Klassiek dient het merendeel van de VZW’s jaarlijks een aangifte rechtspersonenbelasting in. Onder de rechtspersonenbelasting is de belastingheffing beperkt tot een aantal categorieën van inkomsten, waarbij in de praktijk de roerende en onroerende inkomsten de meest voorkomende zijn. In de meeste gevallen is die belastingheffing voordeliger in vergelijking tot de vennootschapsbelasting.        

De onderwerping aan de rechtspersonenbelasting is in principe voorbehouden voor rechtspersonen die noch een exploitatie voeren, noch winstgevende verrichtingen (andere dan éénmalige of bijkomstige) stellen. Zo komt het geregeld voor dat de fiscus op basis van de beoordeling van de activiteiten en verrichtingen van een VZW oordeelt dat een VZW onder de vennootschapsbelasting dient te worden belast. Die beoordeling is een feitenkwestie en daarover bestaat reeds een uitgebreide casuïstiek en jurisprudentie. 

Onder de oude wetgeving was het een VZW slechts toegestaan commerciële activiteiten uit te voeren als die bijkomstig waren aan het belangeloos doel van de VZW. Die beperking is vervallen onder het nieuw ingevoerde Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV). Een VZW mag nu wel onbeperkt economische activiteiten ontwikkelen en daarmee onder andere ook winst generen.

De enige beperking die het WVV oplegt is dat er door de VZW geen rechtstreekse of onrechtstreekse vermogensvoordelen mogen worden verstrekt aan met de VZW betrokken personen (leden, toegetreden leden, leden van het bestuursorgaan, …), tenzij dat noodzakelijk is om het belangeloos doel te kunnen verwezenlijken. De herdefiniëring van een VZW onder het WVV leidt ertoe dat zij als een onderneming te beschouwen is.  

We merken op dat deze uitbreiding van de toegelaten activiteiten vandaag reeds van toepassing is op bestaande VZW’s die hun statutair doel reeds hebben aangepast, en uiteindelijk vanaf 1 januari 2024 op alle VZW’s.

De fiscale bepalingen hebben daaromtrent geen wijzigingen ondergaan naar aanleiding van de invoering van het WVV. Evenwel zal de herdefiniëring in het WVV mogelijk belangrijke fiscale gevolgen hebben.     

Doordat VZW’s onbeperkt worden toegestaan economische activiteiten uit te oefenen, zal dat met zekerheid tot gevolg hebben dat meer VZW’s onder de toepassing van de vennootschapsbelasting zullen vallen. Daarbij mag er bovendien van worden uitgegaan dat de fiscale administratie meer controles zal uitvoeren om na te gaan of VZW’s wel terecht een aangifte in de rechtspersonenbelasting indienen. Vanuit het standpunt van de VZW zal het belangrijk zijn om het toegepaste fiscale stelsel te onderbouwen en te verantwoorden, en daaromtrent eventueel zekerheid te zoeken door middel van het aanvragen van een fiscale ruling.

Verder is het ook belangrijk ingeval belangrijke economische activiteiten tot ontplooiing komen binnen de schoot van een VZW, na te gaan of die activiteiten niet beter worden ondergebracht in een filiaal van de VZW, zodat het statuut van de rechtspersonenbelasting van de VZW kan worden gevrijwaard.

De wijziging aan de definitie van een VZW onder het WVV brengt zowel een belangrijke opportuniteit (met name de verruiming van de toegelaten activiteiten), alsook een belangrijk risico (met name de onderwerping aan de vennootschapsbelasting) met zich mee.

In dat verband dient bijzondere aandacht uit te gaan naar onder meer:

• de aanpassing van de statuten van de VZW (teneinde deze in overeenstemming te brengen met het WVV);
• de onderbouwing van het fiscaal statuut van de VZW; en
• een eventuele aanpassing van de structuur waarbij bepaalde activiteiten in een apart vehikel worden ondergebracht.

Onze professionals kunnen U begeleiden bij het analyseren en uitwerken van voornoemde onderwerpen binnen uw organisatie, en bij het formuleren van een advies of aanbeveling voor het bestuursorgaan. 

Auteur: Stefaan Vlaminck