Yolsuzluklarda İşveren Kusuru Yasası

Bu kapsamda, şirket içi usulsüzlükler ile mücadele etmek için yeterli önlemleri almayan ve çalışanlarının gerçekleştirdiği usulsüzlükler neticesinde menfaat elde eden Birleşik Krallık’ta faaliyet gösteren şirketlere yaptırım uygulanabilecektir. Bu yasa kapsamında şirketlerin, çalışanlarının işlediği dolandırıcılık benzeri eylemlerden dolayı sorumlu tutulabileceği yeni bir suç olan “dolandırıcılığı önleyememe suçu” tanımlanmıştır.

Ekonomik Suç ve Kurumsal Şeffaflık Yasası, şirket yöneticileri ve ortakları için sıkı kimlik doğrulama süreçleri getirerek şirket içi usulsüzlükleri önemli ölçüde azaltmayı hedeflemektedir. Yasa, Birleşik Krallık Şirket Sicil Kurumu’nun (Companies House) şüpheli dosyaları incelemesini ve bunlara itiraz etmesini sağlayarak, İngiltere Şirket Sicil Kurumu’na kayıtlı şirketlerin veri bütünlüğünü ve hesap verebilirliğini artırmayı amaçlamaktadır. Bu önlemler kapsamında, olası dolandırıcılık ve benzeri faaliyetlerin sahte şirketlerin arkasına gizlemesini zorlaşacağı ve böylece genel kurumsal yönetimde şeffaflığın ve güvenin artacağı öngörülmektedir. Artırılmış şeffaflık, ekonomik suçlara ilişkin incelemelerin daha etkili yürütülmesini sağlayacak ve şirketlerin yasalara uyum sürecini hızlandıracaktır.

Yasayla, şirketlerin kurumsal kararı veya iradesi neticesinde olmasa dahi çalışanların yarattığı aşağıdaki durumlardan şirketlerin de sorumlu tutulabileceği anlaşılmaktadır.

Yasaya uygun hareket edebilmeleri için Şirketlerin aşağıdaki önlemleri/iyileştirmeleri gerçekleştirmeleri önerilmektedir:

Yasa kapsamında belirlenen yenilenmiş kimlik doğrulama ve veri saklama hükümlerine uymayan şirketler para cezası ve çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya kalabilecektir. Ayrıca Yasa kapsamında belirlenen şeffaflık hükümlerine aykırı hareket eden şirket yöneticileri ve yetkilileri için cezai sorumluluk doğabileceği de belirtilmiştir.

Yasa kapsamında düzenlenecek para ve hapis cezalarına ilişkin sınırların belirlenme süreci devam etmektedir. Bu nedenle Yasa kapsamında hâlihazırda kesin bir şekilde cezai yaptırımları öngörmek mümkün değildir. Ancak Yasa, belirli düzenleyici kurumlar için para cezalarına ilişkin önceki yasal sınırlamaları kaldırarak, kendi mali cezalarını belirlemelerine olanak sağlamaktadır. Örneğin, Avukatlar Düzenleme Kurumu (Solicitors Regulation Authority) artık ekonomik suçlar için önceden tanımlanmış para sınırlarına bağlı kalmadan para cezası uygulayabilecektir.[1] Ayrıca Yasa’nın atıf yaptığı diğer yasal düzenlemelerden yola çıkarak, Yasa kapsamında suçlu bulunması halinde gerçek kişiler için de 6 aydan başlayarak 10 yıla kadar hapis cezalarının söz konusu olabileceği öngörülmektedir.[2]

Yasa, Birleşik Krallık’ta faaliyet gösteren yabancı şirketleri de kapsamaktadır ve bu şirketlere Birleşik Krallık Şirket Sicil Kurumu’na kayıt olma zorunluluğu getirmektedir. Ayrıca Yasa kapsamında belirlenen düzenlemelere aykırı bir eylemin Birleşik Krallık’ta faaliyet göstermeyen yabancı bir şirket tarafından yapılması durumunda da bu yasa kapsamında yabancı şirketlerin ve yetkililerinin cezalandırılabileceği öngörülmüştür. 2022 yılı itibarı ile Türkiye-Birleşik Krallık dış ticaret hacmi 18,9 Milyar Dolar olarak kaydedilmiştir[1]. Özellikle Birleşik Krallık ile iş yapmakta olan şirketler, "Ekonomik Suç ve Kurumsal Şeffaflık Yasası"nı dikkatle takip etmelidir. Bu yasa, iki ülke arasındaki ticaretin boyutu göz önüne alındığında büyük bir öneme sahip olacaktır. Yasa kapsamında para cezası için bir üst sınır öngörülmemesi sebebiyle, şirketlerin olası yüksek maddi yaptırımlardan kaçınması için gerekli önlemleri alması oldukça önemlidir. Ayrıca, bu Yasa kapsamında yüksek maddi yaptırımların yanı sıra şirketlerin sahte beyanlarla yapılan şirket kayıtlarının iptal edilmesi ve şirketlerin faaliyetlerine son verilmesi gibi daha geniş çaplı yaptırımlar da uygulanabilir. Bu sebeple şirketlerin, bünyesinde meydana gelebilecek usulsüzlüklerden doğacak yaptırım risklerinden kaçınmak amacıyla gerekli önlemleri almaları giderek daha büyük bir zorunluluk haline gelmektedir.