Türkiye Startup Yatırımları 2023

KPMG Türkiye M&A ve 212 ekiplerinin iş birliğiyle Türkiye'deki girişim sermayesi piyasasının karşı karşıya olduğu temel eğilimleri, fırsatları ve zorlukları ortaya koymak amacıyla hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” raporunun 2023 yılı sonuçları açıklandı.

Rapora göre hem küresel risk sermayesi finansmanı hem de toplam işlem sayısı 2023 yılında düşüş yaşarken toplam finansman 531,4 milyar dolardan 344 milyar dolara, işlem sayısı ise 51 bin 894'ten 37 bin 808'e geriledi. Küresel işlem hacmi ve işlem sayısı 2019'dan bu yana en düşük seviyesindeydi. Bu gerilemede; yüksek faiz oranları ve enflasyon gibi makroekonomik zorluklar, devam eden Rusya – Ukrayna savaşı, Orta Doğu’daki yükselen jeopolitik gerginlikler, çıkış işlemlerinin zorlaşması ve startup değerlemelerinde süregelen endişeler belirleyici faktörler olarak öne çıktı. Buna paralel olarak azalan yatırımcı iştahı daha temkinli bir yaklaşım benimsenmesine etki ederek işlem hacminin sınırlı kalmasına sebep oldu.

Dünya genelindeki trende paralel olarak, Türkiye’de de benzer bir tablo gözlemlendi. Toplam yatırım miktarında işlem hacmi bazında düşüşe karşın, Türkiye'deki startup yatırımları toplam işlem sayısı bakımından 2022 yılına kıyasla daha yüksek seviyelere ulaştı. 2022 yılında toplam 277 işlem gerçekleşirken, 2023 yılında bu rakam 297 olarak gerçekleşti. Türkiye’de toplam işlem hacmi 2022’de 1,84 milyar dolar iken, 2023 yılında 497 milyon dolar olarak gerçekleşti. 

• 2023 yılında, satın alma işlemlerinin toplam işlem hacmi 189 milyon dolar, tohum aşama yatırımların ise toplam işlem hacmi 173 milyon dolar seviyesindeydi. Satın alma işlemleri Türkiye'deki girişim ekosistemindeki yatırım hacminin sırasıyla yüzde 38’ini oluştururken, onu yüzde 35 ile tohum aşama işlemler takip etti.
• İşlem sayısı bakımından ise tohum aşaması yatırımları toplam işlemlerin yüzde 82'sini oluşturarak 243 işlem adedi ile öne çıktı. Tohum aşama işlemlerdeki bu artışın nedeni risk sermayelerinin (VC) ve kurumsal risk sermayelerinin (CVC) yanı sıra, bireysel yatırımcılar ve kitle fonlama platformlarının da tohum aşama işlemlere olan ilgisiydi.
• İşlem sayısı bakımından; oyun dikeyi 30 işlem ile devam eden güçlü ivmesini sürdürdü. Hizmet olarak yazılım (SaaS), fintech, yapay zekâ, pazaryeri, enerji, e-ticaret hizmet sağlayıcılığı ve sağlık teknolojileri işlem adedi bazında 10’dan fazla işlem ile önde gelen diğer dikeyler oldu. SaaS dikeyi yaklaşık 128 milyon dolar ile en yüksek işlem hacmine sahip dikey oldu.
• Önde gelen SaaS şirketlerinden Insider, Katar Yatırım Otoritesi liderliğindeki yatırımcılardan 105 milyon dolar yatırım alarak ileri aşama yatırım turunu tamamladı. Bu tur ile birlikte Insider'ın önümüzdeki yıllarda yeni satın almalarla global ayak izini arttırarak portföyünü daha da sağlamlaştırması bekleniyor.
• 2023 yılında Türkiye startup ekosisteminde halka arz işlemleri dikkat çekti. Eylül 2023'te, bebek ve çocuk ürünleri alanında önde gelen bir şirket olan E-bebek'in yüzde 25'i halka açılarak 69,5 milyon dolar toplandı. Yenilikçi bir mobilite şirketi olan Martı, Nasdaq'ta bir SPAC aracılığıyla halka arzını tamamladı ve yüzde 38 hisse karşılığında 60 milyon dolar toplamayı başardı. Ayrıca, Mackolik Ocak 2023'te halka arz yoluyla 17,2 milyon dolar topladı.
• GetirFinans ve Türkiye bankacılık sektörünün önde gelen oyuncularından İş Bankası, stratejik iş birliklerini Ekim 2023 itibariyle duyurdu. Hizmet bankacılığı modelinde faaliyet gösterecek olan GetirFinans, yüzde 20 hisse karşılığında İş Bankası'ndan 50 milyon dolar yatırım alarak son çeyreğin en büyük işlemi olarak öne çıktı.
• Alfa Solar Enerji, inorganik büyüme stratejisi kapsamında Inavitas'ın yüzde 30 hissesini Kasım 2023’te 12,5 milyon dolar karşılığında satın aldı.
• 2023'ün son çeyreğinde öne çıkan diğer işlemlerinden bir diğeri ise Link Bilgisayar'ın yüzde 66’lık hissesinin Re-Pie, Bulls Yatırım Holding ve Lydia Yatırım Holding tarafından Aralık ayında 8 milyon dolar karşılığında satın alınması oldu.