Narodna skupština Republike Srbije je na sednici održanoj 27. novembra 2024. godine usvojila Zakon o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dodatu vrednost (Zakon). Zakon je objavljen u Službenom glasniku Republike Srbije broj 94/2024 od 28. novembra 2024. godine.
Zakon stupa na snagu 15. decembra 2024. godine, a primenjivaće se od 1. januara 2025. godine, uz sledeće izuzetke:
1) Odredba koja se odnosi na izmenu poreskog perioda primenjivaće se od 20. decembra 2024. godine,
2) Odredbe koje se odnose na preliminarnu poresku prijavu primenjuju se počev za poreski period januar 2026. godine, odnosno januar – mart 2026. godine.
Najznačajnije novine su prikazane u nastavku.
Preliminarna poreska prijava
Najbitnija novina jeste uvođenje preliminarne poreske prijave koja je definisana kao skup podataka koji se odnose na promet dobara, usluga, uvoz dobara i druge transakcije u aktivnosti koje utiču na iznos poreske obaveze.
Preliminarna poreska prijava za poreski period obveznika PDV, sačinjava se u Sistemu elektronskih faktura (SEF) na osnovu podataka kojima taj sistem raspolaže.
Izuzetno, propisano je da se preliminarna poreska prijava ne sačinjava za poreski period u kom je otpočeta PDV aktivnost, niti za poreski period u kom je prestala PDV aktivnost obveznika PDV.
Obveznik PDV podnosi poresku prijavu zajedno sa preliminarnom poreskom prijavom, a ukoliko propusti to da uradi u roku, preliminarna poreska prijava se dostavlja poreskom organu na njegov zahtev.
Dodatno, ukida se obaveza sačinjavanja i podnošenja pregleda obračuna PDV (obrazac POPDV) uz poresku prijavu.
Izmena poreske osnovice
U slučaju naknadnog povećanja osnovice za promet, pored obaveze ispravke (povećanja) iznosa dugovanog PDV, poreski dužnik ima obavezu izdavanja dokumenta o povećanju.
Detaljnije se uređuju uslovi za smanjenje obračunatog PDV u slučaju naknadnog smanjenja osnovice.
Obveznik PDV koji je za promet koji je izvršio drugom obvezniku PDV dužan da obračuna PDV, može smanjiti iznos PDV ukoliko:
1) je izdao dokument o smanjenju,
2) je primalac ispravio odbitak prethodnog PDV, ukoliko je obračunati PDV koristio kao prethodni porez, i
3) poseduje obaveštenje primaoca da je ispravio odbitak prethodnog poreza, odnosno da obračunati PDV nije koristio kao prethodni porez.
Ukoliko je promet izvršen licu koje nije obveznik PDV, obveznik PDV može izvršiti izmenu ukoliko:
1) je izdao dokument o smanjenju,
2) poseduje dokaz o smanjenju osnovice, i
3) poseduje obaveštenje da za iznos PDV nije i neće biti podnet zahtev za refakciju PDV u slučaju kada je promet izvršen licu koje na to ima pravo.
Usled naknadnog smanjenja osnovice za promet za koji je primalac obveznik PDV - poreski dužnik, a koji ima pravo na odbitak prethodnog PDV, poreski dužnik može da smanji iznos obračunatog PDV ukoliko je:
1) sačinio interni račun, i
2) ispravio odbitak prethodnog poreza, ukoliko je obračunati PDV koristio kao prethodni porez.
Usled naknadnog smanjenja osnovice za promet dobara i usluga za koji je primalac obveznik PDV - poreski dužnik, a koji nema pravo na odbitak prethodnog PDV, poreski dužnik može da smanji iznos obračunatog PDV ukoliko:
1) je sačinio interni račun, i
2) poseduje dokument kojim se potvrđuje da je došlo do smanjenja naknade.
Pravila o smanjenju osnovice shodno se primenjuju i prilikom smanjenja avansa.
Uslovi za odbitak prethodnog poreza
Propisano je da je pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu prometa za koji je propisana obaveza izdavanja elektronske fakture (e-fakture), moguće ostvariti isključivo na osnovu prihvaćene e-fakture.
Obveznik PDV može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza za određeni poreski period ukoliko je e-faktura prihvaćena zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, nezavisno od poreskog perioda u kom je obaveza nastala i od dana izdavanja e-fakture.
Ukoliko je e-faktura prihvaćena počev od dana podnošenja poreske prijave, odnosno počev od 11. dana kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu, obveznik PDV može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza za poreski period u kom je e-faktura prihvaćena.
