W oczekiwaniu na kolejną edycję „Badania raportowania zrównoważonego rozwoju” będącego najobszerniejszym opracowaniem KPMG, w którym analizowane są trendy w raportowaniu niefinansowym na całym świecie, publikujemy najważniejsze wnioski z tej analizy dotyczące sektora finansowego. Przez ostatnie dwie dekady raportowanie zrównoważonego rozwoju miało charakter głównie dobrowolny, dlatego celem ostatniego badania było dostarczenie wartościowych wskazówek, w jaki sposób poprawić poziom ujawnianych informacji.
To globalne badanie, przeprowadzane regularnie na przestrzeni ostatnich trzech dekad, pokazuje, że raportowanie zrównoważonego rozwoju stało się akceptowaną częścią polityki przejrzystości i ujawniania informacji przez wiele dużych firm. Tym samym raportowanie niefinansowe w coraz większym stopniu jest integrowane ze sprawozdawczością finansową. Większa przejrzystość prowadzi do większej odpowiedzialności za podejmowane działania na rzecz redukcji emisji dwutlenku węgla, zatrzymania utraty bioróżnorodności i zwalczania nierówności społecznych.
Obecnie przedsiębiorstwa muszą zmierzyć się z perspektywą dostosowania działalności do obowiązkowego i regulowanego raportowania zrównoważonego rozwoju. Regulatorzy i twórcy standardów na całym świecie podjęli znaczące działania w obszarze ujawniania informacji niefinansowych. Ważniejsze jednak jest to, że korporacje ewoluują w czasie rzeczywistym, dostosowując się do zmieniających się priorytetów otaczającego je świata. Krajobraz raportowania jest gotowy na znaczące zmiany.
Zachęcamy do zapozanania się zarówno z treścią polskiego opracowania, jak i globalnej analizy.
Instytucje finansowe doskonale orientują się w wymogach regulacyjnych i raportowych, jednak nadal napotykają specyficzne wyzwania związane z raportowaniem zrównoważonego rozwoju. Należą do nich brak uniwersalnych metryk, luki w danych, zależność od zewnętrznych dostawców informacji czy koszty związane z dostosowaniem systemów i narzędzi raportowych oraz hurtowni danych. Zachęcamy do zapoznania się z poniższym podsumowaniem dwóch globalnych raportów KPMG na temat raportowania zrównoważonego rozwoju w firmach z sektora usług finansowych: „Counting on it: Sustainability reporting in financial services” oraz „ESG in insurance: A practical guide to sustainability reporting”, które mogą rzucić nowe światło na ten obszar.
Przyszłość raportowania zrównoważonego rozwoju w sektorze finansowym
Raportowanie nie jest już obce
Sektor usług finansowych na poziomie organizacyjnym jest dobrze zaznajomiony z przepisami i wymogami raportowania — prawdopodobnie bardziej niż jakikolwiek inny sektor. Wymogi regulacyjne pomagają zapewnić stabilność i integralność systemu finansowego. Obowiązkowe ujawnienia mają na celu wprowadzenie dyscypliny rynkowej, a raporty są wykorzystywane przez różnorodne grupy interesariuszy do monitorowania zgodności, oceny kondycji finansowej oraz podejmowania decyzji inwestycyjnych lub kredytowych.
Od kilku lat przedsiębiorstwa aktywne na światowych rynkach finansowych odczuwają rosnącą presję ze strony interesariuszy, aby kłaść większy nacisk na czynniki ESG w swoich prospektach informacyjnych oraz raportach rocznych. Czynniki takie jak presja regulacyjna, zakłócenia na rynkach finansowych oraz preferencje klientów zmuszają wiele organizacji finansowych do integracji ESG w swojej działalności. Jednak badanie KPMG pokazuje, że te organizacje napotykają pewne ograniczenia. Dlaczego?
