MASAK mevzuat değişiklikleri

MASAK mevzuat değişiklikleri

Kara para aklama, terörün finansmanı ülke ve dünya gündemini meşgul eden güncel konulardan biri. Bu kapsamda, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik’te ve ilgili mevzuatta yapılan değişiklikler 18 Mart 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Peki mevzuat, ne gibi hükümler getirdi? İlgili kurumlar nelere dikkat etmeli?

1000
MASAK mevzuat değişiklikleri

Ülkeler için, ekonomik, siyasi ve sosyal açıdan tehdit unsuru olan kara para aklama ve terörün fi nansmanı faaliyetlerinin giderek art ış gösterdiği günümüzde, gerçekleştirilen işlemler ve para transferi faaliyetlerinin kontrolü daha da önemli hale geliyor. Genellikle bugüne kadar bankalar aracılığıyla gerçekleştirilen ödeme hizmetleri ve para transfer işlemleri geçen seneden itibaren BDDK tarafından lisans verilen ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları tarafından da gerçekleştirilmeye başlandı. Böylece yeni durumu kapsayan yeni düzenleme yapılması ihtiyacı doğdu. Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik ve ilgili mevzuat yeniden düzenlendi. 18 Mart 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren bu değişiklikler kapsamında ödeme ve elektronik para kuruluşları Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Mevzuatı kapsamında yükümlü tanımı içinde yer alarak fi nansal kuruluş olarak nitelendiriliyor. Böylece bu kuruluşlar tarafından sahtekarlık (fraud), kara para aklama ve benzeri hususlarda uygulanması gereken tedbirler daha belirgin hale getirildi.

Uyum görevlisi

Mevzuat kapsamında ödeme ve elektronik para kuruluşlarının müşteri ile yaptıkları işlemlere yönelik, kimlik doğrulama ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülükleri ortaya çıktı. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının ister dışarıdan, isterse kendi organizasyon şemaları içerisinden bir kişiyi mevzuat hükümlerine uygun olarak “uyum görevlisi” olarak atamaları zorunlu hale geldi. Atanacak uyum görevlisinin uyum konuları haricinde başka görevlerde bulunmasına mevzuat kapsamında izin veriliyor. Bu kapsamda, ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarında mevcut durumda görevli olan İç Kontrol Sorumlusu ve Risk Yöneticisi dahil çalışanların, bu mevzuat kapsamında uyum görevlisi olması mümkün görünüyor.

Kimlik doğrulama

Mevzuat kapsamında, kimlik doğrulama yükümlülüğü, müşteri tarafından yapılan işlemin niteliğine ve tutarına göre tetiklenebiliyor. Mevzuata göre, elektronik ortamlarda alınan başvurularda, gerçek kişiler için kimlik bilgilerinin MERNİS üzerinden, tüzel kişilerde ise Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği,  Gelir İdaresi Başkanlığı veya benzeri kurumlardan teyit edilmesi gerekiyor. Kimlik doğrulama yükümlülüğünün kural olarak yüz yüze gerçekleştirilmesi gerekiyor. Diğer yandan MASAK Genel Tebliği Sıra No: 5 (Tebliğ) ile basitleştirilmiş tedbirler tanımlanmış ve bu tedbirlerin hangi yükümlü tarafından hangi koşullarda uygulanabileceği sıralandı. Tebliğe yapılan eklemelerle elektronik para kuruluşlarına basitleştirilmiş tedbirler uygulama imkânı tanındı. Buna karşın aynı imkân ödeme kuruluşlarına tanınmadı.

Basitleştirilmiş tedbirler ve uygulama şartları

Mevzuata göre elektronik paranın teminine yönelik işlemlerde elektronik para kuruluşları aşağıdaki şartların varlığı halinde kimlik tespiti yapmayabilir:

  • Aynı yıl içinde nakit çekim tutarı 300 TL’yi aşmayanve sadece mal ve hizmet alımında kullanım amaçlı elektronik para ihracı yapılması.
  • Yeniden yükleme yapılabilen ve toplam yükleme tutarı bir ay içinde 750 TL’yi ve her halükarda bakiyesi 750 TL’yi aşmayan ve sadece mal ve hizmet alımında kullanım amaçlı elektronik para ihracı yapılması.

Tebliğe göre, ilk paragrafta belirtilen tutarların üzerinde elektronik para ihracını müşteri ile yüz yüze olmaksızın münhasıran elektronik ortamda elektronik bir hesap üyeliği vasıtasıyla gerçekleştiren elektronik para kuruluşlarının mevzuatta belirlenmiş bazı koşulların varlığı halinde, yukarıda da belirtilen kimlik tespiti yükümlülüklerinden muaf tutulması öngörülüyor.

Şüpheli işlem bildirimi

Mevzuat kapsamında yükümlüler, şüpheli olabilecek bir işlemle karşılaştıklarında, işlem hakkında araştırma yaparak elde ettikleri bilgi ve bulguları Şüpheli İşlem Bildirim Formu doldurarak, işleme ilişkin şüphenin oluştuğu tarihten itibaren en geç 10 iş günü içinde MASAK’a iletmek zorunda. Mevcut durumda bankalar, sermaye piyasası aracı kurumları, sigorta ve emeklilik şirketleri ile faktoring, fi nansman ve fi nansal kiralama şirketleri için farklı rehberler yayımlanmış olup, diğer yükümlüler “Genel İşlem Rehberine” tabi durumda. Henüz ödeme ve elektronik para kuruluşları ile ilgili olarak herhangi bir özel rehber mevcut olmadığından bu kuruluşların yapacakları Şüpheli İşlem Bildirimleri de Genel İşlem Rehberine göre yapılıyor.

Tedbirler daha belirgin hale geldi

Mevzuat kapsamında yapılan değişiklik ile ödeme ve elektronik para kuruluşları yükümlü olarak nitelendi ve böylece bu kuruluşlar tarafından sahtekarlık, kara para aklama ve benzeri hususlarda uygulanması gereken tedbirler daha belirgin hale getirildi. Elektronik para kuruluşları, basitleştirilmiş tedbir uygulayabilecek yükümlüler kapsamına alındı. Ancak ödeme kuruluşları basitleştirilmiş tedbir uygulayabilecek yükümlüler kapsamına alınmadı. Buna göre güncel mevzuat kapsamında ödeme kuruluşları tüm işlemlerde genel hükümlere göre kimlik doğrulama yapmak zorunda kaldıkları için iş süreçlerinde zorluk yaşayabilecekler. 

© 2024 KPMG Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., şirket üyelerinin sorumluluğu sundukları garantiyle sınırlı özel bir İngiliz şirketi olan KPMG International Limited ile ilişkili bağımsız şirketlerden oluşan KPMG küresel organizasyonuna üye bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır. 

Küresel KPMG ağının yapısı hakkında detaylı bilgi için kpmg.com/governance adresini ziyaret edebilirsiniz.

Bize ulaşın