Op 22 maart 2023 publiceerde de Vlaamse Belastingdienst (Vlabel) twee voorafgaande beslissingen over het onbelast schenken van aandelen. In deze beslissingen bevestigt Vlabel dat de inbreng van eigen vermogensbestanddelen in een maatschap, waardoor er een onrechtstreekse schenking ontstaat aan een andere aandeelhouder, geen fiscaal misbruik is. Daardoor wordt deze techniek zeer interessant om belastingvrij aandelen te kunnen overdragen. In dit artikel geven we graag meer uitleg over de schenkingstechnieken die vandaag al bestaan en gaan we dieper in op nieuwe schenkingstechnieken.
Hoe belastingvrij schenken?
Sinds de afschaffing van de zogenaamde ‘Kaasroute’ op 15 december 2020 is belastingvrij schenken via een buitenlandse notaris niet meer mogelijk. Deze wetswijziging beperkte de belastingvrije schenkingstechnieken tot enkel nog de hand- en bankgiften. Aandelen op naam kunnen echter niet worden overgedragen via zo’n hand- of bankgift.
Om aandelen op naam te kunnen schenken is er in principe steeds een notariële akte vereist. Iedere notariële schenking moet in België verplicht geregistreerd te worden, zelfs als de schenking bij een buitenlandse notaris heeft plaatsgevonden. Deze registratie leidt in Vlaanderen steevast tot de heffing van schenkbelasting aan een vlak tarief van 3%. Er bestaat echter wel een vrijstelling voor de schenking van aandelen van familiale vennootschappen met een reële economische activiteit.
Onlangs heeft de Vlaamse Belastingdienst soelaas gebracht in de lange zoektocht naar alternatieve manieren om aandelen belastingvrij te schenken. Zo heeft Vlabel recent in twee voorafgaande beslissingen bevestigd dat de inbreng ten behoeve van een derde (met of zonder uitgifte van nieuwe aandelen) geen fiscaal misbruik is.
De inbreng ten behoeve van een derde in een maatschap
In een eerste voorafgaande beslissing[1] richt een moeder samen met haar echtgenoot een maatschap op. De moeder brengt bij deze oprichting vennootschapsaandelen in waarvoor aandelen van de maatschap worden uitgereikt. De meerderheid van deze nieuwe aandelen wordt echter uitgereikt aan de kinderen en niet aan de moeder als inbrenger. Zo verkrijgen de kinderen aldus de aandelen van de maatschap, zonder dat zij een inbreng hebben gedaan.
Vlabel heeft deze techniek in een eerdere voorafgaande beslissing[2] afgewezen omdat het controlebehoud van de inbrenger te verregaand was. Echter, in deze nieuwe voorafgaande beslissing werd de beheers- en beschikkingsbevoegdheid van de moeder gemilderd. Vlabel heeft deze keer wél een positieve beslissing afgeleverd en deze techniek aanvaard als een manier om onrechtstreeks belastingvrij vennootschapsaandelen te schenken.
De inbreng in een maatschap zonder uitgifte van nieuwe aandelen
In een tweede voorafgaande beslissing[3] gaan de aanvragers op een andere manier te werk. In casu werd er een maatschap opgericht door een vader samen met zijn dochter waarbij de dochter in ruil voor haar inbreng het overgrote deel van de aandelen kreeg uitgereikt. Na de oprichting van de maatschap werd er een bijkomende inbreng gedaan door vader, zonder dat er daarbij nieuwe aandelen werden uitgereikt aan de inbrenger of aan een andere persoon. Aangezien het merendeel van de aandelen van de maatschap reeds in handen was van de dochter, vond er een vermogensverschuiving plaats van vader naar dochter en dit door de toename in waarde van haar aandelen.
Desondanks dat de vader werd aangesteld als enige zaakvoerder van de maatschap, oordeelde Vlabel ook hier weer dat het controlebehoud niet als te verregaand kon beschouwd worden. Zo dienden fundamentele beslissingen te gebeuren in overleg met alle aandeelhouders.
Aandachtspunten
Aangezien deze nieuwe technieken kwalificeren als een onrechtstreekse schenking, moet er rekening worden gehouden met een risicotermijn van drie jaar. Zo zal er toch nog erfbelasting verschuldigd zijn als de schenker overlijdt binnen de drie jaar na de schenking en de schenking in de tussentijd niet werd geregistreerd. De erfbelasting is een progressieve belasting en kan dus een stuk hoger liggen dan de schenkbelasting. In Vlaanderen lopen de tarieven van die erfbelasting immers op tot 27% vanaf een erfdeel van € 250.000 in rechte lijn of tussen partners, en tussen andere personen tot 55% vanaf € 75.000.
Daarnaast is het van belang om het bewijs van de onrechtstreekse schenking vast te leggen in een schriftelijk bewijsdocument, een zogenaamde ‘pacte adjoint’. Naast de mogelijkheid tot het registreren van de schenking in extremis, laat dit document ook toe om bijkomende voorwaarden te koppelen aan de schenking zoals bijvoorbeeld een ontbindende voorwaarde van vooroverlijden.
Conclusie
Hoewel een voorafgaande beslissing in principe enkel voor een specifieke zaak bindend is, heeft Vlabel nu in twee afzonderlijke dossiers bevestigd dat het mogelijk is om vennootschapsaandelen belastingvrij te schenken.
Uiteraard moet er rekening worden gehouden met de risicotermijn van 3 jaar na de schenking. Daarnaast dient er aandacht te worden besteed aan de mate van controlebehoud voor de schenker die ook fungeert als zaakvoerder van de maatschap.
Indien u hierover vragen heeft, aarzel dan niet om uw KPMG-adviseur te contacteren.
Auteurs: Lien Minardi, Tax Adviser en Sam Dejaegere, Supervisor
