Tax Alert: Projekt zmian dotyczący obowiązkowego opiniowania transgranicznych reorganizacji przez organy podatkowe

Konieczność uzyskania opinii będzie związana z wymogiem uzyskania zaświadczenia o zgodności reorganizacji z polskim prawem w zakresie procedury podlegającej temu prawu. Po planowanych zmianach do wniosku o wydanie takiego zaświadczenia będzie trzeba dołączyć również wniosek o wydanie opinii podatkowej o reorganizacji (dla porównania - w obecnym stanie prawnym – w przypadku transgranicznych połączeń – przedmiotem zaświadczenia o zgodności z prawem polskim planowanego połącznia jest, co do zasady, jedynie zgodność procedury połączeniowej z przepisami prawa handlowego). Wniosek zostanie następnie przekazany organowi podatkowemu przez sąd rejestrowy. Organem właściwym do oceny wniosku będzie Szef Krajowej Administracji Skarbowej.

Wśród opiniowanych reorganizacji znajdą się:

• transgraniczne połączenie,
• transgraniczny podział,
• transgraniczne przekształcenie.

Przedmiotem opinii co do zasady będzie:

• ocena, że nie istnieje uzasadnione przypuszczenie, że dokonanie transgranicznej reorganizacji może:

a)       stanowić czynność lub element czynności dokonanej w celu unikania opodatkowania (art. 119a Ordynacji podatkowej),

b)      być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści, tj. co do zasady dotyczącej tzw. klauzul LOB (limitation of benefits) zawartych w niektórych umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania,

c)       stanowić nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o VAT,

• potwierdzenie, że zaspokojone lub zabezpieczone pozostają zobowiązania pieniężne spółki wobec organów podatkowych lub niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym.

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, badanie przeprowadzone w toku wydawania opinii powinno umożliwić ocenę danej reorganizacji przede wszystkim pod kątem ryzyka nadużyć i unikania opodatkowania. Obejmie ono jednak również prowadzenie jakichkolwiek postępowań egzekucyjnych w zakresie podatków. Prowadzenie egzekucji administracyjnej z majątku podmiotu biorącego udział w transakcji będzie mogło stanowić podstawę do odmowy wydania opinii, tak aby reorganizacja nie utrudniała egzekucji.

Wniosek o wydanie opinii będzie musiał zawierać szereg danych dotyczących reorganizacji i podmiotów biorących w niej udział, w tym również takich, które bezpośrednio nie wiążą się z oceną ekonomicznego lub gospodarczego uzasadnienia transakcji. Informacje te obejmują bowiem m.in.:

• opis czynności wraz ze wskazaniem występujących powiązań kapitałowych,
• wskazanie celów, których realizacji czynność ma służyć oraz ekonomicznego lub gospodarczego uzasadnienia czynności,
• określenie skutków podatkowych, w tym korzyści podatkowych, wynikających z czynności,
• wskazanie, czy transakcja podlegała obowiązkowemu raportowaniu MDR, wskazanie numeru schematu podatkowego NSP (jeżeli raportowanie było dokonane) lub wyjaśnienie, z jakich faktycznych lub prawnych powodów raportowanie nie zostało dokonane,
• wskazanie innych czynności planowanych, rozpoczętych lub dokonanych, od których choćby pośrednio jest uzależnione osiągnięcie korzyści podatkowych.

Do wniosku należy dołączyć m.in. zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach, o którym mowa w art. 306e § 1 i 4 Ordynacji podatkowej, a także oświadczenie członków zarządu spółki, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, o posiadanych przez biorącą udział w reorganizacji spółkę nieruchomościach na terytorium Rzeczypospolitej Polski.

Opinia będzie podlegała opłacie w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z projektem, Szef KAS będzie musiał wydać opinię w terminie miesiąca, jednak w szczególnie uzasadnionych przypadkach termin ten będzie mógł zostać przedłużony o 3 miesiące.

Szef KAS będzie mógł odmówić wydania opinii, jeżeli nabierze uzasadnionego przypuszczenia, że transgraniczna reorganizacja może mieć na celu unikanie opodatkowania lub nadużycie prawa, a także gdy będą istniały niezaspokojone lub niezabezpieczone zaległości podatkowe lub niepodatkowe należności budżetowe.

