In maart van dit jaar lanceerde Minister Van Peteghem zijn voorstel voor de eerste fase van de brede fiscale hervorming. Deze hervorming zal op vele gebieden van het huidige fiscale landschap een impact hebben. Naar verwachting zal tegen de zomer een wetsvoorstel worden ingediend om de vernieuwde maatregelen op 1 januari 2024 van start te laten gaan. Met de hervormingsplannen wil de Minister het fiscaal systeem vergroenen, moderniseren en vereenvoudigen, door bijvoorbeeld duurzame investeringen aan te moedigen en vervuiling zwaarder te belasten.
Eén van de maatregelen heeft dan ook betrekking op de hervorming van de investeringsaftrek. De investeringsaftrek werd in het leven geroepen om investeringen in bepaalde sectoren en technologieën te stimuleren. Door de hervorming zou deze aftrek fors verhogen en er zou een systeem komen van versnelde, dubbele afschrijvingen. In wat hierna volgt zal dieper worden ingegaan op het voorgestelde systeem.
Er wordt een driesporensysteem naar voren geschoven, om zo een vereenvoudiging door te voeren. De aftrek zou als volgt worden ingedeeld:
- Een basisaftrek
- Een verhoogde thematische aftrek
- Een technologie-aftrek
Om een dubbele aftrek te vermijden, mogen geen van bovenstaande aftrekken met elkaar gecumuleerd worden.
Bovendien zorgt het voorstel van de Minister ervoor dat bepaalde belastingplichtigen uit het nieuwe systeem worden geweerd:
- De belastingplichtige mag geen achterstallige schulden hebben bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid;
- De belastingplichtige mag niet worden aangemerkt als een onderneming in moeilijkheden op de laatste dag van het belastbaar tijdperk waarin de betrokken vaste activa zijn verkregen of tot stand gebracht;
- Er mag ten aanzien van de belastingplichtige geen bevel tot terugbetaling van staatssteun uitstaan;
- Er mag geen gewestelijke steun zijn of worden aangevraagd (tenzij de maximale steunintensiteit niet wordt overschreden).
Investeringen die gebaseerd zijn op of gebruik maken van fossiele brandstoffen worden uitgesloten van de investeringsaftrek, tenzij ze vallen onder de toegestane investeringen onder de verhoogde thematische of technologie-aftrek, of wanneer er geen economisch vergelijkbaar koolstofemissievrij alternatief beschikbaar is.
Merk ook op dat het voorstel enerzijds een verhoogde aftrek invoert, maar anderzijds van bepaalde bestaande aftrekken wil afstappen. Zo wordt onder andere de afschaffing van de 120% aftrek voor het gebruik van de wagen en de speedpedelec naar voren geschoven. Deze voertuigen zouden in de toekomst wel kunnen genieten van de verhoogde thematische aftrek (emissievrij transport).
De basisaftrek
Ten eerste wordt er voorzien in een basisaftrek. Deze is vergelijkbaar met de huidige gewone aftrek. Deze aftrek bedraagt 10% voor natuurlijke personen en kleine ondernemingen, en is niet toepasbaar voor grote ondernemingen. Om gebruik te kunnen maken van deze aftrek wordt niet voorzien in een bijzondere aanmeldingsprocedure.
Deze aftrek wil belastingplichtigen ondersteunen bij investeringen die nodig zijn in de dagelijkse praktijk van de onderneming en toekomstige voordelen voor de onderneming opleveren.
De verhoogde thematische aftrek
Ten tweede is er de verhoogde thematische aftrek, waarmee de Minister specifieke investeringen wil stimuleren. Deze aftrek zou voor natuurlijke personen en kleine ondernemingen 40% bedragen, en 30% voor grote vennootschappen.
Deze aftrek moet ondernemingen aanzetten om investeringen te doen die een maatschappelijk doel nastreven. In de wet wordt melding gemaakt van de thema’s waarbinnen de investeringen zouden moeten gebeuren. Zo is er sprake van investeringen in efficiënt energieverbruik en hernieuwbare energie, investeringen in emissievrij vervoer en milieuvriendelijke investeringen. Ook digitale investeringen, die voorgaande doelen ondersteunen, zullen kunnen genieten van de aftrek. De lijst van investeringen zal niet worden opgenomen in de wet, maar per KB te worden vastgelegd. De lijst per KB blijft gelden voor een termijn van 5 jaar. In lijn met het vooropgestelde doel zal deze aftrek worden geweigerd wanneer de investering onredelijk schade zou aanbrengen aan de leefomgeving.
Voor investeringen die genieten van de verhoogde thematische aftrek is het ook mogelijk om gebruik te maken van een dubbele lineaire afschrijving. Dit houdt in dat een jaarlijkse afschrijving toegepast kan worden die gelijk is aan tweemaal de normale lineaire afschrijvingsannuïteit op investeringen in vaste activa die op het ogenblik van verkrijging of totstandkoming opgenomen zijn in de lijst van het KB.
De technologie-aftrek
Tot slot er is de technologie-aftrek, die vergelijkbaar is met de huidige verhoogde investeringsaftrek. Deze aftrek wordt toegekend voor investeringen in octrooien en investeringen in milieuvriendelijke O&O. Vaste activa voor onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten en technologieën moeten aantoonbaar een positief effect hebben op het milieu of bedoeld zijn om het negatieve effect van bestaande producten en technologieën op het milieu zoveel mogelijk te beperken. Ook hier zal de aftrek daarom geweigerd worden als een investering onredelijke schade aanbrengt aan het milieu.
De hoogte van de aftrek hangt af van het feit of de aftrek eenmalig, dan wel gespreid zal plaatsvinden. De aftrek bedraagt respectievelijk 13,5% en 20,5%. Bij een gespreide aftrek, zal de aftrek gebeuren parallel aan de afschrijvingsperiode.