Wszystko albo nic
Podmioty sektora usług finansowych muszą podejmować wyzwania i rozstrzygać dylematy, które według danych z „Badania raportowania zrównoważonego rozwoju” KPMG powodują opóźnienie tych instytucji względem pozostałych sektorów w obszarze raportowania ESG. Niektóre z tych ograniczeń obejmują:
Brak uniwersalnych metryk i wskaźników, globalnych celów oraz luki w danych.
Szeroki zakres istniejących standardów raportowania, ram i dyrektyw w różnych jurysdykcjach oraz pojawiające się globalne standardy raportowania.
Nieunikniona zależność od zazwyczaj ograniczonych i rozbieżnych danych pochodzących od podmiotów trzecich w ramach łańcucha wartości i dostaw.
Brak spójności i dokładności w raportach przedsiębiorstw z pozostałych sektorów.
Priorytetowe traktowanie raportowania finansowego, wynikające z kultury sektora.
Koszty modernizacji systemów i narzędzi IT do przygotowania raportowania zgodnie z nowymi i pojawiającymi się standardami.
Każdy z tych czynników może sprawić, że raportowanie zrównoważonego rozwoju stanie się skomplikowane, niespójne i nie będzie dostarczało wiarygodnej informacji. W rezultacie podmioty działające w sektorze usług finansowych w zrozumiały sposób mogą niechętnie skłaniać się do dobrowolnego raportowania, szczególnie w środowisku bardzo uregulowanym prawnie.
Optymizm
Podczas gdy wyniki badania przedstawiają dane i analizy, doświadczenie pracy z klientami KPMG z całego świata daje powód do optymizmu. Większość firm z sektora finansowego dąży bądź już realizuje wzorowe raportowanie zrównoważonego rozwoju. Chociaż jest to bardziej widoczne na czołowych, bardziej rozwiniętych rynkach, obserwuje się to także na całym świecie. Szczególnie wysoki poziom zaangażowania wykazują banki w Wielkiej Brytanii i Europie, gdzie raportowanie ESG jest stało się istotnym elementem zewnętrznej sprawozdawczości.
Analiza obecnego stanu raportowania ESG w sektorze finansowym
Źródło: “Big shifts small steps. Survey of sustainability reporting 2022”, KPMG International, 2022.
*N100: Globalna próba 5 800 firm, po 100 największych przedsiębiorstw z 58 państw, terytoriów i jurysdykcji na świecie.
**G250: 250 firm na świecie o największych przychodach, według rankingu „2021 Fortune Ranking”.
Na pierwszy rzut oka sektor usług finansowych wydaje się pozostawać w tyle. W wybranych kategoriach widoczne są miejsca w dolnej połowie lub kwartylu wśród wszystkich sektorów raportujących na temat ESG. Jednak dokładniejsza analiza pokazuje godny uznania wzrost, gdzie sektor podwoił lub nawet potroił częstotliwość raportowania w ostatnich latach.
Czego wyniki badania nie pokazują: sytuacja w sektorze finansowym
Wyniki badania nie pokazują wszystkiego. Doświadczenie z globalnymi klientami KPMG wskazuje, że większość firm z sektora usług finansowych intensywnie pracuje nad raportowaniem zrównoważonego rozwoju. Raport porównawczy KPMG analizujący ujawnienia dotyczące klimatu 35 banków w ich rocznych raportach za 2022 rok oraz doświadczenie pracy z klientami pokazują, że:
Tam, gdzie istnieją regulacje (lub nawet wytyczne regulacyjne), ujawnienia w raportach rocznych są bardziej rozbudowane.
Banki ulepszyły swoje struktury zarządzania i ramy zarządzania ryzykiem.
Banki zaczęły integrować ryzyka związane z klimatem w swoich procesach oceny ryzyka kredytowego.
Wiele banków zobowiązało się do osiągnięcia zerowej emisji netto do 2050 roku.
Należy zauważyć, że są to dotychczasowe zobowiązania. W miarę wprowadzania obowiązkowych wymogów raportowania w najbliższej przyszłości, oczekuje się rozbudowania ujawnień opartych na danych, konkretnych planów transformacji i wymiernych efektów.
