De investeringsaftrek anno 2025

Vanaf 1 januari 2025 is de investeringsaftrek grondig hervormd. Het specifieke toepassingsgebied van deze hervorming was echter afhankelijk van de investeringslijsten die in een koninklijk besluit zouden worden vastgelegd. Op 31 december 2024 werd het langverwachte koninklijk besluit gepubliceerd, waarmee het toepassingsgebied van de nieuwe regeling werd verduidelijkt. Daarnaast wordt verdere toelichting gegeven over de te volgen formaliteiten.

Hieronder hebben we de belangrijkste aspecten van deze hervorming samengevat.

De basisinvesteringsaftrek (10%) is uitsluitend beschikbaar voor natuurlijke personen (vrije beroepers en eenmanszaken) en kleine vennootschappen overeenkomstig de criteria opgenomen in artikel 1:24, §§ 1 tot 6, van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen. Merk op dat deze criteria steeds op geconsolideerde basis beoordeeld dienen te worden.

Om in aanmerking te komen voor de basisinvesteringsaftrek, moeten de investeringen voldoen aan de basisvoorwaarden voor de investeringsaftrek. Die voorwaarden bepalen dat:

• De investering betrekking moet hebben op nieuwe materiële vaste activa of nieuwe immateriële vaste activa;
• De activa in België moeten worden gebruikt voor de uitoefening van beroepsactiviteiten;
• De activa een afschrijvingstermijn van minimum 3 jaar moeten hebben;

Naast de bestaande uitsluitingen (zoals auto's of investeringen die door derden via leasing of huur worden gebruikt), zal de basisaftrek voortaan ook niet van toepassing zijn op vaste activa die gebaseerd zijn op of gebruikmaken van stoffen die schadelijk zijn voor het milieu en het klimaat, tenzij het gaat om activa waarvoor geen economisch vergelijkbaar koolstofemissievrij alternatief bestaat. Voorbeelden hiervan zijn de distributie of opslag van fossiele brandstoffen, de productie van pesticiden of van giftige stoffen (nieuwe bijlage II/quater KB/WIB 1992).

Daarnaast wordt de basisaftrek verhoogd tot 20% voor bepaalde investeringen in digitale activa. Het gaat onder meer om volgende investeringen:

• Systemen die de elektronische betaling vergemakkelijken;
• Systemen voor elektronische facturatie, handtekening of archivering;
• Geregistreerde kassasystemen en meer bepaalde de gecertificeerde kassa en de gecertificeerde fiscale datamodule; 
• Investeringen in geregistreerde kassasystemen;
• Investeringen om te voldoen aan de AVG- en GDPR-regelgeving;
• Investeringen in systemen die boekhoudkundig en financieel beheer van de onderneming mogelijk maken;
• Investeringen in systemen die de reputatie, zichtbaarheid en online zichtbaarheid verzekeren alsook die welke klantenwerving en verkoop mogelijk maken;
• Investeringen in systemen die het beheer van de commerciële, contractuele en administratieve klantenrelaties mogelijk maken.

De thematische aftrek voorziet in een algemene aftrek van 40% voor natuurlijke personen en kleine vennootschappen en 30% voor grote vennootschappen.

Om in aanmerking te komen voor de investeringsaftrek moet de investering tot een van de volgende "thema’s" of categorieën behoren:

1. Investeringen in efficiënt energiegebruik en hernieuwbare energie
2. Investeringen in koolstofemissievrije transportmiddelen
3. Milieuvriendelijke investeringen
4. Digitale investeringen ter ondersteuning van de voorgaande drie categorieën

Voor elk van deze thema's zal een limitatieve lijst van kwalificerende investeringen worden gepubliceerd bij koninklijk besluit. De respectieve lijsten zijn drie jaar geldig, met een mogelijke verlenging van twee jaar.

Merk op dat kleine investeringen (minder dan 1.000 EUR) niet in aanmerking komen voor de thematische investeringsaftrek.

Voor investeringen in efficiënt energiegebruik en hernieuwbare energie worden de volgende vijf groepen van kwalificerende investeringen weerhouden:

1. Beperking van energieverliezen: Vermindering van energieverliezen in bestaande gebouwen, isolatie van apparatuur, leidingen, kleppen en kanalen in gebruik, bedekking van vloeistofbaden in gebruik of in bestaande ovens, en beperking van ventilatieverlies in bestaande gebouwen. Dit omvat o.a. dak-, muur- en vloerisolatie die aan de specifieke technische eisen voldoet (voor zover deze niet reeds wettelijk of reglementair verplicht zijn).
2. Terugwinnen van energie en energiedelen: Terugwinnen en leveren van warmte of koude aan derden, evenals het benutten van expansie-energie die vrijkomt bij productieprocessen of bij het transporteren van vloeistoffen onder druk.
3. Aanpassing van apparatuur, installaties en industriële processen: Elektrificatie van industriële productieprocessen ter vervanging van fossiele brandstoffen.
4. Flexibiliteit: Tijdelijke opslag van elektrische en thermische energie.
5. Hernieuwbare energie: Productie van hernieuwbare energie.

