Legal Alert: Dyrektywa ECN+ nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

Największą zmianą, skierowaną do przedsiębiorców należących do grupy spółek, jest rozszerzenie odpowiedzialności za praktyki ograniczające konkurencję. Takie działania są aktualnie zagrożone karą do 10% obrotu przedsiębiorcy, który się ich dopuścił, a dodatkowo Prezes UOKiK może nałożyć do 2 milionów złotych kary na osobę zarządzającą, która w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia tych zakazów umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia przez tego przedsiębiorcę wymienionych zakazów. Projektowana zmiana zakłada, że w przypadku takiego naruszenia, którego dopuściła się spółka, odpowiedzialność poniesie również przedsiębiorca wywierający decydujący wpływ na tę spółkę, a także osoba zarządzająca takim przedsiębiorcą.

Projekt wskazuje, że decydujący wpływ zachodzi w sytuacji, w której między przedsiębiorcami istnieją takie powiązania ekonomiczne, prawne lub organizacyjne, których skutkiem jest wykonywanie lub dostosowywanie się przez przedsiębiorcę, na którego jest wywierany decydujący wpływ, do instrukcji udzielanych mu przez przedsiębiorcę wywierającego decydujący wpływ, w sposób ograniczający lub uniemożliwiający jego samodzielne zachowania na rynku. Projektodawca wskazał również, że w przypadku, w którym udział spółki dominującej w spółce zależnej przekroczy 90%, zaistnieje domniemanie wywierania dominującego wpływu. 

Ważne zmiany zajdą również w zakresie nakładanych kar. Osoba fizyczna, działająca na rzecz przedsiębiorcy biorącego udział w programie łagodzenia kar (leniency), może zostać zwolniona z odpowiedzialności karnej – co w założeniu ma przeciwdziałać zmowom przetargowym.

Projekt przewiduje także możliwość nałożenia kary na związek przedsiębiorców w wysokości do 10% sumy obrotów jego członków w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, przy czym wysokość kary przypadająca na każdego z członków nie może przewyższyć 10% indywidualnego obrotu. Nowością jest również wprowadzenie okresowych kar pieniężnych (do 5% dziennego obrotu), orzekanych w przypadku opóźnienia w wykonaniu zobowiązania nałożonego przez Prezesa UOKiK. 

W przypadku przejęcia sprawy przez Komisję Europejską na podstawie przepisów prawa UE lub prowadzenia sprawy przez inny krajowy organ ochrony konkurencji państwa członkowskiego UE, bieg 5‑letniego terminu na wszczęcie postępowania, wskazanego w art.  76 pkt 1 oraz w art. 93 ust. 1 Ustawy, będzie ulegał zawieszeniu w stosunku do wszystkich przedsiębiorców dopuszczających się naruszenia zakazów określonych w art. 101 lub art. 102 TFUE w danej sprawie, z dniem notyfikacji pierwszej formalnej czynności dochodzeniowej wobec co najmniej jednego przedsiębiorcy objętego postępowaniem prowadzonym przez Komisję Europejską lub ten organ.

W odpowiedzi na wyrok TK z 16.01.2019 r. zaproponowano wydłużenie z 48 do 72 godzin terminu dla sądu ochrony konkurencji i konsumentów do rozpatrzenia wniosku o wyrażenie zgody na przeprowadzenie przeszukania oraz przyznano przeszukiwanemu przedsiębiorcy prawo złożenia zażalenia na postanowienie tego sądu. Ponadto postanowienie o udzieleniu zgody na przeprowadzenie przeszukania zawierać ma zwięzłe wskazanie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia. Co ważne, w przypadku uwzględnienia zażalenia dowody uzyskane w wyniku przeszukania w całości albo w uwzględnionej w wyniku zażalenia części nie mogą być wykorzystane w prowadzonym postępowaniu, w innych postępowaniach prowadzonych przez Prezesa UOKiK oraz w postępowaniach prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów.

Prezes UOKiK obniży karę nakładaną zgodnie z art. 106 ust. 1 Ustawy, jeśli przedsiębiorca złożył odpowiedni wniosek, a także:

• przedstawił dowód na potwierdzenie istnienia antykonkurencyjnego porozumienia, mający istotną wartość dodaną w porównaniu do materiału dowodowego już posiadanego przez Prezesa UOKiK w chwili złożenia wniosku o obniżenie wymiaru kary pieniężnej,
• współpracował z Prezesem UOKiK z zachowaniem dobrej wiary, od dnia złożenia wniosku o obniżenie kary pieniężnej do zakończenia postępowania w sprawie,
• nie niszczył dowodów ani nie ujawnił zamiaru złożenia wniosku o obniżenie kary pieniężnej,
• zaprzestał uczestnictwa w porozumieniu przed złożeniem wniosku o obniżenie kary pieniężnej albo niezwłocznie po jego złożeniu.

Prezes UOKiK będzie informował sieć organów ochrony konkurencji państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Komisję Europejską o wydaniu decyzji tymczasowej, w której zobowiązał przedsiębiorcę, któremu zarzucił stosowanie określonej praktyki, do zaniechania określonych działań w celu zapobieżenia zagrożeniom dla konkurencji.