Wciąż niewielu podatników korzysta z ulgi na robotyzację, a jej zastosowanie przyczynia się do znacznego ograniczenia zobowiązania podatkowego.
Ulga na robotyzację stanowi także ciekawą alternatywę dla dotacji na robotyzację dla tych podatników, którzy zainwestowali w robotyzację zakładów przemysłowych w poprzednich latach przez co nie zdołali uzyskać stosownego wsparcia dotacyjnego na wskazane wydatki. Nie wymaga ona również przygotowania sformalizowanej dokumentacji, ewidencji itp., konieczne jest jednak wykazanie (na wypadek ewentualnej kontroli podatkowej) spełnienia przesłanek do skorzystania z ulgi. Jakie są to przesłanki i jak są one rozumiane przez organy podatkowe – tego dowiecie się z niniejszego artykułu.
Ulga na robotyzację w praktyce: definicja robota przemysłowego w ujęciu organów podatkowych
Ulga na robotyzację to stosunkowo nowy instrument obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. i umożliwia dodatkowe odliczenia 50% wydatków na robotyzację poniesionych w latach 2022-2026.
Kosztami podlegającymi dodatkowemu odliczeniu mogą być przede wszystkim wydatki na nabycie lub leasing wyłącznie nowych robotów przemysłowych i maszyn z nimi powiązanych, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do uruchomienia i oddania do używania robota czy wydatki na usługi szkoleniowych dot. tych robotów czy maszyn.
Przez robota przemysłowego rozumie się automatycznie sterowaną, programowalną, wielozadaniową i stacjonarną lub mobilną maszynę, o co najmniej 3 stopniach swobody, posiadającą właściwości manipulacyjne bądź lokomocyjne dla zastosowań przemysłowych, która spełnia łącznie następujące warunki:
- wymienia dane w formie cyfrowej z urządzeniami sterującymi i diagnostycznymi lub monitorującymi w celu zdalnego: sterowania, programowania, monitorowania lub diagnozowania;
- jest połączona z systemami teleinformatycznymi, usprawniającymi procesy produkcyjne podatnika, w szczególności z systemami zarządzania produkcją, planowania lub projektowania produktów;
- jest monitorowana za pomocą czujników, kamer lub innych podobnych urządzeń;
- jest zintegrowana z innymi maszynami w cyklu produkcyjnym podatnika.
Zatem, z punktu widzenia możliwości skorzystania z ulgi na robotyzację kluczowa jest właściwa identyfikacja maszyn pod kątem spełniania w/w definicji robota przemysłowego. Z uwagi na nieostry charakter definicji niezmiernie istotna jest analiza wypracowanego podejścia przez organy podatkowego na bazie wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) interpretacji indywidualnych.
Robot przemysłowy okiem organów podatkowych
Poniżej przeanalizowaliśmy podejście organów w zakresie części cech charakteryzujących robota przemysłowego, niemniej jednak, aby uznać maszynę za robota przemysłowego niezbędne jest przeprowadzenie każdorazowo wnikliwej analizy pod kątem spełnienia wszystkich przesłanek wskazanych w Ustawie CIT. W tym przypadku konieczne jest połączenie wiedzy technicznej w przedmiocie funkcjonowania robota z wiedzą podatkową w zakresie sposobu interpretowania pojęć użytych w Ustawie CIT. Niestety nie zawsze pojęcia techniczne będą tożsame z nomenklaturą podatkową.
1. Przemysłowy, czyli jaki?
Przez robota przemysłowego rozumie się maszynę „dla zastosowań przemysłowych”. Restrykcyjne podejście organów podatkowych każe ograniczyć maszyny „dla zastosowań przemysłowych” tylko do maszyn przeznaczonych do „bezpośredniej produkcji”, rozumianej jako wąski etap wytwarzania towaru. Przyjmując takie podejście, roboty wykorzystywane do celów magazynowych, logistycznych czy też przy konfekcjonowaniu produktów nie będą spełniały definicji robota przemysłowego.
