Rozporządzenie o stanie epidemii a prawo pracy Rozporządzenie o stanie epidemii a prawo pracy

Rozporządzenie wprowadzające stan epidemii na obszarze Rzeczypospolitej zostało wydane na  podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.  Są to kolejne działania podejmowane przez organy państwowe, które mają na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się i zachorowania na koronawirusa.  

Poniżej przedstawiamy najważniejsze aspekty Rozporządzenia w kontekście prawa pracy.

Kwarantanna po powrocie do kraju

Przepisy Rozporządzenia wprowadzają szczegółowe uregulowania w zakresie wprowadzonej obowiązkowej 14 dniowej kwarantanny dla osób przekraczających granicę Rzeczypospolitej.  W okresie trwania na obszarze Rzeczypospolitej stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, trwającym od dnia 20 marca 2020 roku do odwołania, osoby, które przekraczają granicę Rzeczypospolitej w celu udania się do miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium rzeczypospolitej, powinny:

1. przekazać funkcjonariuszom Straży Granicznej informacje o adresie miejsca zamieszkania lub pobytu, w którym dana osoba będzie odbywać obowiązkową kwarantannę oraz numer telefonu kontaktowego,
2. następnie odbyć 14 dniową kwarantannę w miejscu zgłoszonym Straży Granicznej.

Funkcjonariusze Straży Granicznej przekazują otrzymane informacje organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej (w postaci elektronicznej i w postaci papierowej).

Do jakich osób nie ma zastosowania obowiązkowa kwarantanna po powrocie do kraju?

Rozporządzenie wyłącza obowiązek odbywania obowiązkowej kwarantanny przez osoby wykonujące czynności zawodowe m.in.:

1. w Rzeczypospolitej Polskiej lub państwie sąsiadującym przez osobę wykonującą czynności zawodowe w tych państwach,

2. przez załogę statku w rozumieniu przepisów o bezpieczeństwie morskim lub załogę statku powietrznego w rozumieniu ustawy Prawo lotnicze,

3. przez kierowców wykonujących przewóz drogowy w ramach międzynarodowego transportu drogowego lub między-narodowego transportu kombinowanego w rozumieniu przepisów o transporcie drogowym,

4. przez kierowców wykonujących przewóz drogowy w ramach międzynarodowego transportu drogowego lub między-narodowego transportu kombinowanego w rozumieniu przepisów o transporcie drogowym, powracających z zagranicy innymi środkami transportu niż pojazd, którym jest wykonywany transport drogowy:

• w celu odbioru odpoczynku, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w rozumieniu przepisów unijnych,
• po odebraniu za granicą odpoczynku, o którym mowa w przepisach unijnych, oraz po przerwie w świadczeniu pracy w okolicznościach wskazanych  w ustawie o czasie pracy kierowców.

Obowiązek informacyjny osób świadczących pracę

Zgodnie z przepisami Rozporządzenia, osoba, która odbywa obowiązkową kwarantannę w związku z przekroczeniem granicy ma obowiązek poinformować pracodawcę o tym fakcie. Pracownik musi przekazać informację o odbywaniu obowiązkowej kwarantanny za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez telefon.

Prawo do wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego dla osoby świadczącej pracę w związku z odbywaniem obowiązkowej kwarantanny po powrocie do kraju

Rozporządzenie reguluje również kwestię prawa do wynagrodzenia chorobowego, jak i zasiłku chorobowego za czas obowiązkowej kwarantanny po powrocie do kraju trwającej 14 dni.

Przepisy Rozporządzenia stanowią, iż takiej osobie  za okres odbywania kwarantanny przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy lub świadczenie pieniężne z tytułu choroby określonej w odrębnych przepisach. Rozporządzenie nakłada jednak na taką osobę obowiązek dostarczenia pracodawcy lub podmiotowi zobowiązanemu do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby pisemne oświadczenie potwierdzające odbycie obowiązkowej kwarantanny. Oświadczenie to można złożyć za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Następnie płatnik składek, który nie jest obowiązany do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni, przekazuje takie oświadczenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Oświadczenie, zgodnie z przepisami Rozporządzenia, stanowi dowód usprawiedliwiający nieobecność w pracy w okresie odbywania obowiązkowej kwarantanny w  związku z powrotem do kraju.

Przepisy Rozporządzenia wskazują na konieczne elementy takiego oświadczenia. Oświadczenie osoby świadczącej pracę o odbywaniu obowiązkowej kwarantanny w związku z powrotem do kraju powinno zawierać:

1. dane osoby, która odbyła obowiązkową kwarantannę:

• imię i nazwisko,
• numer PESEL, jeżeli go posiada,
• serię i numer paszportu, jeżeli był okazywany Straży Granicznej w ramach kontroli,

2. dzień rozpoczęcia oraz zakończenia odbywania obowiązkowej kwarantanny,

3. podpis osoby, która odbyła obowiązkową kwarantannę.

