Legal Alert: Najnowsza wersja projektu ustawy o sygnalistach – kolejne korekty

W ostatnio opublikowanej wersji z 10 stycznia 2023 r. projektowanej ustawy ochronie sygnalistów pochodzącej zaproponowano kolejne zmiany. Szczególnie kontrowersyjne wydaje się wprowadzenie przesłanki „interesu publicznego” do art. 6, który określa warunki uzyskania przez sygnalistę na mocy ustawy ochrony przed działaniami represyjnymi. Zgodnie z obecnym brzemieniem tego przepisu, z ochrony ustawowej skorzysta tylko sygnalista, który miał uzasadnione podstawy, aby sądzić, że dana informacja (i) dotyczy interesu publicznego, (ii) jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego oraz (iii) stanowi informację o naruszeniu prawa.

Wszystkie powyższe kryteria będą musiały zostać spełnione łącznie. Przesłanka interesu publicznego stanowi nowość w stosunku do poprzednich wersji projektu ustawy. W uzasadnieniu Projektu z 10 stycznia 2023 r. projektodawca powołując się na orzecznictwo nakazuje rozumieć ją jako respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa. Zarówno jednak Projekt z 10 stycznia 2023 r., jak i jego uzasadnienie nie precyzują bliżej, w jaki sposób przesłankę tę powinien rozumieć sygnalista zastanawiający się nad dokonaniem zgłoszenia. 

Poza tym, mając na uwadze brzmienie Dyrektywy 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, wydaje się, że wprowadzenie tego dodatkowego warunku rodzi ryzyko nieprawidłowej implementacji i niezgodnego z Dyrektywą ograniczenia ochrony sygnalistów.

Zgodnie z Projektem z 10 stycznia 2023 r., Państwowa Inspekcja Pracy pozostaje organem właściwym do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych w przypadku, w którym nie można określić innego właściwego organu. Z kolei jako organ kompetentny do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych mogących stanowić przestępstwo Projekt wskazuje policję (wcześniej był to właściwy komendant wojewódzki policji). W odniesieniu do zgłoszeń przestępstw przeciwko naruszenia prawa w zakresie stosowania aktów Unii Europejskiej, interesów finansowych Unii lub podatku od osób prawnych nadal właściwy jest także prokurator.

Na żądanie zgłaszającego, organ publiczny właściwy do podjęcia działań następczych będzie wydawać zaświadczenia, w którym potwierdza, iż zgłaszający sygnalista podlega ochronie na mocy ustawy. Zaświadczenie takie będzie mogło zostać wydane po uprawdopodobnieniu zaistnienia naruszenia prawa.

***

Ustawa ma wejść w życie w terminie 2 miesięcy od dnia jej ogłoszenia w stosunku do podmiotów zatrudniających powyżej 249 osób, a w odniesieniu do podmiotów zatrudniających od 50 do 249 osób - 17 grudnia 2023 r.

Projekt z 10 stycznia 2023 r. uzyskał obecnie rekomendację Komitetu do Spraw Europejskich do dalszych prac. Krótki okres, który upłynął od opublikowania poprzedniej wersji projektu (z grudnia 2022 r.) i utrzymane terminy wejścia w życie ustawy mogą wskazywać na przyśpieszenie prac legislacyjnych. 

Praktyka Compliance oraz Dochodzeń Wewnętrznych Kancelarii KPMG Law oferuje kompleksowe wsparcie w procesie implementacji w firmie systemów ochrony sygnalistów i wyjaśniania zgłoszeń sygnalistów, w szczególności poprzez: 

• przegląd obowiązujących w organizacji procedur i instrumentów zgłaszania nieprawidłowości oraz pomoc w ich dostosowywaniu do nowych wymagań,
• wsparcie przy tworzeniu nowych procedur i wewnętrznych kanałów zgłoszeń oraz pozostałej niezbędnej dokumentacji, w tym wsparcie w procesie wewnątrzzakładowego uzgadniania procedur przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń,
• wsparcie w outsourcingu wewnętrznych kanałów zgłaszania naruszeń,
• prowadzenie lub wsparcie w prowadzeniu postępowań wyjaśniających w zakresie zgłoszonych naruszeń,
• pomoc we wdrożeniu wewnątrz organizacji przyjętych procedur zgłaszania naruszeń, w szczególności poprzez przygotowywanie materiałów i działań informacyjnych oraz przeprowadzenie szkoleń wewnętrznych,
• wsparcie prawne w sytuacjach kryzysowych oraz sporach wewnętrznych sądowych dotyczących zgłoszeń.

Jeżeli moglibyśmy Państwu pomóc w powyższych kwestiach, uprzejmie prosimy o kontakt.