Przepisy, które weszły w życie z dniem 1 lipca 2022 r. regulują między innymi obowiązki płatnika związane z obliczaniem zaliczki na podatek dochodowy oraz kwestie związane ze składaniem oświadczeń w tym informacji PIT-2 mających wpływ na wysokość pobieranej zaliczki.

Uchylenie obowiązku podwójnego liczenia zaliczku na PIT

Mechanizm odroczenia poboru zaliczek został wprowadzony Rozporządzeniem Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. Następnie rozwiązania zostały przeniesione do art. 53a ustawy o PIT. Mechanizm ten stosowało się, jeśli w danym miesiącu przychód nie przekraczał kwoty 12 800 zł. Zgodnie z założeniami tego mechanizmu, płatnik miał obowiązek obliczania zaliczki na dwa sposoby i pobierania niższej z nich.  Według pierwszego sposobu, zaliczka była liczona na podstawie zasad obowiązujących od 1 stycznia 2022 r., drugi sposób kalkulacji zaliczki opierał się na zasadach z roku 2021. Niepobraną w danym miesiącu część zaliczki (tzw. nadwyżkę) płatnik miał pobierać z wynagrodzenia w dalszej części roku, ewentualnie podatnik sam miałby zwrócić tę część niepobranej zaliczki w zeznaniu rocznym za 2022 r.

Poprzez uchylenie art. 53a ustawy o PIT w ramach przepisów wprowadzających tzw. Polski Ład 2.0. płatnicy zostaną zwolnieni z obowiązku poboru i wpłacenia niepobranej do 30 czerwca 2022 r. tej części zaliczki, która nie została pobrana ze względu na niewystąpienie różnicy umożliwiającej pobranie wcześniej sprolongowanej zaliczki.

Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów, zachowanie dotychczasowej metodologii liczenia zaliczek skutkowałoby licznymi dopłatami podatku należnego przy składaniu rozliczenia rocznego.

Uchylenie mechanizmu nie oznacza, że pracodawcy i inni płatnicy, stosujący do tej pory ten mechanizm, będą obowiązani do niezwłocznego pobrania niepobranej do tej pory zaliczki. Ewentualna niedopłata zostanie przez podatników dopłacona przy składaniu rocznego zeznania podatkowego.

Zgodnie ze zmianą przepisów, w przypadku, gdy płatnik w lipcu 2022 r. obliczy i pobierze zaliczkę na podatek na podstawie przepisów obowiązujących na dzień 30 czerwca 2022 r., a nie zostanie ona jeszcze przekazana na konto urzędu skarbowego, to będzie zobowiązany niezwłocznie zwrócić podatnikowi różnicę, która wynikać będzie z obliczenia zaliczki na podstawie zmienionych zasad.

Obniżenie stawki podatku dochodowego do 12% ma na celu zrekompensowanie ewentualnych niekorzystnych skutków związanych z uchyleniem mechanizmu.

W przypadku przychodów osiąganych po 1 lipca 2022 r. zaliczka powinna być liczona i pobierana według zmienionych zasad.  

Zmiana w obowiązkach płatnika od 1 stycznia 2023 r.

Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Polski Ład 2.0) pozwala na większą swobodę w dysponowaniu przez podatników kwotą wolną od podatku w ciągu roku. Do tej pory podatnik mógł upoważnić tylko jednego płatnika do stosowania 1/12 kwoty zmniejszającej podatek oraz miał ograniczony wybór płatników, np. nie mógł upoważnić zleceniodawcy do stosowania kwoty zmniejszającej podatek. Wprowadzone zmiany pozwolą na upoważnienie maksymalnie trzech płatników, gdzie każdy z nich będzie mógł stosować część miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek. Np. przy dwóch płatnikach każdy z nich będzie mógł zastosować po 150 zł kwoty zmniejszającej podatek, przy trzech natomiast każdy będzie mógł zastosować po 100 zł. Zmiany pozwolą na stosowanie kwoty zmniejszającej podatek również przez innych zatrudnionych (np. zleceniobiorców, wykonawców dzieł, członków zarządu i Rady Nadzorczej, osób na kontraktach menedżerskich), w tym również, gdy uzyskują dochody z najmu i działalności gospodarczej, opodatkowanej według skali podatkowej.

Składane płatnikowi przed podatnika oświadczenie, będzie wskazywało o jaką kwotę płatnik jest uprawniony pomniejszać zaliczkę:

  • 1/12 kwoty zmniejszającej podatek,
  • 1/24 kwoty zmniejszającej podatek, lub
  • 1/36 kwoty zmniejszającej podatek.

