie wymaganych przepisami informacji lub oświadczeń.
Państwowa Inspekcja Pracy sprawdzi wypełnienie nowych obowiązków przez pracodawców
Nowe przepisy przewidują, że Państwowa Inspekcja Pracy będzie sprawdzać, czy pracodawca dokonał weryfikacji pracownika przed nawiązaniem z nim stosunku pracy. Co więcej, będzie ona zobowiązana do zawiadomienia Policji lub prokuratury, jeśli stwierdzi naruszenie przez pracodawcę nowych obowiązków weryfikacji pracowników.
Standardy ochrony małoletnich
Oprócz wymogów weryfikacji pracowników, na przedsiębiorców prowadzących ww. działalność nałożony został obowiązek określenie standardów ochrony małoletnich.
Standardy te powinny określać w szczególności:
- zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora;
- wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi;
- zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do internetu;
- zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia małoletniego;
- procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego.
Obowiązek wprowadzenia standardów mają także podmioty świadczące usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego, w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony małoletnich.
Standardy powinny zostać udostępnione na stronie internetowej danego podmiotu oraz wywieszone w widocznym miejscu w jego lokalu. Ponadto skrócona wersja standardów powinna zawierać informacje przeznaczone dla małoletnich.
Termin na wprowadzenie standardów ochrony małoletnich wyznaczono na 15 sierpnia 2024 r.
