CBDC Nedir?
En basit ifadelerle, Merkez Bankası Dijital Para Birimi “CBDC”, bir ülkenin fiyat para biriminin (merkez bankası tarafından ihraç edilen para) dijital versiyonudur. CBDC’ler genellikle bir hükümet tarafından verilen ve düzenlenen, bir merkez bankası tarafından yönetilen merkezi bir otorite tarafından ihraç edilen dijital varlıklardır. Bitcoin gibi merkezi olmayan kripto paralardan farklı olarak, CBDC’ler merkezi, devlete ait ve yasal ödeme araçlarıdır.
CBDC Modellerinin Yelpazesi
Dünyada, merkez bankaları doğrudan ve dolaylı ihraç çerçevelerine kadar çeşitli CBDC modellerini deneme aşamasındadır. Doğrudan ihraç tarafında, Doğu Karayip adalarında olduğu gibi, merkez bankası birincil finansal kurum olarak konumlandırılmaktadır, böylece kullanıcılar, hesaplarını doğrudan merkez bankası üzerinden açabilmektedirler. Bu, merkez bankasını, tüketici işleriyle doğrudan ilgilenen birincil finans kurumu olarak konumlandırır. Doğrudan ihraç modeline örnek olarak, Doğu Karayip adalarında yapılan “DCash” projesi gösterilebilir.
Dolaylı ihraç tarafında ise, Çin ve Nijerya’da olduğu gibi, CBDC’ler ticari bankaların aracı olarak hareket ettiği üçüncü taraf platformlara ihraç edilmektedir. Ticari bankalar, CBDC’leri dağıtarak uzlaşma acenteleri haline gelir ve AML/KYC gibi operasyonel konulardan sorumluluk alır. Bu örnekler arasında, her birinin kendi avantajları, fırsatları ve zorlukları olan birçok farklı model bulunmaktadır. Dolaylı ihraç modeline örnek olarak; Çin’in “e-CNY” ve Nijerya’nın “eNaira” projeleri gösterilebilir.
İşletmeler ve Ticari Bankalar Üzerindeki Etki
CBDC’ler ödemeleri basitleştirmekte, işlem maliyetlerini (özellikle sınır ötesi ticaret için) azaltmakta ve şu anda hizmet alamayan nüfusa finansal hizmetler sunmaktadır. Ancak, aynı zamanda mevcut ödeme sistemlerinde maliyetli ve karmaşık değişikliklere neden olabilir ve siber saldırılar, dolandırıcılık gibi riskleri de beraberinde getirebilir. Bunun yanı sıra, doğrudan dijital işlemler için bir yol sunan CBDC modelleri, ticari bankaların geleneksel aracı rolünü sınırlayabilir.
Bunun sonucunda da, bankalar arasında müşteri sadakatini artıran değerli ürünler ve hizmetler sunma konusundaki rekabet zedelenebilir. Bu da, CBDC’lerin bankaların uzun vadeli karlılığı üzerindeki etkisi hakkında daha büyük sorunları gündeme getirebilir. Diğer yandan, CBDC’ler mevcut bankacılık kanalları üzerinden çalışacak şekilde tasarlanmışsa, bankalar için yönetilecek yeni bir ürün haline gelebilir ve bu da yeni gelir kaynakları doğurabilir.
CBDC Geleceğine Hazırlık
Fırsatlar ve Riskler
CBDC’lerin önemli avantajlarından biri; ödemeleri daha verimli hale getirme ve uzlaşma sürelerini azaltma potansiyelleridir. Merkez bankalarına maliyet tasarrufu fırsatları sunmaktadırlar ve para politikası üzerinde daha iyi kontrol sağlayabilmektedirler.
Tüketiciler ve işletmeler için, nakit paraya karşı risk içermeyen dijital alternatif sunmaktadırlar. Finansal hizmetlerin kullanımı kolaylaşacağından hizmet alamayan bölgelerde hizmetlere erişimi sağlayabilmektedirler.
Ancak CBDC’lerin bazı olumsuz yönleri de bulunmaktadır. İstenen etkiyi almak için yaygın kullanıma ihtiyaç duyulmaktadır, tüketicilerin ve satıcıların CBDC’leri kullanmaya ve kabul etmeye istekli olmaları gerekmektedir. Ayrıca bankaların, yeni risklere karşı teknolojik yatırımları yapmaları gerekmektedir.
“Güvenlik” ve “Verilerin Korunması” merkez bankaları için kritik konulardır ve CBDC’ler vergilendirmeyi basitleştirebilirken, denetimi zorlaştırabilecek düzenleyici zorluklar ortaya çıkarabilir.
Dünyadaki mevcut eğilim Toptan Sınır Ötesi CBDC’lere yönelik olsa da, merkezi ve ticari bankaların ele alması gereken önemli noktalar bulunmaktadır. Bu noktalar, hukuki ve düzenleyici düşüncelerden, para politikası ve finansal istikrara olan etkilere kadar çeşitlilik göstermektedir.
İletişime geçin
KPMG Türkiye olarak, benzersiz yenilikçi bakış açımız ve geniş sektörel deneyimlerimizle, ülkemiz genelindeki dijitalleşme çabalarına öncülük ediyoruz. Sürdürdüğümüz özgün stratejik yaklaşımımızla iş dünyasına değer katmayı hedefliyoruz.
KPMG size nasıl yardımcı olabilir?
KPMG olarak, merkezi banka dijital paralarının (CBDC'ler) uygulanmasıyla ilgili müşterilerimize stratejik vizyon oluşturma, kullanım durumlarını belirleme, altyapı hazırlığı, sistem güvenliği, yetenek geliştirme ve sistem uyumu ile etkileşim konularında destek sağlıyoruz. Bölgelerarası eğilimler, kullanıcı davranışları ve risk-karşı fırsatların müşterilerimizin stratejik hedefleriyle uyumlu olması için bilgi ve deneyim sunuyoruz. Ayrıca, güçlü güvenlik önlemleri, altyapı değişiklikleri, iç ekip işbirliği ve müşterilerin CBDC'leri nasıl kullanabileceğini öngörmek gibi konularda rehberlik ederek başarılı bir uygulama için gereken yönlendirmeleri sağlıyoruz.
Dijital Para Devrimi: CBDC
Bizimle İletişime Geçin
Fintech & Digital Finance Newsletter
En Güncel Finans Bilgileri Gelen Kutunuzda
Bize ulaşın
- Ofis adreslerini bul kpmg.findOfficeLocations
- kpmg.emailUs
- Sosyal Medya @KPMG kpmg.socialMedia