Chociaż sektor usług finansowych nie jest liderem w zakresie ESG, robi postępy i oczekuje się, że będzie kontynuował ten trend wraz z wprowadzaniem obowiązkowych wymogów raportowania.
Sektor usług finansowych w obliczu raportowania zrównoważonego rozwoju i zmian klimatycznych
Sektor usług finansowych ewoluuje w podejściu do zrównoważonego rozwoju oczekując na kontynuację postępów w miarę zaostrzania się ram regulacyjnych.
Wpływ regulacji
Firmy z sektora usług finansowych coraz bardziej dostosowują się do standardów sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, motywowane wymaganiami regulacyjnymi.
Zarządzanie i ryzyko
Zauważalny jest rozwój struktur zarządzania oraz ram zarządzania ryzykiem w celu lepszego uwzględnienia zagrożeń związanych z klimatem.
Cele net-zero
Wiele banków zobowiązało się do osiągnięcia zerowych emisji netto do 2050 roku, co świadczy o ich zaangażowaniu w zrównoważony rozwój.
Integracja ryzyk klimatycznych
Banki włączają ryzyka związane z klimatem do swoich procesów zarządzania ryzykiem kredytowym, co odzwierciedla proaktywne podejście wobec kwestii środowiskowych.
Oczekiwania na przyszłość
Mimo zauważalnego postępu, obecne wysiłki są głównie deklaracjami i zobowiązaniami. W miarę jak obowiązkowe wymagania sprawozdawcze stają się bardziej powszechne, od instytucji oczekiwane są bardziej szczegółowe dane, plany transformacji oraz konkretne zaprezentowanie wpływu podejmowanych działań i zobowiązań.
Rosnąca świadomość wpływu środowiskowego i społecznego w sektorze finansowym
Świadomość wpływu środowiskowego i społecznego wśród firm sektora finansowego rośnie, jednak zmiana kultury i priorytetów wymaga czasu.
Zauważalna jest rosnąca presja na to, aby raportowanie zrównoważonego rozwoju stało się obowiązkowe. W Unii Europejskiej rozporządzenie w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem (SFDR) nakłada obowiązek uczestnikom rynku finansowego ujawniania informacji dotyczących integracji ryzyk zrównoważonych w procesy podejmowania decyzji inwestycyjnych. Dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) nakłada, w pierwszej kolejności od 2024 na największe podmioty, obowiązek raportowania według wspólnych europejskich standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. ESRS) i zastępuje w tym zakresie obowiązującą Dyrektywę w sprawie sprawozdawczości niefinansowej (NFRD). Z kolei rozporządzenie dotyczące Taksonomii UE dostarcza ram identyfikacji zrównoważonych działalności gospodarczych, co ma wpływ na instytucje finansowe.
W innych jurysdykcjach również obowiązują przepisy wymagające od firm ujawniania informacji ESG w raportach finansowych, na przykład:
- Amerykańska komisja papierów wartościowych i giełdy (SEC) zaproponowała przepisy dotyczące ujawniania zmian klimatycznych i sygnalizuje zwiększenie koncentracji na raportowaniu ESG.
- Rada Standardów Rachunkowości Zrównoważonego Rozwoju (SASB) opracowała zestaw standardów raportowania zrównoważonego specyficznych dla branż, które są coraz częściej przyjmowane przez firmy i inwestorów.
Firmy z sektora usług finansowych powinny przygotować się do zrównoważonego raportowania poprzez przyjęcie dobrowolnych praktyk oraz integrację ESG z procesami podejmowania decyzji.
W sektorze usług finansowych raportowanie ESG nie tylko staje się normą, ale także przyspiesza transformację kultury organizacyjnej. Instytucje finansowe zdobywają coraz większą ekspertyzę w zakresie integracji czynników środowiskowych, społecznych i związanych z ładem korporacyjnym w swoje strategie biznesowe. Przemiana ta wynika z rosnącej świadomości konieczności uwzględniania ESG w modelu biznesowym, aby sprostać oczekiwaniom interesariuszy i regulacjom. W efekcie zwiększają się wymagania dotyczące transparentności i odpowiedzialności, które stają się nieodzownym elementem działalności tych instytucji.