Natomiast w ocenie sądów administracyjnych pojęcie to należy odnosić do produkcji towarów, rozumianej jako cały proces produkcyjny, czyli również np. etap pakowania i przygotowania do sprzedaży będący końcowym etapem produkcji (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Gliwicach z dnia 12 lipca 2023 r. sygn. I SA/Gl 119/23, interpretacja indywidualna DKIS z dnia 1 września 2023 r. nr 0111-KDIB2-1.4010.264.2023.1.DD, z dnia 18 lipca 2023 r. nr 0114-KDIP2-1.4010.339.2023.1.KW). Niemniej w zakresie maszyn wykorzystywanych w procesie logistyczno-magazynowym podejście sądów i organów jest zbieżne: zarówno sądy administracyjne, jak i organy nie chcą uznać tych robotów za mające zastosowanie przemysłowe (por. wyrok WSA w Łodzi z dnia 6 grudnia 2023 r. sygn. I SA/Łd 801/23, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 24 maja 2023 r. sygn. I SA/Po 52/23).
2. Maszyna w leasingu zwrotnym jest nowa czy używana?
Na pytanie, czy robot przemysłowy leasingowany w ramach tzw. leasingu zwrotnego jest robotem nowym czy używanym, może być ciężko znaleźć jednoznaczną odpowiedź, gdyż nawet sam DKIS ma w tym zakresie podzielone zdanie.
Z jednej strony DKIS uważa, że okoliczność zbycia maszyny leasingodawcy, a następnie zawarcie umowy na korzystanie z niej na podstawie umowy leasingu pozbawia ją cechy „fabrycznej nowości”, co w konsekwencji odbiera podatnikom prawo do rozpoznania kosztów wynikających z takiej umowy w kosztach kwalifikowanych ulgi na robotyzację (por. interpretacja indywidualna DKIS z dnia 30 grudnia 2022 r. nr 0114-KDIP2-1.4010.72.2022.3.MW/MR oraz z dnia 29 grudnia 2022 r. nr 0114-KDIP2-1.4010.73.2022.4.MW/KS).
A z drugiej (i to tego samego dnia) wskazuje, że odpisy amortyzacyjne dokonywane od maszyny oraz odsetkowa część raty leasingowej z tytułu korzystania z maszyny w ramach zawartej umowy leasingu finansowego zwrotnego zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w latach 2022-2026, będą stanowiły koszty uzyskania przychodu poniesione na robotyzację w rozumieniu odpowiednio art. 38eb ust. 2 pkt 1 lit. a oraz pkt 4 Ustawy CIT (por. interpretacja indywidualna DKIS z dnia 29 grudnia 2022 r. nr 0111-KDIB1-1.4010.492.2022.2.AW oraz z dnia 25 lipca 2023 r. nr 0111-KDIB1-1.4010.325.2023.2.SG).
3. Na jaką skalę konieczna jest wymiana danych w formie cyfrowej?
Do spełnienia przesłanki wymiany danych w formie cyfrowej z urządzeniami sterującymi i diagnostycznymi lub monitorującymi w celu zdalnego: sterowania, programowania, monitorowania lub diagnozowania wystarczającym jest wymienianie danych w formie cyfrowej pomiędzy wewnętrznymi urządzeniami maszyny, np. panelem sterującym (sterownikiem) i ramieniem robota:
- w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 22.12.2022 r. nr 0111-KDIB1-2.4010.652.2022.1.DP organ uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy twierdzącego, że maszyny, które „wymieniają dane w formie cyfrowej pomiędzy urządzeniami, które są w niej zabudowane, między innymi: ramiona robocze, stół wejściowy, projektor, układ bezpieczeństwa (sterownik i kurtyny), blok (…). Wszystkie te uprzedzenia przesyłają do sterownika dane, tam są one zbierane i przetwarzane. Ma to na celu zdalne sterowanie, programowanie i monitorowanie poszczególnych urządzeń wchodzących w skład Maszyn” spełniają definicję robota przemysłowego;
- w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 29.12.2022 r. nr 0111-KDIB1-1.4010.492.2022.2.AW organ zgodził się na kwalifikację maszyny jako robota przemysłowego opisanego w następujący sposób: „maszyna, o której mowa we wniosku, wymienia dane w formie cyfrowej z urządzeniami diagnostycznymi lub monitorującymi (Przepływ azotu; temperaturę cyny w tyglu; moc pompy do regulacji wysokości fali lutowniczej; moc promienników do podgrzewania płyt PCB; czas cyklu pracy; kontrola typu narzędzia; ocena jakości fali lutowniczej) w celu zdalnego: sterowania, programowania, monitorowania lub diagnozowania.”.