Opinię lub odmowę jej wydania organ podatkowy prześle następnie do sądu rejestrowego, który na tej podstawie podejmie decyzję o wydaniu zaświadczenia o zgodności transgranicznej reorganizacji z prawem krajowym. Decyzja Szefa KAS w tym zakresie będzie mogła zostać zaskarżona do sądu administracyjnego.

Konieczność uzyskania pozytywnej opinii organu podatkowego w zakresie międzynarodowej reorganizacji będzie konieczna w każdym przypadku, w którym plan połączenia transgranicznego, podziału lub przekształcenia zostanie złożony w sądzie rejestrowym począwszy od dnia wejścia w życie ustawy. W pozostałych przypadkach będzie stosować się przepisy dotychczasowe.

Wydanie opinii przez organ podatkowy na etapie przeprowadzania transgranicznej reorganizacji może stanowić istotne narzędzie do weryfikacji, czy dana transakcja była zgodna z warunkami klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Poza tym wniosek spółek biorących udział w reorganizacji będzie musiał zawierać liczne informacje związane z podatkowymi aspektami reorganizacji, tym istotniejsza stanie się zatem wszechstronna analiza skutków podatkowych transakcji przed jej dokonaniem. Konieczne będzie przeanalizowanie czynników związanych z biznesowym uzasadnieniem reorganizacji (co jest głównym celem opiniowania), niemniej zakres opiniowania może również dotyczyć opisywanych skutków podatkowych transakcji (na gruncie podatków dochodowych, VAT czy PCC), a także w pewnym zakresie analizy pod kątem MDR, jeżeli reorganizacja nie podlegała raportowaniu.

Co istotne, wydanie opinii przez Szefa KAS nie będzie przeszkodą do prowadzenia wobec spółki czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej w zakresie objętej opinią. Tym samym pozytywna opinia organu podatkowego nie rozstrzygnie definitywnie czy rozliczenia podatkowe spółki związane z reorganizacją były dokonane prawidłowo. Organ będzie mógł zatem przeprowadzić następczą kontrolę celem ich weryfikacji.

Jednocześnie w uzasadnieniu do wprowadzanych zmian podkreśla się, że szef KAS powinien uwzględnić, że możliwość skorzystania przez unijną osobę prawną z korzystniejszego systemu podatkowego obowiązującego w innym państwie niż to, w którym ma siedzibę, sama w sobie nie daje podstaw do pozbawienia prawa powołania się na swobody Traktatowe (swobody przedsiębiorczości i przepływu kapitału).    

Projekt zmian zakładał wejście w życie ustawy 31 stycznia 2023 r. Zgodnie z najnowszymi informacjami otrzymanymi od Ministerstwa Sprawiedliwości, ustawa zmieniająca może wejść w życie w sierpniu br.

Już teraz należy zatem wziąć pod uwagę projektowane przepisy w przypadku planowania transgranicznych reorganizacji. W przypadku procesów zaplanowanych na następne lata, należy z jeszcze większą uwagą przeanalizować wszystkie aspekty podatkowe związane z planowaną transakcją, w tym przede wszystkim – z jej ekonomicznym uzasadnieniem. Jeżeli reorganizacja jest zaplanowana na najbliższe miesiące, harmonogram jej przeprowadzenia powinien zatem uwzględniać ewentualne wejście w życie nowych przepisów (w szczególności należy rozważyć szybszą implementację prawną reorganizacji, tak aby nowe regulacje nie stosowały się do niej).

KPMG oferuje swoje wsparcie  w zakresie wszechstronnej analizy skutków podatkowych transakcji przed jej przeprowadzeniem, w tym również związanych z jej biznesowym uzasadnieniem. Po wejściu w życie nowych przepisów KPMG świadczyć będzie kompleksowe wsparcie w procesie uzyskiwania opinii Szefa KAS – od gromadzenia niezbędnej dokumentacji przez procedurę uzyskania opinii aż po ewentualną procedurą odwoławczą.