Volgende aandachtspunten zijn hierbij van belang:

• Er geldt een algemene uitsluiting voor kleine investeringen (minder dan 1.000 EUR), investeringen waarvan het interne rendement hoger is dan 13%, en investeringen in vaste activa met een terugverdientijd van minder dan drie jaar.
• Afhankelijk van het type investering kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn: bijvoorbeeld een energiestudie of -audit.

Investeringen die duurzame mobiliteit stimuleren en de transitie naar een CO₂-neutraal transportbeleid ondersteunen worden ingedeeld in vier hoofdcategorieën:

1. Spoorvervoer: Investeringen in emissievrije locomotieven, treinstellen en ondersteunende infrastructuur.
2. Wegvervoer: Inclusief fietsen, elektrische fietsen en emissievrije voertuigen voor logistiek of personenvervoer, evenals de bijbehorende infrastructuur (bijv. fietsenstallingen en kleedruimtes).
3. Zee- en binnenvaart: Emissievrije schepen en uitrusting voor groen transport over water.
4. Laadinfrastructuur: Investeringen in openbare en private infrastructuur voor het opladen van elektrische of op waterstof aangedreven voertuigen.

De lijst van milieuvriendelijke investeringen omvat investeringen die bijdragen aan een gunstige milieu-impact, ingedeeld in drie groepen:

1. Grondstoffenbeheer: Investeringen die het verbruik van grondstoffen en afval verminderen, zoals waterbesparende apparaten en apparatuur voor recycling of hergebruik.
2. Klimaat: Investeringen gericht op het verminderen van broeikasgasemissies, inclusief projecten voor de vergroening van niet-publieke terreinen.
3. Investeringen ter bevordering van het leefmilieu: Investeringen ter vervanging van schadelijke chemicaliën door veiliger alternatieven.

De vierde thematische aftrek heeft betrekking op digitale vaste activa die zijn verworven ter ondersteuning van de bovengenoemde investeringen. Hoewel de koninklijke besluiten van 20 december 2024 naar dit thema verwijzen, moet een specifieke investeringslijst nog worden vastgesteld. Verdere regelgeving wordt verwacht.

Formaliteiten: verplicht attest
Om te profiteren van de verhoogde thematische aftrek moet een attest worden aangevraagd bij de bevoegde autoriteit waaruit blijkt dat de investering voldoet aan vereiste voorwaarden.

Dit attest moet worden aangevraagd, uiterlijk binnen de drie maanden na de afsluitdatum van het boekjaar waarin de investering werd gedaan. Een laattijdige aanvraag betekent dat u geen investeringsaftrek kan toepassen.

De bevoegde autoriteit zal binnen zes maanden na de aanvraag het attest of een gemotiveerde weigering afgeven. Het attest zal de geldigheidsduur specificeren waarvoor het van toepassing is.

Dit attest dient vervolgens door de belastingplichtige worden bijgevoegd bij de aangifte inkomstenbelasting op het ogenblik dat de verhoogde thematische aftrek wordt geclaimd.

Investeringscertificaat: historisch vastklikken van de investeringslijst bij grotere investeringsprojecten
Voor investeringen die deel uitmaken van een investeringsproject dat meerdere belastbare periodes beslaat, heeft de belastingplichtige de mogelijkheid om een "investeringscertificaat" aan te vragen op basis van de in dat belastbaar tijdperk geldende investeringslijsten.

Voor vaste activa die deel uitmaken van een investeringsproject met een goedgekeurd investeringscertificaat wordt voor het verkrijgen van het attest de conformiteit beoordeeld op basis van de lijsten die geldig waren op het moment van de aanvraag van het investeringscertificaat.

Dit biedt zekerheid voor langetermijnprojecten (die langer dan drie jaar duren), aangezien de relevante investeringslijsten gedurende het project kunnen worden bijgewerkt of gewijzigd.

De aanvraag voor het investeringscertificaat moet bevatten:

1. Een gedetailleerde technische beschrijving van de geplande investeringen, met verwijzing naar het activa op de investeringslijst.
2. Een financieringsplan met een gemotiveerde raming van de totale kosten van het investeringsproject.
3. Een gemotiveerde raming van de duur van het project.

De aanvraag van dit certificaat moet tevens worden ingediend binnen drie maanden na de laatste dag van de belastbare periode waarin het investeringsproject aanvangt 

Tot slot heeft de regering De Wever I aangekondigd dat zij bedrijven sterk wenst te ondersteunen bij hun klimaatinspanningen. Zo zal de investeringsaftrek onbeperkt overdraagbaar worden en zal het tarief van de thematische aftrek in de toekomst worden verhoogd van 30% naar 40% voor grote vennootschappen. Het is op dit moment nog onduidelijk vanaf wanneer deze wijzigingen zullen worden ingevoerd.

Omwille van de aangekondigde wijzigingen kan het (voor grote vennootschappen) interessant zijn om bepaalde investeringen uit te stellen tot deze wijzigingen in werking treden.