Legal Alert: Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów – zmiany istotne dla przedsiębiorców

Ustawa umożliwia nałożenie kary także na przedsiębiorcę wywierającego decydujący wpływ na przedsiębiorcę dokonującego naruszenia. 

• Domniemywa się, że przedsiębiorca wywiera decydujący wpływ, jeżeli jego udział w kapitale tego drugiego przedsiębiorcy przekracza 90%.
• W przypadku, gdy określony przedsiębiorca stosuje zakazane praktyki antykonkurencyjne, zgodnie z nowymi przepisami za podmiot dopuszczający się naruszenia można uznać również przedsiębiorcę wywierającego na niego decydujący wpływ.
• Jeżeli działanie było umyślne, odpowiedzialność ponosić będą również osoby zarządzające przedsiębiorcą wywierającym decydujący wpływ.

Jakie działania podjąć?

W związku z powyższą zmianą przedsiębiorcom zaleca się analizę struktury organizacyjnej grupy kapitałowej w celu rozważenia potencjalnego ryzyka finansowego.

Wprowadzono nowy wymiar kar pieniężnych za praktyki ograniczające konkurencję, których dopuściły się związki przedsiębiorców (izby, zrzeszenia i inne organizacje zrzeszające przedsiębiorców), w przypadku gdy dane naruszenie jest związane z działalnością ich członków.

• Kara w takim wypadku może być wymierzona w wysokości do 10% sumy obrotów członków danego związku przedsiębiorców w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, przy czym wysokość kary przypadająca na każdego z członków związku nie może przewyższyć 10% jego obrotu.
• W sytuacji gdy związek stał niewypłacalny, ma on wzywać swoich członków do wniesienia wkładów w celu pokrycia kwoty kary pieniężnej. Jeśli wkłady nie zostaną wniesione w terminie, Prezes UOKiK może żądać zapłaty pozostałej do uiszczenia kwoty kary pieniężnej od każdego z przedsiębiorców, którego przedstawiciele wchodzili w skład organów decyzyjnych tego związku.

Jakie działania podjąć?

Z uwagi na powyższe zalecamy każdorazowe dokonanie oceny, czy obecność we władzach związku jest niezbędna. Ponadto rekomendowane jest, aby zwracać szczególną uwagę, czy decyzje w ramach związku nie mają potencjalnie antykonkurencyjnego skutku.

• zwiększenie udziału Policji w toku kontroli i przeszukań - pomoc udzielana przez funkcjonariuszy Policji polegać będzie w szczególności na umożliwieniu rozpoczęcia lub przeprowadzenia przeszukania, zapewnieniu porządku w miejscu przeprowadzania przeszukania i osobistego bezpieczeństwa osób obecnych w tym miejscu, a także na ustaleniu tożsamości osób;
• obowiązek pozostawienia w miejscu kontroli pism lub dokumentów znalezionych w jej toku, w sytuacji gdy zawierają pisemną komunikację między kontrolowanym a niezależnym od kontrolowanego adwokatem lub radcą prawnym (prawnikiem zagranicznym), powstałą w celu realizacji prawa do uzyskania ochrony prawnej w związku z przedmiotem postępowania prowadzonego przez Prezesa UOKIK, w toku którego przeprowadzona jest kontrola; z jednoczesną możliwością „pobieżnego zapoznania się” przez kontrolującego z takim pismem / dokumentem

Wskazać przy tym należy, że przepis o możliwości pobieżnego zapoznania się z pismem / dokumentem, jest nieprecyzyjny i nieostry, wobec czego będzie zależny od interpretacji samego urzędnika.

• wydłużenia z 48 do 72 godzin terminu dla sądu ochrony konkurencji i konsumentów do rozpatrzenia wniosku o wyrażenie zgody na przeprowadzenie przeszukania;
• wprowadzenie możliwości zaskarżania postanowień sądu ochrony konkurencji i konsumentów wyrażających zgodę na przeszukanie.

Wprowadzenie pięcioletniej kadencji Prezesa UOKiK wybieranego przez Premiera spośród osób wyłonionych na podstawie otwartego i konkurencyjnego naboru oraz określenie zamkniętego katalogu przesłanek, na podstawie których Prezes UOKiK będzie mógł być odwołany. Aktualnie urzędujący Prezes UOKiK zostanie powołany na pierwszą kadencję według nowych zasad (bez przeprowadzania nowego otwartego konkursu) i będzie pełnił swoją obecną funkcję przez następne pięć lat. 

Ułatwienie i skrócenie przepływu informacji oraz wzajemne uznawanie kompetencji pomiędzy organami ochrony konkurencji państw członkowskich Unii Europejskiej poprzez wprowadzenie odpowiednich instrumentów ułatwiających współpracę. Prezes UOKiK będzie w szczególności informował sieć organów ochrony konkurencji państw członkowskich UE oraz Komisję Europejską o wydaniu decyzji tymczasowej, w której zobowiązał przedsiębiorcę, któremu zarzucił stosowanie określonej praktyki, do zaniechania określonych działań w celu zapobieżenia zagrożeniom dla konkurencji.

Omawiana nowelizacja wprowadza do polskiego prawa szereg nowych instytucji, które w znacznej mierze funkcjonowały już na rynku wspólnotowym. Poza elementami realizującymi postulaty Dyrektywy ECN+, Ustawa wprowadza zmiany zaostrzające zasady wymierzania kar, a także postępowania przed Prezesem UOKiK.