22 maja 2025 roku Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt ustawy nowelizującej Kodeks pracy, wprowadzający istotne zmiany w zasadach liczenia stażu pracy. Celem projektowanych zmian jest ujednolicenie i uproszczenie zasad naliczania stażu pracy, który wpływa na szereg uprawnień pracowniczych wynikających z Kodeksu pracy – np. takich jak wymiar urlopu.
W jaki sposób mają się zmienić zasady liczenia stażu pracy?
Od prawie roku trwają intensywne prace legislacyjne nad projektem ustawy dotyczącym zasad naliczania stażu pracy. Nowelizacja przewiduje istotne zmiany, które mają ujednolicić sposób obliczania stażu pracy dla celów nabywania uprawnień wynikających z Kodeksu pracy. Obecnie w polskim porządku prawnym nie istnieje spójna definicja stażu pracy, co powoduje znaczne rozbieżności interpretacyjne.
Projekt zakłada, że do stażu pracy będą wliczane także okresy współpracy na podstawie umów zlecenia oraz prowadzenia działalności gospodarczej. To odpowiedź na dynamiczne zmiany na rynku pracy i rosnącą liczbę osób pracujących poza klasycznym stosunkiem pracy. Zmiany mogą objąć setki tysięcy osób, które dotychczas nie miały możliwości zaliczania swojego doświadczenia zawodowego do stażu pracy. Choć projekt ustawy może jeszcze ulec korektom w toku prac parlamentarnych, kierunek zmian jest już jasno określony.
Jak będziemy liczyć staż pracy według projektowanych przepisów?
Zgodnie z najnowszym projektem ustawy, do stażu pracy mają być zaliczane pod warunkiem, że stanowiły tytuł do ubezpieczeń społecznych, następujące okresy wykonywania i prowadzenia działalności:
1. Okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej
– w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za które zostały opłacone składki na wskazane wyżej ubezpieczenia.
2. Okresy współpracy z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą
– o ile od współpracy odprowadzane były składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.
3. Okresy wykonywania umów cywilnoprawnych
– w szczególności: umowy zlecenia i inne umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu, umowy agencyjnej, oraz współpracy z osobą wykonującą ww. umowy – pod warunkiem objęcia ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym.
4. Okresy członkostwa w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych oraz spółdzielniach kółek rolniczych,
w których osoby te podlegały ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu.
5. Okresy aktywności nieobjętej ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym, jeżeli:
dotyczą działalności wskazanej w pkt 1–4 i są należycie udokumentowane, obejmują prowadzenie działalności gospodarczej na zasadach określonych w ustawie – Prawo przedsiębiorców.
6. Okresy zawieszenia działalności gospodarczej
– w sytuacji jej zawieszenia w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pod warunkiem opłacenia składek emerytalnych i rentowych.
7. Okresy wykonywania pracy za granicą –
w ramach świadczonej pracy zarobkowej na rzecz zagranicznego pracodawcy, o ile okres ten został należycie udokumentowany.
8. Inne okresy służby publicznej
– obejmujące służbę w: Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Marszałkowskiej oraz Służbie Celno-Skarbowej – w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Okresy wykonywania pracy na rzecz danego pracodawcy – w ramach punktów 1 – 5 oraz 7 będą zaliczane do stażu pracy pod warunkiem, że praca ta była świadczona na rzecz tego konkretnego pracodawcy.
Okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, okresy współpracy z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, okresy zawieszenia działalności gospodarczej, czy okresy wykonywania umów cywilnoprawnych, umów członkostwa, jak i również okresy bez ubezpieczeń emerytalnych i rentowych mają być potwierdzane zaświadczeniami wydanymi przez ZUS. Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia będzie mógł być złożony w postaci elektronicznej za pomocą systemu informatycznego ZUS.
Kiedy zmiany wejdą w życie?
Planowany termin wejścia w życie nowych zasad liczenia stażu pracy to 1 stycznia 2026 roku. Projekt ustawy dalej jest na początku ścieżki legislacyjnej. Ostateczny termin może więc jeszcze ulec zmianie.
Przepisy wprowadzające - czyli jak stosować nowe zasady liczenia stażu pracy?
Projekt ustawy zawiera także przepisy przejściowe, których celem jest określenie, w jaki sposób nowe regulacje mają być stosowane od momentu ich wejścia w życie.
Zgodnie z projektem, jeżeli w momencie wejścia w życie ustawy pracownik będzie już miał wręczone wypowiedzenie umowy o pracę (i będzie biegł okres wypowiedzenia) – niezależnie od tego, czy z inicjatywy pracodawcy, czy pracownika – nowe przepisy nie wpłyną na długość okresu wypowiedzenia.
Projekt przewiduje też, że jeżeli procedura naboru na dane stanowisko została wszczęta przed 1 stycznia 2026 roku i nie została jeszcze zakończona, to w takim przypadku rozszerzony katalog okresów zatrudnienia wliczanych do stażu pracy (na podstawie projektu ustawy) nie znajdzie zastosowania.