Całkiem nowe jutro
Nowe wymagania dotyczące zrównoważonego rozwoju zmieniają krajobraz biznesowy, a liderzy w branży finansowej coraz częściej uznają kwestie środowiskowe, społeczne i związane z ładem korporacyjnym (ESG) za niezbędny element swojej strategii. Inwestorzy i interesariusze koncentrują się na sposobach, w jakie organizacje mogą prowadzić bardziej zrównoważony biznes, wspierać przejście do gospodarki niskoemisyjnej oraz poprawiać wskaźniki ESG. Raportowanie zrównoważonego rozwoju stało się istotne zarówno komercyjnie, jak i strategicznie, oferując wiele potencjalnych korzyści dla tych, którzy potrafią skutecznie dostosować swój model operacyjny.
Z „Badania raportowania zrównoważonego rozwoju” opracowanego przez KPMG na początku 2023 roku wynika, że ponad połowa największych firm w Polsce przygotowywała osobne raporty, dedykowane tematyce ESG, a blisko jedna piąta uwzględniała kwestie zrównoważonego rozwoju w swoich raportach rocznych oraz zgodnie z rekomendacjami TCFD. Ponadto, co dziesiąta badana firma w Polsce formalnie potwierdziła dane publikowane w raporcie.
W obliczu zmieniających się globalnych regulacji, ocena wskaźników zrównoważonego rozwoju staje się kluczowym czynnikiem przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Zmiany regulacyjne wymagają dostosowania się do nowych przepisów, co wiąże się z koniecznością wdrożenia zmian w istniejących procesach. Wiodące przedsiębiorstwa przyjmują strategiczne podejście do zrównoważonego rozwoju, aby nie tylko spełnić obowiązkowe wymagania, ale także zyskać przewagę konkurencyjną poprzez poprawę reputacji marki. Jednocześnie, rosnąca świadomość klientów skłania ich do oferowania zielonych lub etycznych produktów finansowych.
Skuteczne raportowanie zrównoważonego rozwoju jest nie tylko kwestią zgodności z regulacjami, ale wymaga dostosowania istniejących struktur zarządzania, polityk oraz procesów. Podstawą do przygotowania wysokiej jakości raportowania jest wdrożenie modelu operacyjnego powiązanego ze strategią zrównoważonego rozwoju firmy oraz jej zobowiązań, szans i ryzyk w kwestiach środowiskowych, społecznych i związanych z ładem korporacyjnym wynikających z realizowanej strategii biznesowej.
Kluczowe wyzwania w raportowaniu zrównoważonego rozwoju dla sektora ubezpieczeniowego
Wczesne rozpoczęcie prac nad strategią raportowania
Rozpoczęcie prac nad strategią raportowania zrównoważonego rozwoju z odpowiednim wyprzedzeniem pozwala uniknąć późniejszych problemów i kosztów. Opracowanie odpowiednich modeli i procesów umożliwia efektywne zarządzanie i raportowanie danych dotyczących zrównoważonego rozwoju.
Ujawnianie właściwych informacji
Firmy ubezpieczeniowe muszą dostosować swoje metryki do różnych ram raportowania, takich jak SASB, GRI oraz wymagania agencji ratingowych. Przepisy TCFD stały się obowiązkowe w wielu krajach, a regulacje takie jak Dyrektywa CSRD w UE oraz propozycje SEC dotyczące ujawniania klimatycznego będą kształtować przyszłe regulacje. Strategia zrównoważonego rozwoju musi być zintegrowana z ogólną strategią korporacyjną, aby zarządzać ryzykiem reputacyjnym i wyróżniać się na tle konkurencji.
