Thay đổi chính trong Chế độ Kế toán Doanh nghiệp Việt Nam

Read in English

Có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2026

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 99/2025/TT-BTC ("Thông tư 99"), đưa ra những cập nhật quan trọng về Chế độ Kế toán Doanh nghiệp Việt Nam, thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC và một số thông tư trước đó. Thông tư 99 có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2026 và áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày 01/01/2026. Sau đây là tóm tắt ngắn gọn về những thay đổi chính được Thông tư 99 đưa ra.

• Thông tư 99 áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện chế độ kế toán theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
• Nhấn mạnh yêu cầu quản trị nội bộ và kiểm soát nội bộ nhằm đảm bảo tuân thủ luật pháp và chế độ kế toán.

• Làm rõ hướng dẫn cho trường hợp doanh nghiệp có thay đổi đơn vị tiền tệ kế toán: số dư các khoản mục trên sổ kế toán và Báo cáo tình hình tài chính phải quy đổi theo tỷ giá mua bán chuyển khoản bình quân của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch.
• Báo cáo tài chính bằng ngoại tệ phải được chuyển đổi ra đồng Việt Nam để công bố ra công chúng và nộp cho các cơ quan có thẩm quyền theo phương pháp chuyển đổi được hướng dẫn rõ thêm.

• Doanh nghiệp có thể tự thiết kế mẫu chứng từ và mẫu sổ kế toán với điều kiện phải tuân thủ Luật Kế toán và doanh nghiệp phải ban hành Quy chế hạch toán kế toán về các nội dung sửa đổi, bổ sung để làm cơ sở thực hiện.
• Các yêu cầu chi tiết về chứng từ, sổ kế toán trong các thông tư trước đây (ví dụ: màu mực, số liên chứng từ…) được loại bỏ.

• Một số tài khoản bị loại bỏ (ví dụ: TK161, TK441, TK611, TK631).
• Các tài khoản mới được bổ sung(ví dụ: TK215 - Tài sản sinh học, TK332 - Phải trả cổ tức, lợi nhuận , TK82112 - Chi phí thuế TNDN bổ sung theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu).
• Một số tài khoản được đổi tên (ví dụ: TK112 đổi từ “Tiền gửi ngân hàng” thành "Tiền gửi không kỳ hạn").
• Doanh nghiệp có thể sửa đổi, bổ sung về tên, số hiệu, kết cấu và nội dung phản ánh của các tài khoản kế toán cho phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất, kinh doanh và yêu cầu quản lý của đơn vị. Khi đó, doanh nghiệp phải ban hành Quy chế hạch toán kế toán về các nội dung sửa đổi, bổ sung để làm cơ sở thực hiện.

• "Bảng cân đối kế toán" được đổi tên thành "Báo cáo tình hình tài chính".
• Yêu cầu áp dụng các mẫu quy định; Doanh nghiệp có thể bổ sung thêm chỉ tiêu và thuyết minh về các nội dung sửa đổi, đồng thời phải đảm bảo tuân thủ Luật kế toán và phải ban hành Quy chế hạch toán kế toán.
• Báo cáo tài chính năm là bắt buộc và phải nộp cho cơ quan có thẩm quyền trong vòng 90 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm; Việc nộp Báo cáo tài chính giữa niên độ và Báo cáo tài chính theo kỳ kế toán khác được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan.
• Làm rõ các yêu cầu đối với Báo cáo tài chính cho kỳ kế toán chuyển tiếp khi thay đổi năm tài chính, bao gồm thuyết minh khả năng so sánh và lý do thay đổi kỳ kế toán.
• Làm rõ tiêu chí phân loại tài sản và nợ phả trả ngắn hạn, với các yêu cầu thuyết minh thông tin chi tiết hơn đối với các khoản mục trên 12 tháng.
• Báo cáo tài chính phải được công khai theo một hoặc một số hình thức để các đối tượng sử dụng có thể tiếp cận, và nếu doanh nghiệp thuộc loại bắt buộc kiểm toán thì báo cáo tài chính công khai phải bao gồm báo cáo kiểm toán.

• Phương pháp chi phí tiêu chuẩn được giới thiệu để tính giá thành hàng tồn kho; Loại bỏ các khái niệm về phương pháp kê khai thường xuyên và phương pháp kiểm kê định kỳ.
• Chi phí sửa chữa, bảo dưỡng định kỳ không được trích trước mà được phân bổ dần sau khi phát sinh; nếu doanh nghiệp đang thực hiện trích trước chi phí sửa chữa lớn TSCĐ mà khi thông tư có hiệu lực việc sửa chữa lớn chưa được tiến hành thì doanh nghiệp không tiếp tục thực hiện việc trích trước.
• Hướng dẫn kế toán chi tiết cho tài sản sinh học, bao gồm phân loại, ghi nhận, đo lường dựa trên giá gốc và dự phòng tổn thất tài sản sinh học.
• Làm rõ hướng dẫn cho hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC), nhấn mạnh bản chất hơn hình thức trong đánh giá liệu có tồn tại đồng kiểm soát.
• Quy định chi tiết cho dự phòng nợ phải thu khó đòi: áp dụng tỷ lệ phần trăm cho các nhóm có tuổi nợ xác định; Cho phép áp dụng phương pháp thay thế nếu hợp lý hơn.
• Làm rõ quy định đối với chi phí chờ phân bổ, chi phí phát hành trái phiếu, cổ phiếu ưu đãi được phân loại là nợ phải trả.

• Thuyết minh bắt buộc đối với các khoản mục báo cáo tài chính quan trọng (ví dụ: tiền và tương đương tiền bị hạn chế sử dụng, tài sản sinh học, BCC, cổ tức phải trả, trái phiếu đã phát hành, các khoản mục cụ thể có giá trị chiếm từ 10% tổng số dư của chỉ tiêu tương ứng trên Báo cáo tài chính).
• Thuyết minh về cơ sở định giá, các giả định và các ước tính quan trọng.
• Thuyết minh thông tin liên quan đến thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu.
• Thuyết minh chi tiết cho các giao dịch mua lại/thanh lý các công ty con và việc đánh giá giả định hoạt động liên tục của Ban giám đốc.

• Việc sử dụng phần mềm kế toán phải tuân theo các yêu cầu chuyên môn, nghiệp vụ nhằm đảm bảo về tính chính xác và trung thực của dữ liệu.
• Việc thay đổi chính sách kế toán do Thông tư 99 được áp dụng theo hướng dẫn cụ thể trong điều khoản chuyển tiếp quy định tại Thông tư (nếu có). Trường hợp Thông tư không hướng dẫn cụ thể, doanh nghiệp thực hiện theo hướng dẫn tại VAS 29.