Precizirano je da obveznik PDV koji nije ostvario pravo na odbitak PDV po osnovu avansnog računa, može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu računa za promet.
Propisano je da ukoliko račun sadrži formalne nedostatke koji se odnose na identifikaciju primaoca računa, osim podatka o PIB-u, ta činjenica ne umanjuje pravo na odbitak prethodnog poreza obveznika PDV – primaoca računa.
Kao dodatni uslov za odbitak prethodnog poreza u slučajevima kada je poreski dužnik primalac dobara ili usluga, propisana je obaveza prethodnog sačinjavanja internog računa.
Storniranje računa
Propisano je da ukoliko obveznik PDV stornira račun sa iskazanim PDV, smanjuje iznos osnovice, a PDV može smanjiti ukoliko:
1) je izdao novi račun ukoliko postoji obaveza izdavanja računa, i
2) poseduje obaveštenje primaoca, obveznika PDV, da PDV na računu nije korišćen kao prethodni porez, odnosno da nije i neće biti podnet zahtev za refakciju PDV.
Smanjenje iznosa PDV vrši se za poreski period za koji su navedeni uslovi ispunjeni.
Precizirano je da se uslovi smatraju ispunjenim za poreski period ukoliko obveznik PDV zaključno sa danom koji prethodi danu podnošenja poreske prijave za taj poreski period, a najkasnije 10. dana kalendarskog meseca koji sledi tom poreskom periodu, ispuni oba navedena uslova.
Ispravka odbitka prethodnog poreza
Propisano je da se ispravka odbitka prethodnog poreza vrši i po osnovu smanjenja avansa i po osnovu storniranja računa i drugih dokumenata.
Obveznik PDV koji je ispravio - smanjio odbitak prethodnog poreza može da dostavi obaveštenje o toj ispravci obvezniku PDV, ukoliko je od njega dobio dokument o smanjenju u slučaju kada postoji obaveza njegovog izdavanja.
Obaveza sačinjavanja internog računa
Propisana je obaveza sačinjavanja internog računa kada je primalac poreski dužnik, i to za slučaj prometa, avansa, povećanja osnovice za promet, smanjenje osnovice za promet i smanjenja avansa.
Osnovica kod uvoza
Predviđeno je da u slučaju prometa usluga čija se naknada uračunava u carinsku vrednost uvezenog dobra, osnovicu čini razlika između ukupnog iznosa naknade za taj promet i iznosa naknade uračunatog u carinsku vrednost uvezenog dobra.
Evidentiranje obveznika PDV
Za obveznike koji su u prethodnih 12 meseci ostvarili ukupan promet veći od RSD 8.000.000, propisuje se da su dužni su da u roku od pet dana od dana ostvarivanja tog prometa podnesu evidencionu prijavu poreskom organu.
U slučaju kada obveznik PDV prestaje da postoji u statusnoj promeni ne primenjuje se pravilo da je pre brisanja iz registra privrednih subjekata obveznik dužan da podnese poreskom organu zahtev za brisanje iz evidencije PDV. Naime, u ovom slučaju, njegov pravni sledbenik dostavlja obaveštenje poreskom organu o sprovedenoj statusnoj promeni u roku od 15 dana od dana sprovođenja statusne promene.
Izmena poreskog perioda
Obveznik PDV za koga je poreski period kalendarsko tromesečje, može da podnese zahtev za promenu poreskog perioda u kalendarski mesec počev od 20. decembra zaključno sa 31. decembrom tekuće godine, za narednu kalendarsku godinu.
Prenos imovine ili dela imovine
U slučaju prenosa celokupne imovine ili dela imovine koji čini poslovnu celinu, omogućava se da se ugovorom ili odlukom na osnovu koje se vrši prenos ugovori plaćanje PDV na prenos građevinskih objekata i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata, uključujući i vlasničke udele na tim dobrima.
Poljoprivrednici
Ukoliko se vrednost primljenih dobara ili usluga naknadno poveća/smanji, obveznik izdaje poljoprivredniku priznanicu ukoliko je vrednost povećana, odnosno dokument o smanjenju ukoliko je vrednost primljenih dobara ili usluga smanjena.
KPMG stručnjaci vam stoje na raspolaganju za bilo kakvo razjašnjenje ili podršku. Slobodno nas kontaktirajte na tax@kpmg.rs.
Za prethodna izdanja KPMG Poreskih vesti možete posetiti sledeću internet stranicu:
KPMG Poresko-pravno odeljenje
KPMG d.o.o. Beograd
Milutina Milankovića 1J
11 070 Beograd, Srbija
T: +381 11 20 50 500
F: +381 11 20 50 550
tax@kpmg.rs