Nowe metodologie i podejścia
Zmiany klimatyczne stawiają przed ubezpieczycielami wyzwania w zakresie tworzenia i zachowania wartości oraz raportowania emisji gazów cieplarnianych. Ubezpieczyciele muszą dostosować swoje modele do nowych technologii, takich jak pojazdy elektryczne, oraz uwzględniać ryzyka klimatyczne w długoterminowych wycenach aktywów. Pomiar emisji wymaga zbierania dużej ilości danych i stosowania nowych wytycznych. Organizacje muszą jasno określić kryteria raportowania i dostosować polityki raportowania finansowego.
Pewność w raportowaniu i przygotowanie do weryfikacji
Wzrost zainteresowania interesariuszy raportowaniem zrównoważonego rozwoju wymaga dokładności i zgodności z przepisami. Dyrektywa CSRD w UE wymaga zewnętrznej weryfikacji raportów, co stanowi wyzwanie dla firm. KPMG wskazuje na cztery główne ryzyka związane z ujawnieniami ESG: błąd w procesie raportowania, greenwashing, jakość danych oraz przyszłe zmiany w metodologii. Organizacje muszą rozwijać odpowiedzialność, angażować funkcje finansowe i opracować ramy kontroli raportowania ESG.
Realizacja publicznych celów i zobowiązań
Realizacja celów ESG jest kluczowa dla interesariuszy i agencji ratingowych. Włączenie tych celów do zarządzania wynikami finansowymi, obejmującego zarówno planowanie krótkoterminowe, jak i długoterminowe, jest niezbędne dla osiągnięcia sukcesu. Do kluczowych działań należą: wynagradzanie kadry kierowniczej za osiąganie celów ESG, integracja zrównoważonego rozwoju z cyklem zarządzania wynikami poprzez definiowanie KPI i monitorowanie postępów, oraz wprowadzenie silnych procesów zarządzania, odpowiedzialności i szkoleń na wszystkich poziomach organizacji.
Pozyskiwanie i zarządzanie danymi
Pozyskiwanie i zarządzanie danymi ESG jest wyzwaniem ze względu na ich różnorodność i ilość. Pomiar emisji ubezpieczonych i finansowanych wymaga nowych metodologii oraz danych od wewnętrznych i zewnętrznych dostawców. Kluczowe działania obejmują: ustalenie jasnych kryteriów raportowania, rozwój solidnych ram oraz modelu zarządzania danymi, a także stworzenie centralnego miejsca przechowywania danych ESG.
Technologia i automatyzacja
Technologia odgrywa kluczową rolę w zbieraniu, zarządzaniu i raportowaniu danych ESG, w tym modelowaniu klimatycznym i kalkulacji śladu węglowego. Niezbędne jest wdrożenie odpowiedniej architektury IT, która umożliwi pozyskiwanie, zarządzanie i raportowanie danych. Automatyzacja procesów przy użyciu nowoczesnych, chmurowych rozwiązań jest kluczowa dla efektywnego zarządzania danymi i procesami.
Rozwój kadry
Rosnące wymagania dotyczące raportowania zrównoważonego rozwoju zwiększają obciążenie pracą i wymagają nowych umiejętności. Wiele zadań przypadnie działowi finansowemu, ale konieczna będzie centralna koordynacja i wprowadzenie modelu zarządzania. Kluczowe działania obejmują opracowanie kompleksowego modelu operacyjnego z jasno określonymi rolami, szkolenie pracowników w zakresie kontroli oraz zrozumienia zagadnień zrównoważonego rozwoju, a także włączenie specjalistów ds. ryzyka i modelowania do zespołów ESG, aby sprostać specyficznym wyzwaniom branży ubezpieczeniowej.
O raporcie
W badaniu wzięło udział 5 800 firm z całego świata, w tym z Polski, określanych jako próba N100. W każdym z wybranych 58 krajów, terytoriów i jurysdykcji badaniu podlegało po 100 największych przedsiębiorstw na danym rynku. Zostały one wyodrębnione pod względem przychodu na podstawie uznanego źródła krajowego lub gdy nie było ono dostępne, to na podstawie kapitalizacji rynkowej lub podobnej miary. Badaniem zostały objęte firmy o różnej strukturze własnościowej (tj. państwowe, publiczne, prywatne oraz rodzinne).
