Gemengde en gedeeltelijke belastingplichtigen

Een gemengde belastingplichtige is een persoon die zowel handelingen verricht die aan btw zijn onderworpen, als handelingen die van btw zijn vrijgesteld.

Een gedeeltelijk belastingplichtige verricht zowel handelingen die aan btw zijn onderworpen, als handelingen buiten het toepassingsgebied van btw.

Beide belastingplichtigen hebben geen volledig recht op aftrek van btw. Het recht op aftrek van btw van gemengde belastingplichtigen kan worden uitgeoefend aan de hand van de regel van het algemeen verhoudingsgetal of aan de hand van de regel van het werkelijk gebruik. Voor gedeeltelijke belastingplichtigen geldt principieel standaard de regel van het werkelijk gebruik.

Doorgaans dienen gemengde belastingplichtigen de regel van het algemeen verhoudingsgetal toe te passen. Wanneer ze hiervan willen afwijken en de regel van het werkelijk gebruik willen toepassen, moeten gemengde belastingplichtigen er specifiek voor opteren.

Sinds 1 januari 2023 is het niet langer vereist voor een gemengde belastingplichtige om de uitdrukkelijke machtiging van de btw-administratie te vragen voor de toepassing van de regel van het werkelijk gebruik. De loutere kennisgeving via een elektronische notificatie is voldoende. De gemengde belastingplichtigen die het werkelijk gebruik reeds toepasten voor 1 januari 2022, hebben de nodige formaliteiten qua notificatie reeds moeten voldoen in de loop van 2023.

Vanaf 1 januari 2024 wordt de voorafgaande kennisgeving ook verplicht voor gemengde belastingplichtigen die de standaardmethode van de regel van het algemeen verhoudingsgetal toepassen.

Deze kennisgeving gebeurt, net als voor de gemengde belastingplichtigen die de regel van het werkelijk gebruik toepassen, via elektronische weg (via e-formulier 604A of 604B) uiterlijk vóór het einde van het aangiftetijdvak waarin de belastingplichtige zijn activiteit aanvangt of vóór het einde van het aangiftetijdvak waarin de belastingplichtige door de wijziging van zijn activiteit een gemengde belastingplichtige wordt. Een belastingplichtige moet de kennisgeving slechts één keer doen. De toepassing van de regel van het algemeen verhoudingsgetal geldt vervolgens vanaf de aanvang van de activiteit of vanaf de wijziging van de activiteit.

Als een gemengde belastingplichtige op 31 december 2023 de regel van het algemeen verhoudingsgetal reeds toepaste, moet hij tevens bevestigen aan de belastingadministratie dat hij de regeling blijft toepassen. De kennisgeving moet gebeuren vóór 1 juli 2024 (via e-formulier 604B).

Om de belastingadministratie alle nodige informatie te verschaffen om een correcte uitoefening van het recht op aftrek van btw te controleren voor belastingplichtigen die geen volledig recht op aftrek hebben, wordt de verplichting opgelegd om jaarlijks bijkomende informatie te delen. Enerzijds geldt deze verplichting voor gemengde belastingplichtigen die de regel van het werkelijk gebruik of het algemeen verhoudingsgetal toepassen en eveneens moeten voldoen aan de voorafgaande kennisgevingsverplichting. Anderzijds moet deze bijkomende informatie over de uitoefening van het recht op aftrek van btw gedeeld worden door gedeeltelijke belastingplichtigen, waarvoor de voorafgaande kennisgevingsverplichting niet geldt.

De belastingplichtigen die geen volledig recht op aftrek van btw hebben en de regel van het werkelijk gebruik toepassen moeten o.a. de toegepaste btw-aftrek (in %) per sector op de inkomende handelingen berekenen en het bijzondere verhoudingsgetal of meerdere bijzondere verhoudingsgetallen (inclusief het globale resultaat van de toepassing van die bijzondere verhoudinsgetallen) meedelen. Bij een overstap van de regel van het algemeen verhoudingsgetal naar de regel van het werkelijk gebruik, moet ook het definitief algemeen verhoudingsgetal van het voorgaande jaar worden gedeeld. Bij toepassing van de regel van het algemeen verhoudingsgetal door een gemengde belastingplichtige, moet jaarlijks het voorlopige en het definitieve algemeen verhoudingsgetal worden meegedeeld.

De mededeling gebeurt via Intervat. Een btw-kwartaalaangever moet deze gegevens meedelen bij de indiening van de periodieke aangifte over het eerste kwartaal of één van de eerste drie maanden van het lopende kalenderjaar voor maandaangevers (in principe ten laatste op 22 april 2024). In die periodieke btw-aangifte neemt een belastingplichtige die geen volledig recht op aftrek van btw heeft ook uiterlijk eventuele herzieningen van de uitgeoefende btw-aftrek voor het voorgaande kalenderjaar op.

Belastingplichtigen die beoogd worden door deze wijzigingen, doen er goed aan om tijdig actie te ondernemen. Het nieuwe formalistisch systeem brengt immers nieuwe verplichtingen met zich mee en het laattijdig vervullen van de formaliteiten kan negatieve gevolgen met zich meebrengen voor deze belastingplichtigen.