De uitbraak van de COVID-19-pandemie stelt heel wat Belgische bedrijven voor grote uitdagingen. De huidige crisis heeft een negatieve impact op talrijke ondernemingen en het einde is nog niet onmiddellijk in zicht.

Sinds donderdag 12 maart 2020 bevindt België zich in de ‘federale fase van het crisisbeheer’. Er werden verschillende maatregelen genomen om de verspreiding van het coronavirus te beperken. De tijdelijke lockdown heeft voor bepaalde sectoren en ondernemingen geleid tot een substantiële terugval van de activiteiten. Andere belangrijke effecten zijn o.a.:

• (Substantiële) daling van de omzet
• Verlies van contracten
• Onderbreking van de productie
• Onbeschikbaarheid van personeel
• Ontslagen

 

Uiteraard zijn er daardoor heel wat gevolgen voor de boekhouding en de jaarrekening van de onderneming evenals de bijhorende verslaggeving door het bestuursorgaan.

In drie delen geven we een overzicht van de mogelijke en verplichte aanpassingen voor jaarrekeningen afgesloten vanaf 31 maart 2020, kortweg de ‘COVID-19-jaarrekening’.

In jaarrekeningen afgesloten vóór 31 maart 2020 worden de gevolgen van COVID-19 pandemie opgenomen als gebeurtenissen na balansdatum. In dat verband verwijzen naar het CBN-advies 2018/8 ‘Gebeurtenissen na afsluitdatum van het boekjaar’ van 9 mei 2018.

Onnodig te melden dat het bestuursorgaan dient rekening te houden met alle relevante informatie die beschikbaar is tot de datum waarop de jaarrekening wordt goedgekeurd.

Er wordt getracht zoveel mogelijk bijzondere aandachtspunten en aanpassingen op te nemen bijkomend aan de gebruikelijke jaarafsluiting, echter zonder exhaustief te willen zijn.

Het doel van een ondernemingsboekhouding is de verrichtingen en activiteiten van de onderneming tot uitdrukking te brengen in de jaarrekening, in het bijzonder haar vermogenstoestand en haar resultaten. Dit impliceert als eerste en fundamentele vereiste dat de boekhouding moet overeenstemmen met de werkelijkheid van de onderneming en dat de daarin opgenomen boekingen de gezamenlijke verrichtingen en feiten uitdrukken die in de boekhouding moeten worden opgenomen en overeenstemmen met de werkelijkheid van de verrichtingen die zij weergeven.

Conform het voorzichtigheidsprincipe in het Belgische boekhoudkundig referentiestelsel moet er rekening worden gehouden met alle kosten en de opbrengsten die betrekking hebben op het boekjaar of op voorgaande boekjaren, ongeacht de dag waarop deze kosten en opbrengsten worden betaald of geïnd, behalve indien de effectieve inning van deze opbrengsten onzeker is.

Het bestuursorgaan van de onderneming bepaalt de regels die gelden voor de waardering van de inventaris rekening houdende met haar eigen kenmerken en bij de vaststelling en toepassing van deze waarderingsregels wordt ervan uitgegaan dat zij haar bedrijf zal voortzetten.

De vastgelegde waarderingsregels moeten van het ene boekjaar op het andere identiek blijven en stelselmatig worden toegepast. Er bestaan 3 mogelijke/verplichte uitzonderingen op deze regel:

• Indien de onderneming al dan niet ingevolge een beslissing tot invereffeningstelling, besluit haar bedrijf stop te zetten of indien, er niet meer kan van worden uitgegaan dat de zij haar bedrijf zal voortzetten, worden de waarderingsregels dienovereenkomstig aangepast.
• Indien in éénmalige uitzonderingsgevallen blijkt dat de toepassing van de wettelijke waarderingsregel niet leidt tot nakoming van het getrouw beeld van de jaarrekening, dan moet daarvan worden afgeweken ten einde te voldoen aan dit getrouw beeld.
• De eerder vastgelegde waarderingsregels worden gewijzigd uit hoofde van belangrijke veranderingen in de activiteiten van de onderneming, in de structuur van haar vermogen of in de economische dan wel technologische omstandigheden, wanneer de vroeger gevolgde waarderingsregels niet langer aan het voorschrift van het getrouw beeld beantwoorden.

 

Bovenstaande afwijkingen worden bij de waarderingsregels in de toelichting vermeld en verantwoord. De geraamde invloed ervan op het vermogen, de financiële positie en het resultaat van de onderneming wordt vermeld bij de waarderingsregels in de toelichting bij de jaarrekening over het boekjaar waarin de afwijkende waarderingsregel voor het eerst wordt toegepast.

Tot slot zijn de waarderingsregels, in overeenstemming met de wettelijke bepalingen, terug te vinden in het notulen- en inventarisboek. Een samenvatting wordt opgenomen in de toelichting van de jaarrekening.

In deel 2 zullen we de verschillende balansposten doorlopen en aangeven waar en welke aanpassingen in de boekhouding en jaarrekening vanaf 31 maart 2020 noodzakelijke zijn. In deel 3 zullen we de beoordeling van de continuïteit behandelen evenals enkele andere belangrijke aandachts-punten.

Auteur: Patrick Valckx