Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przedstawiło projekt ustawy implementującej regulacje dyrektywy nr 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (tzw. dyrektywa work-life balance) do polskiego porządku prawnego. Jednym z założeń wspomnianej dyrektywy jest wydłużenie urlopu rodzicielskiego.
Dyrektywa nr 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (tzw. dyrektywa work-life balance) określa minimalne wymagania dotyczące urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego i urlopu opiekuńczego oraz elastycznej organizacji pracy dla pracowników będących rodzicami lub opiekunami.
Podstawowym założeniem implementowanej dyrektywy jest przyczynienie się do wyrównania praw kobiet i mężczyzn w zakresie uprawnień rodzicielskich oraz obecności na rynku pracy.
Zmiany wprowadzone w projekcie ustawy zakładają wydłużenie urlopu rodzicielskiego do:
a) 41 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
b) 43 tygodni – w przypadku ciąży mnogiej.
Wydłużenie urlopu rodzicielskiego o 9 tygodni zostało obwarowane jednak pewnymi wytycznymi. Przede wszystkim zarówno matka, jak i ojciec dziecka zyskają prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, których nie będzie można przenieść na drugiego rodzica. Pozostała część urlopu, tj. odpowiednio 32 bądź 34 tygodnie może zostać podzielona pomiędzy oboje rodziców lub zostać wykorzystana przez jednego z nich. Takie rozwiązanie ma doprowadzić do aktywizacji ojców w zakresie korzystania z urlopu rodzicielskiego i ułatwić kobietom powrót do aktywności zawodowej, przy jednoczesnym wyrównaniu ich szans na rynku pracy.
Odrębnie, wymiar urlopu rodzicielskiego ulegnie wydłużeniu również w przypadku przysposobienia dziecka i wyniesie odpowiednio:
a) 43 tygodnie – w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka,
b) 41 tygodni – w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
c) 38 tygodni – w przypadku przyjęcia na wychowanie dziecka poniżej 7 roku życia (a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, poniżej 10 roku życia) po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze 9 tygodni.
Urlop rodzicielski będzie mógł zostać, tak jak dotychczas, wykorzystany jednorazowo lub w częściach, przy czym nowelizacja zakłada możliwość udzielenia urlopu rodzicielskiego w maksymalnie 5 częściach (do tej pory istniała możliwość udzielenia urlopu rodzicielskiego w nie więcej niż 4 częściach). Urlop rodzicielski, tak jak i do tej pory, będzie udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego.
Urlop rodzicielski należy również w dalszym ciągu wykorzystać do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia.
Dodatkowy urlop opiekuńczy
Dodatkowo projekt nowelizacji wprowadza nowy typ urlopu - tzw. urlop opiekuńczy. Dzięki temu pracownik będzie mógł skorzystać z maksymalnie pięciu dni wolnego w celu opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, przy czym za członka rodziny uważa się syna, córkę, matkę, ojca oraz małżonka. Pracownik korzystający z przewidzianego uprawnienia nie zachowa jednak prawa do wynagrodzenia za czas tego urlopu.
Ponadto przewiduje się także wprowadzenie dodatkowego zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej. Wolne w wymiarze dwóch dni lub 16 godzin w roku będzie można wykorzystać w pilnych sprawach, spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Odmiennie niż w przypadku urlopu opiekuńczego, pracownik zachowa za ten czas prawo do 50% wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego.
Pragniemy zaznaczyć, iż propozycja powyższych rozwiązań znajdujących się w projekcie ustawy nie ma charakteru ostatecznego. Są to wstępne założenia, które mogą ulec modyfikacjom w toku procesu legislacyjnego.
Będziemy na bieżąco informować Państwa o pracach związanych z wprowadzeniem omawianych przepisów do Kodeksu pracy.
Autorki: Renata Kulpa, Paulina Ryndak