Prawo do kontroli treści oświadczenia składanego przez osobę świadczącą pracę

Przepisy Rozporządzenia przewidują, iż pracodawcy oraz podmioty zobowiązane do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby mają prawo do kontroli oświadczenia złożonego przez osobę świadczącą pracę w związku z odbywaniem obowiązkowej kwarantanny po powrocie do kraju.

W celu weryfikacji danych zawartych w tym oświadczeniu pracodawca lub podmiot zobowiązany do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby ma możliwość wystąpienia do właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Wystąpienie to wymaga uzasadnienia.

Ograniczenia funkcjonowania określonych instytucji i zakładów pracy

Warto również wspomnieć, iż przepisy Rozporządzenia zawierają także  postanowienia dotyczące ograniczenia funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy. W okresie trwania stanu epidemii, tj. od dnia 20 marca 2020 roku do odwołania, wprowadzono czasowe ograniczenia polegające na:

1. na całkowitym zakazie prowadzenia działalności gospodarczej w stosunku do:

a. prowadzenia przez przedsiębiorców oraz przez inne podmioty, działalności:

• polegającej na przygotowywaniu i podawaniu posiłków i napojów gościom siedzącym przy stołach lub gościom dokonującym własnego wyboru potraw z wystawionego menu, spożywanych na miejscu, z wyłączeniem realizacji usług polegających na przygotowywaniu i podawaniu żywności na wynos lub jej przygotowywaniu i dostarczaniu oraz działalności restauracyjnej lub barowej prowadzonej w środkach transportu, wykonywanej przez oddzielne jednostki,

• związanej z organizacją, promocją lub zarządzaniem imprezami, takimi jak targi, wystawy, kongresy, konferencje, spotkania, włączając działalności polegające na zarządzaniu i dostarczaniu pracowników do obsługi terenów i obiektów, w których te imprezy mają miejsce,

• twórczej związanej z wszelkimi zbiorowymi formami kultury i rozrywki,

• związanej ze sportem, rozrywkowej i rekreacyjnej w szczególności polegającej na prowadzeniu miejsc spotkań, klubów, w tym klubów tanecznych i klubów nocnych oraz basenów, siłowni, klubów fitness,

• związanej z projekcją filmów lub nagrań wideo w kinach, na otwartym powietrzu lub w pozostałych miejscach oraz działalności klubów filmowych,

• związanej z konsumpcją i podawaniem napojów,

• związanej z prowadzeniem kasyn, z wyłączeniem kasyn internetowych,

b. w stosunku do działalności bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałej działalności związanej z kulturą,

c. w stosunku do prowadzenia sprzedaży w obiektach handlowych o powierzchni powyżej 2000 m2 w zakresie:

• handlu detalicznego przez najemców powierzchni handlowej, których przeważająca działalność polega na handlu wyrobami tekstylnymi, wyrobami odzieżowymi, obuwiem i wyrobami skórzanymi, meblami i sprzętem oświetleniowym, a także artykułami piśmiennymi i księgarskimi oraz sprzętem radiowo-telewizyjnym i sprzętem gospodarstwa domowego,

• prowadzenia działalności gastronomicznej i rozrywkowej.

2. na nieudzielaniu pacjentom świadczeń opieki zdrowotnej w stosunku do prowadzenia działalności w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego,

3. na konieczności zapewnienia, aby w trakcie sprawowania kultu religijnego na danym terenie lub obiekcie znajdowało się łącznie, zarówno na wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń, nie więcej niż 50 osób, wliczając w to uczestników i osoby sprawujące kult religijny w stosunku do sprawowania kultu religijnego w miejscach publicznych, w tym w budynkach i innych obiektach kultu religijnego.

Przepisy Rozporządzenia przewidują, iż od 21 marca 2020 roku do odwołania w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 dopuszczalny będzie handel detaliczny dla najemców, których przeważająca działalność polega na sprzedaży:

1. żywności,
2. produktów kosmetycznych,
3. artykułów toaletowych,
4. środków czystości,
5. produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
6. środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego,
7. gazet,
8. artykułów budowalnych lub remontowych,
9. artykułów dla zwierząt domowych oraz
10. paliw,

oraz będzie dopuszczalna działalność placówek medycznych, bankowych, ubezpieczeniowych, pocztowych, pralniczych lub gastronomicznych polegających jedynie na przygotowaniu i dostarczaniu żywności.

Będziemy informować Państwa o dalszym procedowaniu w odniesieniu do Specustawy jak i ewentualnych dalszych wytycznych dla pracowników w związku z wirusem SARS-CoV-2.