W przypadku, gdy podatnik uzyskuje przychody od więcej niż jednego płatnika, to będzie mógł złożyć stosowne oświadczenie o stosowanie pomniejszenia, jedynie gdy wszyscy płatnicy łącznie nie przekraczają 1/12 kwoty zmniejszającej podatek w ujęciu miesięcznym, lub gdy podatnik w danym roku nie wykorzystał już u jednego płatnika z pełnej kwoty zmniejszającej podatek, np. w przypadku złożenia wniosku o niepobieranie zaliczki na podatek w danym roku podatkowym.

W momencie, gdy podatnik u jednego płatnika osiąga przychody z różnych tytułów, to płatnik stosuje do tych przychodów kwotę pomniejszenia wykazaną w złożonym oświadczeniu.

Płatnicy, którzy od tej pory stosują standardowo 1/12 kwoty zmniejszającej podatek w dalszym ciągu będą zobligowani do obliczania zaliczek w ten sam sposób, chyba, że podatnik złoży oświadczenie o innym podziale lub rezygnacji ze stosowania kwoty zmniejszającej podatek.

Nowe przepisy porządkują również kwestie związane z oświadczeniami oraz wnioskami składanymi płatnikom przez podatników. Ujednolicone zasady zostały zawarte w art. 31a ustawy o PIT. Zgodnie z tymi zasadami:

  • Podatnik składa płatnikowi na piśmie albo w inny sposób przyjęty u danego płatnika oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki;
  • Płatnik uwzględnia oświadczenie lub wniosek mający wpływ na obliczanie zaliczki najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał (jedynie organ rentowy ma okres dwumiesięczny);
  • Oświadczenia i wnioski mogą być składane według ustalonego wzoru;
  • Podatnik jest obowiązany wycofać lub zmienić złożone uprzednio oświadczenie lub wniosek, jeżeli uległy zmianie okoliczności mające wpływ na obliczenie zaliczki;
  • Wycofanie i zmiana złożonego uprzednio oświadczenia lub wniosku następuje w drodze nowego oświadczenia lub wniosku;
  • Oświadczenie i wniosek mające wpływ na obliczenie zaliczki dotyczą również kolejnych lat podatkowych, chyba że odrębny przepis stanowi inaczej.

Nowe regulacje pozwolą podatnikowi zawnioskować o niepobieranie w danym roku podatkowym zaliczek na podatek, o których mowa w art. 31, art. 33–35 i art. 41 ust. 1 ustawy o PIT, w tym m.in. z tytułu:

  • Stosunku służbowego;
  • Stosunku pracy;
  • Pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy;
  • Zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy;
  • Emerytur i rent otrzymywanych od organu rentowego;
  • Umów zlecenia oraz umów o dzieło;
  • Przychodu z praw majątkowych.

Rozwiązanie to dotyczyć będzie od przyszłego roku wszystkich płatników podatku dochodowego. Obecnie dotyczy wyłącznie płatników, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o PIT, tj. na przykład płatników pobierających zaliczki z tytułów umów zlecenia i o dzieło. Złożenie takiego wniosku będzie możliwe w przypadku, gdy podatnik będzie przewidywał, iż w danym roku podatkowym jego dochody opodatkowane według skali podatkowej nie przekroczą kwoty wolnej od podatku, czyli 30 000 zł. Jednakże, gdy dochód takiego podatnika przekroczy kwotę wolną, to podatnik będzie zobowiązany do obliczania zaliczki bez stosowania kwoty zmniejszającej podatek.

Istotną zmianą jest również wprowadzenie do regulacji ograniczających odpowiedzialność płatnika, gdy zaniżenie lub nieujawnienie przez płatnika podstawy opodatkowania wynikałoby z zastosowania złożonych przez podatnika wniosków lub oświadczeń mających wpływ na obliczenie zaliczki. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy pracownik złoży błędne oświadczenia np. u dwóch płatników, a ci na tej podstawie zastosują pełną kwotę zmniejszającą podatek, mimo, iż tak naprawdę powinni zastosować jedynie po połowie dostępnej kwoty. Płatnik nie będzie ponosił odpowiedzialności majątkowej za powstałe z tego powodu błędy.

Sebastian Sterbicki, Ekspert w Zespole ds. PIT w KPMG w Polsce

Zobacz także